آیا اقدامات بانک مرکزی می‌تواند بازار آهن‌آلات را نجات دهد؟
به گزارش آهن‌آنلاین؛ بازار ارز ایران، همواره یکی از متغیرهای اصلی و حساس در اقتصاد کشور است و بیراه نیست که بگوییم نوسانات نرخ ارز، نه تنها تأثیر مستقیمی بر واردات و صادرات کالاها دارد، بلکه سایر بخش‌های اقتصادی همچون بازار طلا و سکه را نیز متأثر می‌سازد. این روزها، خبرهای منتشرشده از نرخ دلار و یورو در بازار آزاد و اقدامات بانک مرکزی برای کنترل این نوسانات، بیانگر چالش‌ها و تلاش‌های جدی در این عرصه است. در این میان، بازار آهن آلات و معاملات بورس کالا نیز با کاهش تقاضا و افت رقابت قیمتی مواجه شده‌اند.
نوسانات بازار ارز؛ منشأ تحولات اقتصادی
افزایش نرخ ارز همچنان به‌عنوان عاملی تعیین‌کننده در تحولات اقتصادی ایران مطرح است. دلار در بازار آزاد به حدود ۸۱ هزار و ۵۰۰ تومان و یورو به ۸۴ هزار و ۹۹۰ تومان رسیده است. از سوی دیگر، نرخ دلار در صرافی ملی به ۴۱ هزار و ۳۹۵ تومان اعلام شده است که شکاف بزرگی میان نرخ رسمی و آزاد ایجاد کرده است. این اختلاف قیمتی، هزینه‌های تولیدکنندگان در صنایع مختلف از جمله آهن‌آلات را افزایش داده و بر قیمت نهایی محصولات تأثیر گذاشته است. همچنین، این نوسانات باعث افزایش هزینه واردات مواد اولیه شده و توان رقابتی شرکت‌های داخلی در بازارهای خارجی را کاهش داده است.
اقدامات بانک مرکزی؛ مسیر کاهش نوسانات؟
بانک مرکزی با هدف کاهش نوسانات و تعمیق بازار ارز، اقدام به راه‌اندازی بازار یکپارچه ارز کرده است. طبق گزارش‌ها، از زمان آغاز این بازار، معاملات به بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار رسیده که رشد ۴۸ درصدی نسبت به میانگین هفتگی معاملات در سال جاری را نشان می‌دهد.
از سوی دیگر، این بازار توانسته نوسانات نرخ ارز را از ۹ درصد به کمتر از ۰٫۲ درصد کاهش دهد. با این حال، کارشناسان معتقدند که بدون شفاف‌سازی سیاست‌های ارزی و کاهش شکاف میان نرخ رسمی و آزاد، تأثیرات این اقدامات در بلندمدت محدود خواهد بود. همچنین، بانک مرکزی تأکید کرده که نرخ‌های غیررسمی در شبکه‌های اجتماعی، مبنای سوداگری و سفته‌بازی هستند و نمی‌توانند معیار معتبری برای تأمین ارز باشند.
بازار طلا و تأثیر آن بر سرمایه‌گذاری در زنجیره فولاد
همزمان با افزایش نرخ ارز، قیمت طلا نیز روند صعودی را طی کرده است. هر گرم طلای ۱۸ عیار به ۵ میلیون و ۱۷۰ هزار تومان و سکه امامی به ۵۷ میلیون و ۱۲۰ هزار تومان رسیده است. این افزایش، سرمایه‌گذاران را به سمت بازار طلا سوق داده و باعث کاهش نقدینگی در سایر بازارها، از جمله بازار آهن‌آلات، شده است. این تمایل به حفظ ارزش دارایی در بازار طلا، در کنار رکود ساخت‌وساز و پروژه‌های عمرانی، تقاضا برای محصولات فولادی را کاهش داده است.
بورس کالا؛ آینه تمام‌نمای بازار آهن آلات
داده‌های بورس کالا نشان‌دهنده رکود نسبی در بازار آهن‌آلات است. از ۱۷۰ هزار و ۶۴۵ تن محصولات فولادی عرضه‌شده در بورس، تنها ۴۰ درصد به فروش رسید. کاهش فروش محصولاتی همچون میلگرد و تیرآهن، با رقابت منفی در قیمت‌ها، نشانه‌ای از کاهش تقاضا در بازار است. برای مثال، میلگرد ساده به‌رغم عرضه ۴۴۰ تن، هیچ فروشی نداشت، در حالی که میلگرد آلیاژی تنها ۲۶ درصد از عرضه خود را به فروش رساند. از سوی دیگر، شمش بلوم با فروش ۴۳ درصدی عملکرد بهتری داشت، اما همچنان رقابت منفی در قیمت را تجربه کرد.
تحلیل عوامل تأثیرگذار بر رکود بازار آهن آلات
نوسانات نرخ ارز و کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان اصلی، از جمله مهم‌ترین عواملی هستند که بازار آهن‌آلات را تحت فشار قرار داده‌اند. افزایش هزینه‌های تولید به دلیل رشد نرخ ارز و کاهش تقاضای داخلی، تولیدکنندگان را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.
از سوی دیگر، کاهش فروش محصولات فولادی در بورس کالا، انعکاسی از وضعیت پروژه‌های عمرانی و صنعتی کشور است. رکود در بخش ساخت‌وساز، به‌ویژه در پروژه‌های زیرساختی و مسکن، به کاهش تقاضا برای محصولات فولادی منجر شده است.
چشم‌انداز بازار آهن‌آلات و راهکارهای ممکن
برای خروج بازار آهن‌آلات از وضعیت کنونی، کاهش شکاف میان نرخ رسمی و آزاد ارز اهمیت بالایی دارد. این اقدام نه تنها می‌تواند هزینه واردات مواد اولیه را کاهش دهد، بلکه حاشیه سود تولیدکنندگان را نیز بهبود می‌بخشد و زمینه‌ساز ثبات بیشتر در زنجیره تأمین خواهد بود. در همین راستا، شفافیت بیشتر در سیاست‌های ارزی و اطلاع‌رسانی دقیق‌تر می‌تواند نقش مهمی در تقویت اعتماد بازار ایفا کند و از دامن زدن به سوداگری و سفته‌بازی جلوگیری نماید.
از سوی دیگر، حمایت عملی از پروژه‌های عمرانی و صنعتی از طریق ارائه تسهیلات مالی و مشوق‌های هدفمند می‌تواند به تحریک تقاضای داخلی و رونق تولید منجر شود. علاوه بر این، تسهیل شرایط صادرات محصولات فولادی از طریق کاهش هزینه‌های لجستیکی و توسعه همکاری‌های بین‌المللی، فرصتی است که تولیدکنندگان می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.
بازار آهن‌آلات ایران در مواجهه با عواملی همچون نوسانات ارزی، رکود اقتصادی و کاهش تقاضا، تحت فشارهای جدی قرار گرفته است. اقدامات بانک مرکزی می‌تواند به کاهش این فشارها کمک کند، اما دستیابی به ثبات پایدار، نیازمند سیاست‌های جامع‌تر و هماهنگ‌تری در زنجیره فولاد و آهن‌آلات است.
