نشست دور چهارم ایران و آمریکا؛ تشدید فضای احتیاطی در بازار آهن
به گزارش آهن آنلاین؛ امروز، مسقط بار دیگر میزبان مذاکراتی حساس میان ایران و ایالات متحده است؛ مذاکراتی غیرمستقیم که در چهارمین دور خود با یک هفته تأخیر، در شرایطی آغاز می‌شود که فضای منطقه و مواضع طرفین نشانه‌هایی از پیچیدگی و تنش بیشتر را نشان می‌دهد. در حالی‌که نمایندگان دو کشور عباس عراقچی از ایران و استیو ویتکاف از آمریکا آماده گفت‌وگو غیرمستقیم هستند، بازارهای مالی و کالایی ایران نیز با حالتی انتظاری، نوسانات جدی را تجربه می‌کنند.
دیپلماسی فعال ایران پیش از مذاکرات؛ از دوحه تا جده
در آستانه این گفت‌وگوها، عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران، دیپلماسی منطقه‌ای فعالی را دنبال کرده است. وی پیش از سفر به عمان، ابتدا به عربستان سعودی رفت و با فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه این کشور دیدار کرد. این دیدار در شرایطی صورت گرفت که عربستان به‌زودی میزبان نخستین سفر رسمی رئیس‌جمهور آمریکا خواهد بود و به همین دلیل، سفر عراقچی به جده در این مقطع زمانی می‌تواند حامل پیام‌هایی مهم در توازن منطقه‌ای باشد. برخی منابع می‌گویند این دیدار ممکن است حاوی پاسخ ایران به پیام پیشین ملک سلمان باشد که سه هفته پیش توسط وزیر دفاع عربستان، خالد بن سلمان، به تهران آورده شد.
عراقچی سپس در دوحه قطر حاضر شد و در نشست گفت‌وگوی ایرانی-عربی شرکت کرد. او در این نشست بر «روابط مستحکم و منافع متقابل» میان ایران و کشورهای عربی تأکید کرد و در حاشیه آن نیز با نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، درباره مسائل منطقه‌ای و همچنین آخرین تحولات مربوط به مذاکرات ایران و آمریکا گفتگو داشت.
این دیپلماسی فعال ایران، همزمان با سخت‌تر شدن مواضع ایالات متحده انجام شد. برخی منابع غربی خبر داده‌اند که واشنگتن پیش از آغاز دور چهارم مذاکرات، خواستار برچیده شدن کامل تجهیزات غنی‌سازی در ایران شده است. موضعی که عباس عراقچی به‌صراحت به آن واکنش نشان داده و اعلام کرده: «اگر هدف مذاکرات محروم کردن ایران از حقوق هسته‌ای باشد، ایران از هیچ یک از این حقوق عقب نخواهد نشست.»
واکنش بازار ارز به ابهام‌های دیپلماتیک
همزمان با بالا گرفتن تنش‌های سیاسی و دیپلماتیک، بازار ارز ایران نیز به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است. قیمت دلار در بازار آزاد تا بعدازظهر شنبه ۲۰ اردیبهشت به ۸۲ هزار و ۷۰۰ تومان رسید که رکورد تازه‌ای محسوب می‌شود. همچنین قیمت یورو نیز به ۹۳ هزار و ۳۵۰ تومان نزدیک شد. این جهش قیمتی در بازار ارز به‌وضوح بازتابی از فضای روانی و انتظارات منفی ناشی از تحولات مذاکراتی است .این آمارها همگی نشان می‌دهند که سرمایه‌گذاران به دنبال پناهگاه‌های امن‌تری چون طلا هستند و افق کوتاه‌مدت بازارها را پرریسک ارزیابی کرده‌اند.
نوسانات بازار آهن آلات؛ آینه تمام‌نمای بی‌ثباتی‌های کلان
بازار فولاد و آهن آلات نیز از تأثیرات تحولات سیاسی مصون نمانده است. طی هفته گذشته، میلگرد در برخی کارخانه های تولید کننده فولاد با کاهش ۱۰۰ تا ۵۰۰ تومانی قیمت همراه بود، در حالی‌که برخی دیگر قیمت‌ها را ثابت نگه داشتند. این رفتار متناقض و بی‌ثبات به‌روشنی ناشی از فضای پرتنش سیاسی و عدم قطعیت درخصوص نتیجه مذاکرات است.
روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت، بسیاری از کارخانه‌ها اقدام به کاهش نرخ میلگرد کردند؛ اقدامی که بیشتر از آنکه ریشه در متغیرهای بنیادین اقتصادی داشته باشد، ناشی از فشار فضای روانی و بدبینی نسبت به آینده بود. قیمت تیرآهن نیز با کاهش‌هایی در بازه ۱۰ تا ۱۰۰ هزار تومان مواجه شد. بازار تیرآهن بیش از آنکه تابع عرضه و تقاضای واقعی باشد، به‌شدت تحت تأثیر اخبار سیاسی و گمانه‌زنی‌ها قرار دارد. این بار دیگر نشان می‌دهد که سیاست خارجی و تعاملات بین‌المللی، در شرایط فعلی تأثیری پررنگ‌تر از فاکتورهای داخلی بر بازار فولاد ایران دارند.
چالش های فولادی صنعت فولاد!
در کنار نوسانات ناشی از فضای مذاکرات، صنعت فولاد کشور با مشکلات ساختاری‌تری نیز مواجه است. یکی از چالش‌های اصلی، محدودیت‌های شدید برق در فصل گرم سال است. طبق اعلام انجمن تولیدکنندگان فولاد، از ابتدای فروردین‌ماه قطعی‌های برق صنایع آغاز شده و انتظار می‌رود در تیرماه، بسیاری از واحدها فقط با ۱۰ درصد ظرفیت فعالیت کنند.
این محدودیت‌ها، علاوه بر ضربه زدن به تولید، ارزش صادرات زنجیره فولاد کشور را نیز به‌شدت کاهش داده است؛ به‌گونه‌ای که در سال جاری، افتی ۱۳ درصدی معادل یک میلیارد دلار در صادرات این بخش گزارش شده است.
در عین حال، صادرات فولاد ایران همچنان با مشکل واسطه‌گری و نبود شفافیت در مسیرهای صادراتی مواجه است. بخش زیادی از محصولات فولادی ایران از طریق کشورهای ثالث صادر می‌شود و به همین دلیل، داده‌های آماری نمی‌توانند تصویر روشنی از مقاصد واقعی صادراتی کشور ارائه دهند. این وضعیت باعث شده تا حتی عضویت ایران در گروه بریکس نیز فعلاً تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای بر بازار فولاد داخلی نداشته باشد.
چشم انداز مبهم، نیاز به مدیریت هوشمندانه
آنچه در این میان روشن است، تأثیر درهم‌تنیده مذاکرات سیاسی، بازار ارز، نوسانات کالایی، بحران‌های زیرساختی و صادرات بر کلیت اقتصاد ایران و به‌ویژه صنعت فولاد است. مذاکرات امروز در مسقط نه‌تنها یک نقطه‌عطف در مسیر تعاملات دیپلماتیک ایران و آمریکا محسوب می‌شود، بلکه نتایج آن به‌شدت بر چشم‌انداز بازارها اثرگذار خواهد بود.
در چنین شرایطی، بیش از هر زمان دیگری، ضرورت دارد تا سیاست‌گذاران با درک دقیق از ارتباط میان سیاست خارجی و اقتصاد داخلی، برای مدیریت بحران‌ها و تقویت توان تولید و صادرات برنامه‌ریزی کنند. آینده صنعت فولاد و آهن آلات ایران در گروی ثبات در فضای بین‌المللی، اصلاح ساختارهای انرژی و نیز شفاف‌سازی در فرآیندهای صادراتی خواهد بود.
