بازار مسکن در سکوت قبل از طوفان؟
به گزارش آهن آنلاین - بازار مسکن، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی کشور، در ماه‌های اخیر وارد مرحله‌ای از رکود شده که بسیاری آن را بی‌سابقه یا کم‌سابقه می‌دانند. کاهش تقاضا، افت سرمایه‌گذاری در ساخت‌وساز و رشد انتظارات تورمی، از جمله عواملی هستند که این رکود را عمیق‌تر کرده‌اند. در چنین شرایطی، هرچند گهگاه نوساناتی جزئی در بازار دیده می‌شود، اما این تغییرات محدود، توان لازم برای برون‌رفت از وضعیت فعلی را ندارند. اکنون این پرسش مطرح است: آیا بازار مسکن ایران می‌تواند با اتکا به تحولات کلان اقتصادی و سیاسی به‌ویژه در حوزه توافقات بین‌المللی از این بن‌بست خارج شود؟ در این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف رکود فعلی و سناریوهای پیش‌رو برای بازار مسکن می‌پردازیم.
تولید مسکن؛ کمترین میزان در دو دهه اخیر
آمارها نشان‌دهنده کاهش چشمگیر ساخت مسکن در کشور طی دو تا سه سال گذشته است. گفته می‌شود که میزان تولید در این مدت به پایین‌ترین سطح خود در دو دهه اخیر رسیده است. این موضوع، زنگ خطری جدی برای بخش ساختمان محسوب می‌شود؛ بخشی که نقش کلیدی در تأمین نیازهای اساسی مردم دارد.
کاهش ساخت‌وساز مسکن، علاوه‌بر اینکه بر عرضه مسکن تأثیر گذاشته، به‌شکل چشمگیری تقاضای سرمایه‌گذاری در این بخش را نیز کاهش داده است. به‌همین‌دلیل، بازار خرید و فروش مسکن نه‌تنها از نگاه مصرف‌کنندگان، بلکه از دید سرمایه‌گذاران نیز جذابیت خود را از دست داده است.
انتظارات تورمی و بلاتکلیفی های سیاسی
یکی دیگر از عواملی که رکود بازار مسکن را تشدید کرده است، افزایش انتظارات تورمی در میان فعالان این بخش است. شرایط اقتصادی و سیاسی کشور، که طی ماه‌های اخیر با چالش‌هایی جدی مواجه بوده، تأثیر قابل‌توجهی بر رفتار سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان داشته است. بلاتکلیفی سیاسی و اقتصادی ایران، از جمله مشکلات ناشی از تحریم‌ها و عدم توافقات بین‌المللی، سبب شده است تا فعالان حوزه مسکن در تصمیم‌گیری‌های خود محتاط‌تر عمل کنند. همین امر موجب کاهش میزان معاملات و سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش شده است.
تحرکات محدود در بازار؛ تابستانی متفاوت یا ادامه رکود؟
علی‌رغم رکود گسترده‌ای که بازار مسکن را فرا گرفته، نشانه‌هایی از تغییرات اندک در برخی ماه‌های اخیر مشاهده شده است. این تحرکات هرچند محدود بوده‌اند، اما امید به رونق تابستانی را در میان فعالان بازار کمی افزایش داده‌اند. بااین‌حال، اکثر تحلیلگران معتقدند که این تحرکات به تنهایی نمی‌توانند رکود فعلی را به رونق پایدار تبدیل کنند. تنها در صورتی‌که اتفاقات مهم اقتصادی در کشور رخ دهد و همچنین فضای بین‌المللی به بهبود شرایط اقتصادی ایران کمک کند، می‌توان انتظار تحولات عمده در بازار مسکن را داشت.
تأثیر گشایش اقتصادی بر بازار مسکن
یکی از سناریوهای محتمل که می‌تواند نویدبخش رونق در بازار مسکن باشد، گشایش اقتصادی از طریق توافقات بین‌المللی یا رفع برخی محدودیت‌ها و تحریم‌هاست. اگر این گشایش اقتصادی محقق شود، بخش مسکن می‌تواند نخستین حوزه‌ای باشد که تحت تأثیر این تحول قرار می‌گیرد. ازآنجایی‌که صنعت ساختمان نقش مهمی در اقتصاد کلان دارد، هرگونه توسعه اقتصادی می‌تواند باعث افزایش سرمایه‌گذاری، تولید و معاملات در این بخش شود. افزایش جذابیت بازار مسکن برای سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان نیز نتیجه مستقیم این تحولات خواهد بود.
آیا تابستان رونق بخش بازار مسکن خواهد بود؟
برای آینده بازار مسکن دو سناریوی اصلی پیش‌بینی می‌شود:
- سناریوی اول در صورتی محقق خواهد شد که هیچ گشایش اقتصادی بزرگی در سطح کشور رخ ندهد و شرایط فعلی ادامه یابد. در این صورت، تحرکات اندک و مختصر بازار به‌دلیل محرک‌هایی چون بودجه دولتی و برخی سیاست‌های اقتصادی، ممکن است تا پایان سال ادامه یابد. اما این تحرکات چندان چشمگیر نخواهد بود و بازار در همین شرایط رکودی به کار خود ادامه خواهد داد.
- سناریوی دوم، براساس گشایش اقتصادی و رونق گسترده در سطح کلان شکل می‌گیرد. در چنین وضعیتی، بازار مسکن به‌دلیل اتصال مستقیم به صنعت ساختمان و نیاز بالای جامعه به مسکن، شاهد رشد بیشتری خواهد بود. بازگشت سرمایه به این حوزه، رونق خریدوفروش و افزایش تولید، می‌تواند نشانه‌هایی از خروج بازار مسکن از رکود عمیق فعلی باشد.
رکود عمیق مسکن ؛ چالشی برای اقتصاد کلان
رکود کنونی مسکن تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد کلان کشور برجای گذاشته است. از یک سو، صنعت ساختمان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بخش‌های تولیدی، با ظرفیت‌های بیکار روبه‌رو شده و نتوانسته نقش خود را در رشد اقتصادی ایفا کند. از سوی دیگر، کاهش معاملات مسکن بر سایر بخش‌های اقتصادی نیز تأثیر گذاشته و موجب کاهش تقاضای کل در جامعه شده است. برای خروج از این وضعیت، برنامه‌ریزی دقیق در بخش مسکن و توجه به ارتباطات اقتصادی ایران با جهان ضرورت دارد. باوجود چالش‌های موجود، امید به بهبود شرایط در صورت رفع برخی موانع کلان و تغییرات ساختاری در سیاست‌های اقتصادی همچنان ادامه دارد.
تابستان پیش رو؛ امیدها و چالش های بازار مسکن
با نزدیک شدن به فصل تابستان، چشم‌انداز متفاوتی برای بازار مسکن ترسیم شده است. اگرچه همچنان احتمال رکود گسترده وجود دارد، اما بسیاری امیدوارند که تحرکات اندک در سطح معاملات و سرمایه‌گذاری بتواند جانی تازه به این بازار ببخشد. این تحرکات هرچند ممکن است به تنهایی از رکود عمیق جلوگیری نکنند، اما آغازگر موجی از تغییرات خواهند بود، به‌ویژه در صورت وقوع گشایش اقتصادی و بهبود شرایط سیاسی. به هر ترتیب، تابستانی متفاوت برای بازار مسکن دور از انتظار نیست؛ فصلی که امیدها و چالش‌ها در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و آینده‌ای مبهم را می‌سازند.
با وجود رکود عمیق و چالش‌های ساختاری، بازار مسکن ایران همچنان یکی از ارکان اصلی اقتصاد کشور به شمار می‌رود. وابستگی مستقیم این بخش به متغیرهای کلان اقتصادی و تأثیر آن بر زندگی میلیون‌ها خانوار ایرانی، لزوم بازنگری و سیاست‌گذاری هوشمندانه در این حوزه را دوچندان می‌کند. بی‌تردید، آینده بازار مسکن به تصمیمات سیاسی، گشایش‌های اقتصادی و اجرای برنامه‌های پایدار در بخش ساخت‌وساز گره خورده است. حال باید دید آیا تحولات پیش‌رو در تابستان می‌تواند این بازار را از خواب طولانی رکود بیدار کند یا نه. برای درک بهتر روندها و چشم‌انداز بازار، مطالعه مقاله پیش بینی قیمت مسکن در سال ۱۴۰۴ می‌تواند راهنمای مناسبی برای تصمیم‌گیری آگاهانه در حوزه خرید باشد.
