بازار آهن آلات ایران زیر سایه رقابت غول‌های شرقی؛ چین و روسیه
به‌گزارش آهن آنلاین؛ در هفته‌های اخیر، بازار آهن و فولاد ایران در حالی با ثبات نسبی قیمت شمش مواجه بود که بازارهای بین‌المللی افت محسوسی را تجربه کردند. بر اساس گزارش‌ها، قیمت بیلت صادراتی فوب دریای سیاه از ۴۴۵ دلار به ۴۳۱ دلار هر تن کاهش یافت. در بازار داخلی چین نیز بیلت با افتی ۱۴ دلاری به ۴۰۳ دلار هر تن رسید و صادرات بیلت چین نیز با افت ۵ دلاری، ۴۲۴ دلار هر تن گزارش شد. با این حال، برخی بازارهای وارداتی از جمله جنوب شرق آسیا و ترکیه به ترتیب شاهد افزایش ۲ و ۵ دلاری در قیمت بیلت بودند و نرخ‌هایی در حدود ۴۵۰ دلار ثبت کردند.
در بازار داخلی ایران، برخلاف روند جهانی، قیمت شمش تغییر محسوسی نداشت. به نظر می‌رسد کنترل بازار توسط عرضه‌کنندگان بزرگ و برخی سیاست‌های داخلی، نقش مهمی در حفظ ثبات قیمتی ایفا کرده‌اند. این در حالی است که در دیگر نقاط جهان، بازارها تحت تأثیر سیاست‌های تجاری متغیر، به‌ویژه از سوی آمریکا، واکنش سریع‌تری نشان داده‌اند.
از سوی دیگر، تغییرات در عرضه جهانی سنگ‌آهن نیز چشمگیر بوده است. قیمت سنگ آهن وارداتی خلوص ۶۲ درصد در چین در محدوده‌ی ۱۰۰ دلار باقی ماند، اما پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا پایان سال، عرضه جهانی افزایش خواهد یافت. این مسئله احتمالاً فشار نزولی بر قیمت‌ها در سطح جهانی وارد خواهد کرد. در نتیجه، این پرسش مطرح می‌شود که آیا بازار داخلی ایران با تأخیر به این تحولات واکنش نشان خواهد داد یا ساختارهای کنترلی داخلی همچنان مانع از کاهش قیمت‌ها می‌شوند؟
ایران در برابر قدرت‌های نوظهور
یکی از مهم‌ترین متغیرهای تأثیرگذار بر بازار فولاد، تغییرات سیاست‌های تجاری جهانی است. تصمیمات آمریکا در اعمال تعرفه‌های سنگین بر صادرات چین و روسیه، زنجیره تأمین بازارهای جهانی را با تحول روبه‌رو کرده است. به دنبال این تصمیمات، کشورهای چین و روسیه که بخشی از بازار خود را در آمریکا از دست داده‌اند، با شتاب در حال ورود به سایر بازارهای بین‌المللی هستند؛ بازارهایی که ایران نیز در آن‌ها سهم قابل توجهی داشته است.
رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران، هشدار داده که تغییرات اخیر، مزیت رقابتی ایران را در معرض خطر قرار داده است. او تأکید کرده که ایران، علاوه بر محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و چالش‌های زیرساختی داخلی، اکنون با تهدید ورود رقبای قدرتمندتری مواجه شده که با حمایت دولتی و ظرفیت‌های بالاتر، به‌راحتی می‌توانند سهم بازار ایران را به چالش بکشند. این وضعیت، نیازمند بازنگری جدی در سیاست‌های صادراتی و توانمندسازی صنایع داخلی است.
در کنار این تحولات جهانی، بحران انرژی نیز به عاملی تعیین‌کننده در توان تولیدی صنایع داخلی تبدیل شده است. برخی واحدهای فولادی در هفته‌های اخیر با قطعی برق و حتی گاز مواجه بوده‌اند. این موضوع در فصل گرم، نشان‌دهنده بحرانی ساختاری در تأمین انرژی است که مستقیماً بر هزینه تولید و بهره‌وری اثر منفی دارد. تداوم این وضعیت می‌تواند صنایع فولادی کشور را به سمت افت تولید و کاهش صادرات سوق دهد.
ثبات نسبی یا طوفان در پیش روی بازار آهن آلات؟
تغییرات نرخ ارز همواره یکی از عوامل تعیین‌کننده در قیمت آهن و هزینه واردات مواد اولیه بوده است. در روزهای اخیر، بازار ارز به ثبات نسبی رسیده است. دلار در بازار آزاد در محدوده ۸۳ هزار و ۶۵۰ تومان و یورو در مرز ۹۲ هزار تومان معامله می‌شود. این ثبات نسبی، پس از یک دوره تنش، به‌دلیل برخی سیاست‌های تعدیلی دولت آمریکا در قبال چین، نظیر کاهش تعرفه‌ها و ازسرگیری مذاکرات تجاری، حاصل شده است.
با این حال، نگرانی‌ها درباره آسیب‌های احتمالی به اقتصاد جهانی همچنان وجود دارد. شاخص‌های نرم مانند شاخص مدیران خرید، نشانه‌هایی از کاهش فعالیت اقتصادی را در جهان نشان می‌دهند. اگر این روند ادامه یابد، ممکن است بر سطح تقاضا برای فولاد و سایر فلزات صنعتی تأثیر منفی بگذارد. برای ایران، حفظ ثبات ارزی در چنین شرایطی، عاملی حیاتی برای کنترل هزینه‌ها، ایجاد اطمینان در زنجیره تأمین، و برنامه‌ریزی صادرات خواهد بود.
فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی صنعت فولاد
آینده بازار فولاد ایران در گرو چند متغیر کلیدی است؛ نخست، روند قیمت‌های جهانی نقش مهمی در تعیین مسیر آتی بازار ایفا خواهد کرد. در صورت ادامه‌دار بودن کاهش قیمت‌ها در بازار جهانی، تولیدکنندگان داخلی ممکن است با فشار بیشتری مواجه شوند. با این حال، این شرایط می‌تواند فرصتی برای خریداران داخلی جهت تأمین مواد اولیه با قیمت پایین‌تر باشد.
- تأثیر سیاست‌های تجاری و تعرفه‌ای قدرت‌های اقتصادی همچنان یکی از چالش‌های جدی برای بازار ایران است. حضور فعال‌تر چین و روسیه در بازارهای جایگزین، فشار رقابتی بر ایران را افزایش می‌دهد و این موضوع نیازمند چابکی بیشتر در سیاست‌گذاری صادراتی است.
- بحران انرژی به عنوان یک عامل درونی و ساختاری، همچنان تهدیدی جدی برای ظرفیت تولید صنایع فولادی محسوب می‌شود. افزایش هزینه‌های ناشی از قطعی برق و گاز می‌تواند مزیت نسبی تولید داخل را کاهش داده و تولیدکنندگان را با چالش‌هایی از جمله افزایش قیمت تمام‌شده و کاهش رقابت‌پذیری مواجه کند.
- نوسانات بازار داخلی محصولات فولادی نیز قابل توجه است. در هفته گذشته، برخی کارخانه‌ها افزایش قیمتی جزئی در محصولات خود داشتند. قیمت میلگرد در برخی واحدها تا ۵۰۰ تومان، تیرآهن تا ۱۵۰ هزار تومان، و ورق سیاه نیز در برخی ضخامت‌ها افزایش یافته است. این نوسانات می‌تواند ناشی از انتظارات تورمی یا مشکلات تأمین انرژی باشد، اما در هر صورت نیاز به رصد دقیق دارد.
در مجموع، بازار آهن و فولاد ایران در مرحله‌ای حساس قرار دارد. از یک سو با تحولات جهانی و افزایش رقابت مواجه است، و از سوی دیگر، مشکلات ساختاری داخلی همچون ناترازی انرژی، سیاست‌های ارزی و محدودیت‌های صادراتی نیز شرایط را پیچیده‌تر کرده‌اند. تصمیم‌گیری هوشمندانه در مدیریت عرضه، تنظیم سیاست‌های حمایتی و توسعه صادرات، می‌تواند سرنوشت این صنعت کلیدی را در مسیر رشد و پایداری اقتصادی رقم بزند.
