چالش‌های اقتصادی فولاد، از قیمت‌گذاری دستوری تا صادرات ارزان
به گزارش آهن آنلاین- در مردادماه سال جاری، محدودیت‌های انرژی به‌ویژه قطعی برق و گاز، بار دیگر به یکی از موانع جدی در مسیر تولید کارخانه‌های نورد کشور تبدیل شده است. این محدودیت‌ها، به‌ویژه در فصل گرم سال، فشار مضاعفی را بر واحدهای تولیدی مقاطع طویل فولادی از جمله میلگرد وارد کرده و روند تولید و برنامه‌ریزی این واحدها را مختل ساخته است.
قطع پی‌درپی برق در ساعات اوج مصرف و کاهش سهمیه گاز در برخی مناطق صنعتی، موجب شده تا کارخانه‌های نورد برای حفظ تجهیزات و جلوگیری از آسیب به فرآیندهای تولید، ناگزیر به توقف یا کاهش ساعات فعالیت خود شوند. این در حالی است که بسیاری از این واحدها برای اجرای برنامه‌های فروش داخلی و صادراتی نیازمند ثبات در تأمین انرژی هستند.
افزون بر مشکلات زیرساختی، سیاست‌هایی همچون الزام به رفع تعهد ارزی و استمرار قیمت‌گذاری دستوری نیز موجب شده‌اند تا انگیزه تولیدکنندگان برای ادامه فعالیت، تحت تأثیر جدی قرار گیرد. این مجموعه عوامل در کنار هم، نه‌تنها سودآوری تولیدکنندگان را کاهش داده، بلکه چشم‌انداز پایداری تولید در صنعت نورد کشور را با ابهام مواجه کرده است.
نقش مارجین قیمتی در ایجاد نوسانات بازار آهن‌آلات
مارجین قیمتی در صنعت فولاد یکی از مفاهیم کلیدی است که به اختلاف قیمت میان محصول نهایی (میلگرد) و ماده اولیه آن (شمش فولادی) اشاره دارد. این مفهوم نقش مهمی در ارزیابی سودآوری، تنظیم بازار و تحلیل‌های اقتصادی این صنعت ایفا می‌کند.
تعیین چنین مارجینی می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر بازار فولاد و تصمیمات فعالان این حوزه داشته باشد. در شرایط کنونی، کارشناسان بر این باورند که سیاست‌گذاری‌های دقیق و شفاف در کنار حمایت از تولیدکنندگان، می‌تواند گامی مؤثر برای رفع چالش‌های این صنعت حیاتی باشد. آینده‌ای پایدار برای صنعت فولاد ایران نیازمند تعامل سازنده میان تولیدکنندگان، سیاست‌گذاران و بازار است.
در حال حاضر، بورس کالای ایران به‌عنوان مرجع اصلی تعیین قیمت آهن آلات، سعی در تنظیم مارجین قیمتی دارد. به‌تازگی اخباری مبنی بر تعیین مارجین قیمتی 11 درصدی میان شمش و میلگرد شنیده‌شده است. این مقدار نشان‌دهنده تفاوتی است که تولیدکنندگان می‌توانند برای تبدیل شمش به میلگرد انتظار داشته باشند.
اثرات قیمت‌گذاری دستوری بر بازار فولاد داخلی
قیمت‌گذاری دستوری یکی از ابزارهای سیاست‌گذاری اقتصادی است که در بسیاری از کشورهای جهان، به‌ویژه در بخش‌های استراتژیک، به‌منظور کنترل قیمت‌ها و کاهش نوسانات بازار مورداستفاده قرار می‌گیرد. در ایران، این سیاست به‌ویژه در صنعت فولاد به‌طور گسترده‌ای پیاده‌سازی شده است.
بازار فولاد، به‌عنوان یکی از صنایع حیاتی و پایه‌ای کشور، تأثیرات گسترده‌ای بر دیگر بخش‌های اقتصادی مانند صنعت ساختمان، خودروسازی و تولیدات صنعتی دارد. در این راستا، اعمال قیمت‌گذاری دستوری در بازار فولاد داخلی می‌تواند اثرات متفاوتی به همراه داشته باشد که در نهایت ممکن است به بهبود یا تضعیف عملکرد این بازار منجر شود.
اجرای قیمت‌گذاری دستوری در صنعت فولاد ایران به‌ویژه به دلیل اهمیت این صنعت برای تأمین مواد اولیه سایر صنایع، نه‌تنها تأثیراتی بر تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این محصول دارد، بلکه بر سطح رقابت، نوآوری و بهره‌وری در این بخش نیز تأثیرگذار است.
نوسانات هزینه‌های تولید و اثرات قیمت‌گذاری دستوری در صنعت فولاد
یکی از آثار مهم قیمت‌گذاری دستوری در بازار فولاد، کاهش انگیزه تولیدکنندگان برای افزایش تولید است. وقتی قیمت‌ها به‌طور دستوری و پایین‌تر از سطح واقعی بازار تعیین می‌شوند، سودآوری تولیدکنندگان به‌شدت کاهش پیدا می‌کند. این موضوع به‌ویژه در شرایطی که هزینه‌های تولید به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه، انرژی یا دستمزدها بالا می‌رود، شدت بیشتری پیدا می‌کند.
در چنین مواقعی، تولیدکنندگان ممکن است با کاهش تولید یا حتی افت کیفیت محصولات خود مواجه شوند. به‌عبارت‌دیگر، کارخانه‌های تولید کننده فولاد به دلیل فشارهای مالی و سود پایین‌تر، تمایلی به تولید بیشتر ندارند و ممکن است ترجیح دهند که تولیدات خود را محدود کرده یا از افزایش ظرفیت تولید خود چشم‌پوشی کنند. این روند درنهایت می‌تواند به کمبود عرضه، افزایش قیمت در بازارهای غیررسمی و کاهش کیفیت محصولات منجر شود که خود بر کارایی کل بازار تأثیر منفی خواهد گذاشت.
صادرات شمش ارزان‌قیمت و تهدید بازار داخلی
امروزه شاهد صادرات شمش فولادی ارزان‌قیمت تولید داخل به کشورهای همسایه هستیم که این امر به‌نوعی منجر به تبدیل آن‌ها به رقیب جدی در بازار مقاطع طویل فولادی و میلگرد در سطح منطقه‌ای و جهانی شده است. جالب است که کارخانه‌های نورد داخلی، حتی در بهترین شرایط، به دلیل کمبود شمش، تنها با ۳۰ درصد از ظرفیت اسمی خود فعالیت می‌کنند. اگر این روند ادامه پیدا کند، پیش‌بینی می‌شود که این میزان فعالیت به کمتر از ۱۰ درصد کاهش یابد که می‌تواند پیامدهای خطرناکی برای تولید و وضعیت اقتصادی جامعه به دنبال داشته باشد.
غیبت تیرآهن و نبشی در معاملات امروز بورس کالا / فروش میلگرد آلیاژی و ورق سرد در رینگ معاملاتی
در جریان معاملات امروز بورس کالا، محصولات تیرآهن و نبشی در رینگ معاملاتی حضور نداشتند؛ با این حال، شرکت فولاد آلیاژی ایران با عرضه میلگرد آلیاژی در بازار سلف (مچینگ) فعال بود. در این روز، مجموعاً ۲۵۰ تن میلگرد آلیاژی شامل گریدهای CK45 و CK15 توسط فولاد آلیاژی ایران به فروش رسید که از این محل، درآمدی بالغ بر ۱۰ میلیارد و ۸۶۱ میلیون تومان برای شرکت حاصل شد.
همچنین در بخش محصولات تخت، ورق سرد تولیدی شرکت فولاد غرب آسیا و ورق قلع‌اندود از صنایع فولاد توان‌آور آسیا به رینگ معاملات وارد شدند. عرضه این محصولات به میزان ۱,۱۵۰ تن انجام شد و معاملات نیز به صورت سلف (مچینگ) صورت گرفت.
درآمد ناشی از فروش این دو محصول در بازار امروز، در مجموع ۶۵ میلیارد تومان اعلام شده است.
