لوله کربن استیل چیست؛ انواع و کاربردهای آن
لوله کربن استیل یک نوع لوله فولادی است که مقاومت بالایی در برابر فشار و دما از خود نشان می‌دهد. این لوله به واسطه استحکام بالا موفق شده است به بسیاری از حوزه‌های صنعتی کوچک و بزرگ کشور راه یابد. لوله کربن استیل با توجه به مشخصات فنی که دارد، اغلب جهت انتقال سیالات مورد استفاده قرار می‌گیرد. درکل، این دسته از لوله‌های فولادی در هر پروژه‌ای استفاده شوند، عمر و دوام آن را افزایش می‌دهند. به‌این‌ترتیب، لوله‌های کربن استیل جزو لوله‌های مقاوم و باارزش دنیای فولاد هستند. در این مطلب، به معرفی کامل انواع لوله کربن استیل، مشخصات فنی، کاربردها و قیمت آن در بازار مصرف پرداخته‌ایم.
لوله کربن استیل چیست؟
یکی از انواع لوله پرکاربرد در صنعت ساختمان سازی، لوله کربن استیل است. این لوله متشکل از فولاد کربنی است که از مهم‌ترین آلیاژهای به‌کاررفته در آن می‌توان به کربن و منگنز اشاره کرد. این لوله فولادی همان‌طور که اشاره شد، مقاومت بالایی دارد؛ اما در برابر خوردگی چندان مقاوم نیست. این خصوصیات فنی باعث شده تا از لوله کربن استیل جهت انتقال سیالات غیرخورنده‌ای که حجم بالایی دارند در صنایع مختلف استفاده کنند. به‌عبارتی، این لوله جهت انتقال گاز، مایعات و مواد خام گزینه ایده‌آلی محسوب می‌شود. برهمین‌اساس، لوله‌های کربن استیل نقش کلیدی را در سیستم انتقال سیالات کشور ایفا می‌کنند. البته این لوله‌ها باید از کیفیت لازم برخوردار باشند تا بتوانند وظایف خود را به خوبی انجام دهند.
مشخصات فنی لوله کربن استیل
مهم‌ترین مشخصه فنی لوله کربن استیل، مقاومت بالای آن در برابر فشار و دما است؛ موضوعی که در سیستم انتقال سیالات اهمیت ویژه‌ای دارد. درواقع، در این سیستم تمام مقاطع و متریال به‌کاررفته بایستی بسیار مقاوم و با دوام باشند؛ این خصوصیات در لوله‌های کربن استیل وجود دارد. از ساير ویژگی‌های لوله استیل کربن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عمر طولانی
- نگهداری آسان
- سازگاری با محیط‌زیست
- تناسب با وضعیت جوی محیط
- تولید تحت مدل‌ها و سایزهای مختلف
انواع لوله کربن استیل
لوله کربن استیل ازنظر تولید و ترکیبات انواع مختلفی دارد؛ طبیعتا، مشخصات هر کدام از آن‌ها نیز با یکدیگر متفاوت است. در ادامه با انواع لوله کربن استیل آشنا خواهید شد:
از نظر تولید
لوله‌های کربن استیل به گونه‌ای تولید می‌شوند که توانایی مقابله با عوامل مخرب محیطی را داشته باشند و بتوانند هر نوع آب‌وهوایی را تحمل کنند. این قابلیت باعث علاقمندی صنعتگران فعال در صنایع بزرگ و سنگین جهت استفاده گسترده از این لوله‌ها شده است. درهرحال، لوله کربن استیل با توجه به عملیات حرارتی که بر روی آن صورت می‌گیرد، شامل انواع زیر است:
- لوله کربن استیل مانیسمان: برای تولید آن، شمش فولادی تحت عملیات حرارت‌دهی و نورد قرار می‌گیرد و فاقد درز است. این مدل از لوله کربن استیل به استقامت بالا در برابر دما، فشار و خوردگی شناخته می‌شود.
- لوله کربن استیل اسپیرال: ورق فولادی در روند تولید این لوله به دور محوری پیچانده می‌شود. این حالت به مقاومت بالای آن در برابر فشار کمک می‌کند. بیشترین استفاده از آن نیز مربوط به صنعت نفت و گاز است.
- لوله کربن استیل درزدار: این مدل با جوشکاری ورق فولادی حاصل می‌شود و دارای درز است. به‌علاوه این لوله را با نام لوله گالوانیزه سرد هم می‌شناسند. ضمنا، لوله کربن استیل درزدار ازنظر قیمتی شرایط بهتری نسبت به لوله مانیسمان دارد.
از دیگر لوله‌های کربن استیل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لوله داربستی
- لوله تست گاز
- لوله کربن استیل آتشخوار
- لوله کربن استیل گوشتدار
- لوله گالوانیزه گرم (گلخانه‌ای)
از نظر ترکیبات
لوله‌های استیل با ترکیبات مختلفی تولید می‌شوند و آلیاژهای متفاوتی دارند؛ به‌همین‌دلیل، مشخصات مکانیکی آن‌ها یکسان نیست. لوله کربن استیل نیز به همین منوال با ترکیبات مختلفي تولید می‌شود. مهم‌ترین آلیاژ این لوله، کربن است که آن را با درصد مختلفي به ترکیب می‌افزایند. لوله‌هایی که کربن زیادی در ساختار خود دارند، مقاومت فوق‌العاده‌ای داشته و آسیب‌های محیطی باعث متلاشی شدن آن‌ها نمی‌شود. درمجموع، لوله کربن استیل ازلحاظ ترکیبات انواع مختلفی دارد و به گروه‌های کربن استیل کم کربن، کربن متوسط و پر کربن تقسیم می‌شود.
انواع استاندارد لوله کربن استیل
لوله کربن استیل مانند سایر لوله‌های فولادی بر مبنای دستورالعمل‌های استانداردهای معتبر بین‌المللی تولید می‌شود که در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را برشمرده‌ایم:
- استاندارد API 5L ویژه لوله‌های خط لوله
- استاندارد ASTM A53 قابل‌استفاده برای انواع لوله درزدار و فاقد درز
- استاندارد ASTM A106 مخصوص لوله‌های فاقد درز با استفاده در دما و فشار بالا
- استاندارد ASME B36.10 پوشش‌دهنده وزن و ابعاد لوله‌های ASTM A106 گرید B
جدول استاندارد لوله کربن استیل
با مشاهده جدول استاندارد لوله کربن استیل می‌توان به جزئیات بیشتری درباره این مقطع فولادی دست یافت. این جدول در قسمت زیر درج شده است:
Normal size (NPS) | OD | Welded & Seamless Carbon Steel Pipe to ASME B36.10M | |||||||||||||
All dimensions are in mm | |||||||||||||||
Pipe Schedule | |||||||||||||||
DN | NPS | mm | 10 | 20 | 30 | 40 | Std | 60 | 80 | XS | 100 | 120 | 140 | 160 | XXS |
6 | 1/8 | 10.3 | 1.24 |
| 1.45 | 1.73 | 1.73 |
| 2.41 | 2.41 |
|
|
|
|
|
8 | ¼ | 13.7 | 1.65 |
| 1.85 | 2.24 | 2.24 |
| 3.02 | 3.02 |
|
|
|
|
|
10 | 3/8 | 17.1 | 1.65 |
| 1.85 | 2.31 | 2.31 |
| 3.2 | 3.2 |
|
|
|
|
|
15 | ½ | 21.3 | 2.11 |
| 2.41 | 2.77 | 2.77 |
| 3.73 | 3.73 |
|
|
| 4.78 | 7.47 |
20 | ¾ | 26.7 | 2.11 |
| 2.41 | 2.87 | 2.87 |
|
| 3.91 |
|
|
| 5.56 | 7.82 |
25 | 1 | 33.4 | 2.77 |
| 2.9 | 3.38 | 3.38 |
| 4.55 | 4.55 |
|
|
| 6.35 | 9.09 |
32 | 11/4 | 42.2 | 2.77 |
| 2.97 | 3.56 | 3.56 |
| 4.85 | 4.85 |
|
|
| 6.35 | 9.7 |
40 | 11/2 | 48.3 | 2.77 |
| 3.18 | 3.68 | 3.68 |
| 5.08 | 5.08 |
|
|
| 7.14 | 10.15 |
50 | 2 | 60.3 | 2.77 |
| 3.18 | 3.91 | 3.91 |
| 5.54 | 5.54 |
|
|
| 8.74 | 11.07 |
65 | 21/2 | 73 | 3.05 |
| 4.78 | 5.16 | 5.16 |
| 7.01 | 7.01 |
|
|
| 9.53 | 14.02 |
80 | 3 | 88.9 | 3.05 |
| 4.78 | 5.49 | 5.49 |
| 7.62 | 7.62 |
|
|
| 11.13 | 15.24 |
90 | 31/2 | 101.6 | 3.05 |
| 4.78 | 5.74 | 5.74 |
| 8.08 | 8.08 |
|
|
|
|
|
100 | 4 | 114.3 | 3.05 |
| 4.78 | 6.02 | 6.02 |
| 8.56 | 8.56 |
| 11.13 |
| 13.49 | 17.12 |
125 | 5 | 141.3 | 3.4 |
|
| 6.55 | 6.55 |
| 9.53 | 9.53 |
| 12.7 |
| 15.88 | 19.05 |
150 | 6 | 168.3 | 3.4 |
|
| 7.11 | 7.11 |
| 10.97 | 10.97 |
| 14.27 |
| 18.26 | 21.95 |
200 | 8 | 219.1 | 3.76 | 6.35 | 7.04 | 8.18 | 8.18 | 10.31 | 12.7 | 12.7 | 15.09 | 18.26 | 20.62 | 23.01 | 22.23 |
250 | 10 | 273 | 4.19 | 6.35 | 7.8 | 9.27 | 9.27 | 12.7 | 15.09 | 12.7 | 18.26 | 21.44 | 25.4 | 28.58 | 25.4 |
300 | 12 | 323.8 | 4.57 | 6.35 | 8.38 | 10.31 | 9.53 | 14.27 | 17.48 | 12.7 | 21.44 | 25.4 | 28.58 | 33.32 | 25.4 |
350 | 14 | 355.6 | 6.35 | 7.92 | 9.53 | 11.13 | 9.53 | 15.09 | 19.05 | 12.7 | 23.83 | 27.79 | 31.75 | 35.71 |
|
400 | 16 | 406.4 | 6.35 | 7.92 | 9.53 | 12.7 | 9.53 | 16.66 | 21.44 | 12.7 | 26.19 | 30.96 | 36.53 | 40.49 |
|
450 | 18 | 457 | 6.35 | 7.92 | 11.13 | 14.27 | 9.53 | 19.05 | 23.83 | 12.7 | 29.36 | 34.93 | 39.67 | 45.24 |
|
500 | 20 | 508 | 6.35 | 9.53 | 12.7 | 15.09 | 9.53 | 20.62 | 26.19 | 12.7 | 32.54 | 38.1 | 44.45 | 50.01 |
|
550 | 22 | 559 | 6.35 | 9.53 | 12.7 |
| 9.53 | 22.23 | 28.58 | 12.7 | 34.93 | 41.28 | 47.63 | 53.98 |
|
600 | 24 | 610 | 6.35 | 9.53 | 14.27 | 17.48 | 9.53 | 24.61 | 30.96 | 12.7 | 38.89 | 46.02 | 52.37 | 59.54 |
|
650 | 26 | 660 | 7.92 | 12.7 |
|
| 9.53 |
|
| 12.7 |
|
|
|
|
|
700 | 28 | 711 | 7.92 | 12.7 | 15.88 |
| 9.53 |
|
| 12.7 |
|
|
|
|
|
750 | 30 | 762 | 7.92 | 12.7 | 15.88 |
| 9.53 |
|
| 12.7 |
|
|
|
|
|
800 | 32 | 813 | 7.92 | 12.7 | 15.88 | 17.48 | 9.53 |
|
| 12.7 |
|
|
|
|
|
850 | 34 | 864 | 7.92 | 12.7 | 15.88 | 17.48 | 9.53 |
|
| 12.7 |
|
|
|
|
|
900 | 36 | 914 | 7.92 | 12.7 | 15.88 | 19.05 | 9.53 |
|
| 12.7 |
|
|
|
|
|
950 | 38 | 965 |
|
|
|
| 9.53 |
|
| 12.7 |
|
|
|
|
|
1000 | 40 | 1016 |
|
|
|
| 9.53 |
|
| 12.7 |
|
|
|
|
|
1050 | 42 | 1067 |
|
|
|
| 9.53 |
|
| 12.7 |
|
|
|
|
|
1100 | 44 | 1118 |
|
|
|
| 9.53 |
|
| 12.7 |
|
|
|
|
|
1150 | 46 | 1168 |
|
|
|
| 9.53 |
|
| 12.7 |
|
|
|
|
|
1200 | 48 | 1219 |
|
|
|
| 9.53 |
|
| 12.7 |
| ||||
کاربردهای لوله کربن استیل
حال نوبت به بررسی کاربردهای لوله کربن استیل می‌رسد. تا اینجا با مهم‌ترین کاربردهای این لوله فولادی آشنا شدیم. در قسمت زیر، لیستی از موارد مصرف آن در حوزه‌های مختلف صنعتی آورده شده است:
- تجهیزات تقطیر
- هدایت فاضلاب
- فرآیندهای شیمیایی
- صنعت کشتی‌سازی
- لوله‌کشی زیرزمینی
- تعبیه در پی ساختمان
- ایجاد سازههای فلزی
- تجهیزات زیردریایی
- استفاده در سیستم‌های تحت فشار بالا
- استفاده در ابزار و ماشین‌آلات مختلف
مزایای لوله کربن استیل
مقاومت عالی در برابر ضربه و فشار مهم‌ترین مزایای لوله کربن استیل است. در ادامه به سایر مزایای آن اشاره کرده‌ایم:
- قیمت مقرون‌به‌صرفه
- مقاومت خوب در زمان آتش‌سوزی
- قابل‌استفاده در تمام شرایط محیطی
- بهترین جایگزین برای لوله استنلس استیل
- پاکسازی آسان و عدم نیاز به تصفیه مداوم درون لوله
عوامل موثر بر قیمت لوله کربن استیل
قیمت لوله کربن استیل بر طبق عوامل مختلفی کاهشی یا افزایشی می‌شود. از این عوامل می‌توان به ویژگی‌های فنی، نوع لوله، کارخانه تولیدکننده، نرخ جهانی آهن آلات و فولاد و مواردی از این قبیل اشاره کرد. هزینه‌های جانبی نیز از بارگیری گرفته تا ارسال محموله بر بهای لوله‌های کربن استیل تاثیر می‌گذارد. علاوه‌براین، نرخ لوله کربن استیل همچون سایر مقاطع فولادی نوسانات زیادی را در طول سال تجربه می‌کند و نمودار قیمت آن مدام در حال تغییر است. در چنین شرایطی، باید نرخ لوله مدنظر خود را به صورت مداوم استعلام گرفت؛ با این کار می‌توان متوجه بهترین زمان سفارش آن شد.
نکات مهم در خرید لوله کربن استیل
برای اینکه خرید لوله کربن استیل توام با رضایت باشد، بایستی به چند نکته مهم توجه داشته باشید. اولین نکته اطمینان از میزان مقاومت و دوام آن است؛ برای این منظور، به سراغ برندهای معتبر بروید. کارخانه های تولید کننده فولاد در ایران مشغول به طراحی و تولید باکیفیت لوله‌های کربن استیل هستند که با خرید از آن‌ها می‌توانید از سطح کیفی‌شان اطمینان حاصل کنید. لوله‌هایی که مقاومت بالاتری دارند بهتر می‌توانند در برابر فشارهای وارده دوام بیاورند و انتخاب ایده‌آلی محسوب می‌شوند. به‌علاوه، به استاندارد تولید لوله دقت کنید؛ لوله‌های تولیدشده بر اساس استاندارد ASTM و API کیفیت عالی دارند. ساير مشخصات فنی لوله نیز مانند وزن و ابعاد آن بایستی با پروژه شما همخوانی داشته باشد.
لوله کربن استیل؛ انتخابی مقاوم برای صنایع سنگین
لوله کربن استیل یکی از لوله‌های فولادی پرکاربرد در صنایع کوچک و بزرگ است. این لوله با آلیاژهایی نظیر کربن و منگنز تولید می‌شود و مقاومت مطلوبی دارد. مقاومت بالای لوله کربن استیل در برابر حرارت و فشار زمینه‌ساز استفاده گسترده از آن جهت انتقال سیالات شده است. از ساير کاربردهای آن می‌توان به ساخت سازههای فلزی، دستگاه‌های زیردریایی، کشتی‌سازی و سیستم‌های تحت فشار بالا اشاره کرد. درکل، با تعبیه لوله‌های کربن استیل در تجهیزات و سازههای مختلف می‌توان بر مقاومت و دوام آن افزود. صنعتگران و ساختمان‌سازان حرفه‌ای نیز با علم به این موضوع از لوله‌های کربن استیل در دستگاه‌ها و سازههای خود استفاده می‌کنند.
