بازار فولاد زیر سایه دلالی و سوءمدیریت ارزی
به گزارش آهن آنلاین- در شرایط کنونی اقتصاد ایران، صنعت فولاد که یکی از ارکان تولید و صادرات کشور به شمار می‌رود، با چالشی جدی مواجه شده است. دلالانی که با سوءاستفاده از کارت‌های بازرگانی و پیمان‌سپاری ارزی، ارز حاصل از صادرات را به کشور بازنمی‌گردانند، تعادل این بازار را برهم زده‌اند و فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد کرده‌اند.
آرمان خالقی، عضو هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت، در این زمینه به سوءاستفاده از کارت‌های بازرگانی اشاره می‌کند و می‌گوید: «افراد سودجو با استفاده از کارت‌های بازرگانی افراد بی‌نام‌ونشان، کالا صادر می‌کنند و تعهدات ارزی خود را اجرا نمی‌کنند. در این میان، بدهی‌های سنگین به نام افراد ناآگاه ثبت می‌شود، در حالی که دلالان از صحنه محو می‌شوند.» خالقی معتقد است که این رویه نه‌تنها نظم اقتصادی را مختل می‌کند، بلکه باعث می‌شود واسطه‌ها جایگزین تولیدکنندگان واقعی شوند. این امر به زیان تولید ملی و صادرات واقعی کشور تمام می‌شود.
چالش‌های سیاست‌گذاری در حوزه فولاد
وی در ادامه با تأکید بر اهمیت سیاست‌گذاری مناسب برای صادرات فولاد اظهار داشت: «برای حفظ رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی، باید تعرفه‌های صادراتی تعدیل شده و محدودیت‌های ارزی کاهش یابد. از طرفی، الزام به فروش ارز صادراتی به نرخ‌های تعیین‌شده دولتی، انگیزه صادرکنندگان را از بین می‌برد.» خالقی پیشنهاد می‌دهد که به صادرکنندگان اجازه داده شود ارز حاصل از صادرات خود را برای واردات مواد اولیه و تجهیزات موردنیاز استفاده کنند. وی این سیاست را اقدامی مؤثر برای تقویت تولید و افزایش بهره‌وری می‌داند.
تصمیمات جدید دولت: گامی به جلو
در این میان، دولت چهاردهم با ارائه چند تصمیم مهم، گامی مثبت در این مسیر برداشته است. از جمله این اقدامات می‌توان به امکان واردات با ارز حاصل از صادرات محصولات فولادی اشاره کرد که به گفته خالقی، یک گام مؤثر در حمایت از فعالان صنعت فولاد و آهن آلات است. علاوه بر این، ارز فولادسازان به نرخ توافقی معامله می‌شود و دیگر قیمت دستوری برای آن تعیین نمی‌شود. این موضوع می‌تواند انگیزه صادرات را افزایش داده و تعادل نسبی را به بازار بازگرداند.
چالش‌های باقی‌مانده: انرژی و کاهش صادرات
با وجود این گام‌های مثبت، مشکلات اساسی دیگری همچنان پابرجاست. محدودیت‌های انرژی و قطعی‌های بدون برنامه برق، آسیب جدی به تولیدکنندگان فولاد وارد کرده و منجر به کاهش تولید و صادرات این محصول استراتژیک شده است. صنعت فولاد و آهن‌آلات از جمله مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی ایران است که نقشی کلیدی در تأمین مواد اولیه صنایع پایین‌دست، از جمله خودروسازی، ساختمان‌سازی، و ماشین‌آلات صنعتی ایفا می‌کند. این صنعت در سال‌های اخیر توانسته رشد قابل‌توجهی داشته باشد و در بسیاری از شاخص‌ها، از جمله ظرفیت تولید، در رده‌های بالای جهانی قرار گیرد.
با این حال، این موفقیت‌ها تحت تأثیر چالش‌های بزرگی قرار دارند که مانع استفاده کامل از ظرفیت‌های موجود شده است. یکی از جدی‌ترین معضلاتی که بازار فولاد و آهن‌آلات ایران با آن مواجه است، محدودیت‌های انرژی است. تولید فولاد فرآیندی بسیار انرژی‌بر است و نیاز مداومی به برق و گاز دارد. اما طی سال‌های اخیر، کاهش تولید برق، قطعی‌های مکرر و افزایش محدودیت‌های گازرسانی، آسیب جدی به این صنعت وارد کرده است.
طبق گزارش‌ها، خسارات وارده به فولادسازان ناشی از محدودیت‌های انرژی فقط در ۹ ماهه اول سال جاری بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. این زیان‌ها به دلیل توقف تولید، افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری تجهیزات و از دست دادن بازارهای صادراتی رخ داده است.
این ارقام نه‌تنها بیانگر آسیب به صنعت فولاد، بلکه نشان‌دهنده تأثیر مستقیم این محدودیت‌ها بر صنایع پایین‌دست و بازار آهن‌آلات است. کاهش تولید فولاد منجر به افزایش قیمت محصولات در بازار آهن آلات شده و صنایع مصرف‌کننده را نیز با افزایش هزینه‌ها مواجه کرده است.
این معضل نیازمند سرمایه‌گذاری جدی در توسعه زیرساخت‌های تولید برق و گاز است. همچنین باید سیاست‌های تخصیص انرژی به گونه‌ای باشد که صنایع استراتژیکی مانند فولاد در اولویت قرار گیرند.
پیشنهادات راهبردی برای خروج از بحران
شفاف‌سازی و اصلاح قوانین کارت‌های بازرگانی منجربه جلوگیری از سوءاستفاده دلالان از کارت‌های بازرگانی از طریق نظارت دقیق‌تر و الزام هویت‌سنجی دقیق می‌شود. تدوین سیاست‌های ارزی که هم منافع تولیدکنندگان و هم نیازهای دولت را تأمین کند.
برنامه‌ریزی دقیق برای جلوگیری از قطعی برق و سایر محدودیت‌های انرژی که تولیدکنندگان را با چالش مواجه کرده است. تقویت امکانات لجستیکی و ارائه تسهیلات به صادرکنندگان برای بهبود خطوط تولید نیز می‌تواند در این زمینه موثر باشد.
اگرچه تصمیمات اخیر دولت در جهت تسهیل صادرات فولاد و تعدیل الزامات ارزی گام‌های مهمی به شمار می‌روند، اما چالش‌هایی نظیر سوءاستفاده دلالان، محدودیت‌های انرژی و کاهش صادرات نیازمند سیاست‌گذاری جامع‌تر و اجرایی دقیق‌تر است. آینده صنعت فولاد ایران، به سیاست‌هایی وابسته است که تولیدکنندگان واقعی را در مرکز توجه قرار داده و اقتصاد ملی را از دلال‌محوری به سمت تولیدمحوری سوق دهد.
در شرایط کنونی اقتصاد ایران، صنعت فولاد که یکی از ارکان تولید و صادرات کشور به‌شمار می‌رود، با چالشی جدی مواجه شده است. دلالانی که با سوءاستفاده از کارت‌های بازرگانی و پیمان‌سپاری ارزی، ارز حاصل از صادرات را به کشور بازنمی‌گردانند، تعادل این بازار را برهم زده‌اند و فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد کرده‌اند.
آرمان خالقی، عضو هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت، در این زمینه به سوءاستفاده از کارت‌های بازرگانی اشاره می‌کند و می‌گوید: «افراد سودجو با استفاده از کارت‌های بازرگانی افراد بی‌نام‌ونشان، کالا صادر می‌کنند و تعهدات ارزی خود را اجرا نمی‌کنند. در این میان، بدهی‌های سنگین به نام افراد ناآگاه ثبت می‌شود، در حالی که دلالان از صحنه محو می‌شوند.»
خالقی معتقد است که این رویه نه‌تنها نظم اقتصادی را مختل می‌کند، بلکه باعث می‌شود واسطه‌ها جایگزین تولیدکنندگان واقعی شوند. این امر به زیان تولید ملی و صادرات واقعی کشور تمام می‌شود.
چالش‌های سیاست‌گذاری در حوزه فولاد
وی در ادامه با تأکید بر اهمیت سیاست‌گذاری مناسب برای صادرات فولاد اظهار داشت: «برای حفظ رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی، باید تعرفه‌های صادراتی تعدیل شده و محدودیت‌های ارزی کاهش یابد. از طرفی، الزام به فروش ارز صادراتی به نرخ‌های تعیین‌شده دولتی، انگیزه صادرکنندگان را از بین می‌برد.»
خالقی پیشنهاد می‌دهد که به صادرکنندگان اجازه داده شود ارز حاصل از صادرات خود را برای واردات مواد اولیه و تجهیزات موردنیاز استفاده کنند. وی این سیاست را اقدامی مؤثر برای تقویت تولید و افزایش بهره‌وری می‌داند.
تصمیمات جدید دولت: گامی به جلو
در این میان، دولت چهاردهم با ارائه چند تصمیم مهم، گامی مثبت در این مسیر برداشته است. از جمله این اقدامات می‌توان به امکان واردات با ارز حاصل از صادرات محصولات فولادی اشاره کرد که به‌گفته خالقی، یک گام مؤثر در حمایت از فعالان صنعت فولاد است. علاوه بر این، ارز فولادسازان به نرخ توافقی معامله می‌شود و دیگر قیمت دستوری برای آن تعیین نمی‌شود. این موضوع می‌تواند انگیزه صادرات را افزایش داده و تعادل نسبی را به بازار بازگرداند.
چالش‌های باقی‌مانده: انرژی و کاهش صادرات
با وجود این گام‌های مثبت، مشکلات اساسی دیگری همچنان پابرجاست. محدودیت‌های انرژی و قطعی‌های بدون برنامه برق، آسیب جدی به تولیدکنندگان فولاد وارد کرده و منجر به کاهش تولید و صادرات این محصول استراتژیک شده است.
پیشنهادات راهبردی برای خروج از بحران
شفاف‌سازی و اصلاح قوانین کارت‌های بازرگانی منجربه جلوگیری از سوءاستفاده دلالان از کارت‌های بازرگانی از طریق نظارت دقیق‌تر و الزام هویت‌سنجی دقیق می‌شود. تدوین سیاست‌های ارزی که هم منافع تولیدکنندگان و هم نیازهای دولت را تأمین کند.
برنامه‌ریزی دقیق برای جلوگیری از قطعی برق و سایر محدودیت‌های انرژی که تولیدکنندگان را با چالش مواجه کرده است. تقویت امکانات لجستیکی و ارائه تسهیلات به صادرکنندگان برای بهبود خطوط تولید نیز می‌تواند در این زمینه موثر باشد.
اگرچه تصمیمات اخیر دولت در جهت تسهیل صادرات فولاد و تعدیل الزامات ارزی گام‌های مهمی به شمار می‌روند، اما چالش‌هایی نظیر سوءاستفاده دلالان، محدودیت‌های انرژی و کاهش صادرات نیازمند سیاست‌گذاری جامع‌تر و اجرایی دقیق‌تر است. آینده صنعت فولاد ایران، به سیاست‌هایی وابسته است که تولیدکنندگان واقعی را در مرکز توجه قرار داده و اقتصاد ملی را از دلال‌محوری به سمت تولیدمحوری سوق دهد.
