ورق فلاشینگ چیست؟
ورق فلاشینگ از ورق سیاه ساخته می‌شود و برای پوشش‌دهی درزها و نماهای ساختمان‌ها استفاده می‌شود. این ورق‌ها به راحتی برش داده می‌شوند و قیمت مناسبی دارند، چرا که پوشش‌های اضافی مانند گالوانیزه ندارند. البته برخی انواع آن با فولاد گالوانیزه تولید می‌شوند تا در شرایط جوی سخت مانند رطوبت بالا یا تغییرات دمایی زیاد استفاده شوند. ورق فلاشینگ در کنار ساندویچ پانل‌ها برای عایق‌بندی و ساخت سقف‌های شیبدار کاربرد دارد و در مناطقی که استفاده از ساندویچ پانل ممکن نیست، به‌طور ویژه برای پوشش درزها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها و کاربردهای ورق فلاشینگ می‌پردازیم.
ورق فلاشینگ چیست و چه نقشی در پروژه‌های عمرانی دارد؟
ورق فلاشینگ یا گاتر یکی از اجزای مهم در سیستم‌های پوشش‌دهی است که برای پوشش‌دهی درزها و فضاهای خالی پس از نصب ساندویچ پانل سقفی و دیواری استفاده می‌شود. این قطعه فولادی که با برش و خم‌کاری تخصصی شکل می‌گیرد، در برابر عوامل محیطی مانند بارندگی و رطوبت مقاومت بالایی دارد و از لایه‌های سقف به‌طور مؤثر محافظت می‌کند. گاترها در انواع مختلف از نظر ضخامت، جنس و ابعاد تولید می‌شوند و بر اساس نوع پروژه، کاربردهای متنوعی دارند.
کاربردهای ورق سیاه فلاشینگ
ورق گاتر معمولا در بخش‌های خارجی ساختمان مثل سقف و دیوارها مورد استفاده قرار می‌گیرد تا از مصالح به‌کاررفته در ساختمان در برابر عواملی مثل رطوبت یا تابش مستقیم نور خورشید محافظت کند. وقتی ساندویچ پنل‌ها روی سقف سازه قرار می‌گیرند، درزها یا قسمت‌هایی مثل محل اتصال سقف به‌دیوار خالی می‌ماند. آب باران و غبار به‌راحتی از این بخش‌ها عبور می‌کند و به‌قسمت‌های زیرین ساندویچ پنل‌ها می‌رسد و به آن‌ها آسیب می‌رساند. اما اگر این بخش‌ها با استفاده از ورق سیاه فلاشینگ پوشانده شود، آب باران به پایین هدایت می‌شود و دیگر از درزها به زیر ساندویچ پانل نفوذ نخواهد کرد.
ورق سیاه فلاشینگ ظاهر یکدست و زیبایی دارد. با قرار گرفتن این ابزار در درزها و گوشه و کنار سازه، حفره‌ها، شکاف‌ها و بخش‌های نامنظم سازه پوشانده می‌شود و ظاهر یکدست و زیبایی در معرض دید قرار می‌گیرد. به‌همین دلیل بعضی از سازندگان حتی در بخش‌هایی که نیازی به آب‌بندی نیست هم از گاتر استفاده می‌کنند. مثلا لبه پنجره‌ها را با گاتر می‌پوشانند یا در پوشش نمای ساختمان از این ورق‌ها استفاده می‌کنند. در ادامه به تعدادی از کاربردهای دیگر ورق‌های گاتر نیز اشاره می‌کنیم:
- ایجاد پوشش برای لوله و اتصالات بیرونی: معمولا با استفاده از گاتر قسمت زیرین ناودانی‌ها یا لوله‌های آب روکار را می‌پوشانند تا در صورت نشتی، رطوبت آن‌ها به مصالح ساختمان آسیب نرساند.
- در بعضی از سازه‌ها دور دودکش‌ها و سیستم‌های تهویه را با این نوع ورق می‌پوشانند تا از نفوذ باد به داخل ساختمان از طریق دودکش پیشگیری کنند.
- این ورق‌ها در بعضی از قسمت‌های سازه که احتمال نفوذ آب باران و برف وجود دارد، برای هدایت این آب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- ورق‌های فلاشینگ در مناطقی که باران‌های اسیدی می‌بارد، به‌عنوان یک لایه محافظ در برابر خوردگی و اکسید شدن عمل می‌کنند.
- این ورق‌ها علاوه‌بر صنعت ساختمان، در صنایع دیگری چون ساخت مخازن و کشتی‌سازی نیز کاربرد دارند و در برخی موارد برای عایق‌بندی بدنه مخازن و کشتی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع ظاهری ورق فلاشینگ
ورق‌های فلاشینگ برای بخش‌های مختلفی از سازه مورد استفاده قرار می‌گیرند، به‌همین‌خاطر باید شکل‌ها و اندازه‌های گوناگونی داشته باشند. این محصولات را هم براساس شکل ظاهری و هم براساس آلیاژ به‌کار رفته در تولید آن‌ها می‌توان به انواع مختلفی تقسیم کرد. کاربرد انواع ورق فلزی فلاشینگ هم بر اساس شکل و جنس آن‌ها تعیین می‌شود.
در ادامه انواع ورق فلاشینگ براساس شکل ظاهری آن‌ها را نام می‌بریم و درباره هرکدام از آن‌ها توضیحاتی ارائه می‌دهیم:
- ورق فلاشینگ نبشی: این ورق‌ها به شکل L هستند و برای پوشاندن محل اتصال دیوار و سقف به‌کار می‌روند تا از نفوذ رطوبت به زیر ساندویچ پنل‌های سقف پیشگیری کنند.
- ورق فلاشینگ U: این نوع ورق به شکل U یا دو گاتر نبشی چسبیده به‌یکدیگر است. این فلاشینگ‌ها دو ضلع عمودی موازی دارند که لبه آن‌ها برای جای‌گیری بهتر و مقاومت بیشتر خم شده است. گاتر U برای لبه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بعضی از پروژه‌ها این نوع ورق سیاه فلاشینگ را در لبه ساندویچ پنل کار می‌کنند تا پنل به‌صورت کامل عایق شود و راه نفوذی نداشته باشد.
- ورق فلاشینگ سه‌پله: این نوع گاتر به‌شکل Z اما با زاویه‌های ۹۰ درجه ساخته می‌شود. این نوع گاتر بیشتر برای قسمت آبریز سقف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ورق فلاشینگ چکشی: این ورق‌ها برجستگی‌هایی به شکل چکش دارند و برای لبه‌های خاص سازه مورد استفاده قرار می‌گیرند. گاترهای چکشی سطح اصطکاک بیشتری با سازه ایجاد می‌کنند و برای کاهش لغزندگی هم مناسب هستند.
- ورق فلاشینگ تاج: یکی از درزهای سقف‌های شیبدار، تاج سقف است؛ یعنی قسمتی است که شیب سمت راست و چپ به هم می‌رسند. گاتر تاج برای همین قسمت مورد استفاده قرار می‌گیرد و آب‌بندی سقف را تکمیل می‌کند.
- ورق فلاشینگ کلاهکی: این ورق‌ها برای کلاهک دودکش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند تا از نفوذ باد به‌داخل ساختمان پیشگیری کنند.
انواع آلیاژ ورق فلاشینگ
همانطور که پیش از این اشاره کردیم، انواع ورق فلزی برای تولید گاتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. بعضی از آن‌ها هزینه کم‌تری دارند و بعضی دیگر باکیفیت بالاتر و مقاومت بیشتر ساخته می‌شوند. بنابراین، سازندگان می‌توانند براساس هزینه یا کیفیت مورد انتظار، نوع مناسب گاتر را انتخاب کنند. در ادامه انواع ورق که برای تولید فلاشینگ مورد استفاده قرار می‌گیرند را نام می‌بریم و درباره ویژگی‌های هرکدام از آن‌ها توضیح می‌دهیم:
- ورق سیاه: پرکاربردترین متریال برای ساخت فلاشینگ ورق سیاه است؛ زیرا هم قیمت مناسبی دارد و هم تاحد زیادی در برابر رطوبت، خوردگی و زنگ‌زدگی مقاوم است. البته ورق سیاه فلاشینگ معمولا با رنگ‌های الکترواستاتیک یا پوشش‌های اپوکسی رنگ‌آمیزی می‌شود تا مقاومت بیشتری در برابر رطوبت به دست آورد.
- ورق گالوانیزه: در مناطقی که رطوبت هوا زیاد است یا در اکثر ماه‌های سال بارش وجود دارد، از ورق گالوانیزه فلاشینگ استفاده می‌کنند. این نوع گاترها در برابر رطوبت، باران‌های اسیدی و مواد شیمیایی و سایر عوامل خورنده مقاوم هستند و زنگ نمی‌زنند. البته قیمت ورق فلاشینگ گالوانیزه بالاتر از گاترهای ورق سیاه است، به‌همین‌خاطر هزینه پروژه را تاحدودی بالا می‌برد.
- ورق آلومینیومی: گاترهای آلومینیومی بهترین و گران‌ترین نوع این محصولات هستند. آلومینیوم در برابر هر مقدار از رطوبت و مواد شیمیایی مقاوم است و دچار خوردگی و زنگ‌زدگی نمی‌شود. انعطاف و شکل‌پذیری بهتر این ورق‌ها نیز از دیگر مزایای آن‌ها برای ساخت فلاشینگ محسوب می‌شود. البته قیمت بالای گاتر آلومینیومی مانع مهمی برای استفاده گسترده آن در سازه‌ها محسوب می‌شود و فقط در موارد خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مراحل نصب ورق فلاشینگ
بهتر است نصب ورق گاتر توسط افراد باتجربه در این زمینه انجام شود. تجربه در زمینه نصب به‌خصوص برای گاترهای U اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، زیرا این ورق‌های فلاشینگ شکل خاصی دارند و اگر به‌درستی نصب نشوند، احتمال نفوذ آب به زیر آن‌ها وجود خواهد داشت.
در ادامه برای اطلاعات بیشتر شما، مراحل نصب ورق فلاشینگ را به‌صورت کلی توضیح می‌دهیم:
- ابتدا باید مشخص کنید که کدام بخش‌های سطح سازه به آب‌بندی با گاتر نیاز دارند. سپس باید مطمئن شوید که این بخش‌ها مرطوب یا به مواد شیمیایی، روغن یا هر آلاینده دیگری آغشته نیستند.
- اگر قرار است ورق فلاشینگ را روی سطح شیبدار نصب کنید، دقت داشته باشید که شیب آن با شیب سقف هماهنگ باشد. شیب گاتر باید به‌اندازه‌ای باشد که آب روی آن انباشته نشود و همه آب را به‌پایین هدایت کند.
- ترک و ناهمواری‌های سطح را با استفاده از ملات مناسب پر کنید و بپوشانید. در غیر این صورت ممکن است به‌مرور زمان ترک‌ها به شکاف تبدیل شوند و به سازه آسیب برسانند.
- ورق‌های فلاشینگ باید با استفاده از قیچی‌ها یا دستگاه‌های مناسب به‌اندازه مورد نیاز برش دهید. اگر هم نیاز است خم جدیدی در گاتر ایجاد شود، باید از دستگاه‌های خم‌کن برای ایجاد زاویه دقیق استفاده شود.
- لایه زیرین ورق را با استفاده از ملات مناسب یا مواد درزگیر مانند فوم بپوشانید تا از نفوذ آب به درزهای داخلی جلوگیری شود.
- ورق سیاه فلاشینگ را به‌خوبی جای‌گذاری کنید و مطمئن شوید که همه بخش‌های سطح زیرین آن با ورق پوشانده شده است. سپس ورق را با پیچ‌های مخصوص فیکس کنید. دقت داشته باشید که پیچ‌ها باید بین ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر فاصله داشته باشند. هنگام پیچاندن آن‌ها مراقب باشید ورق تاب برندارد.
- اگر دو ورق فلاشینگ را در کنار هم قرار می‌دهید، بهتر است حداقل ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر همپوشانی داشته باشند.
- با استفاده از چسب ماستیک یا چسب سیلیکون درزهای بین ورق‌ها یا محل اتصال ورق به سازه را پر کنید تا آب به زیر گاتر نفوذ نکند.
اجرای فلاشینگ ساختمان
یکی از مراحل حیاتی در ساخت‌وساز، اجرای فلاشینگ ساختمان است که برای جلوگیری از نفوذ آب انجام می‌شود. این فرآیند به‌ویژه در ساختمان‌هایی که از ساندویچ پانل‌ها برای پوشش سقف و دیوار استفاده می‌کنند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. اجرای صحیح فلاشینگ ساختمان باعث افزایش عمر مفید سازه شده و هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد. در نهایت، استفاده از ورق فلاشینگ به‌عنوان یک روش اقتصادی و مؤثر در پروژه‌های ساختمانی، راه‌حلی عالی برای محافظت از سازه در برابر شرایط محیطی سخت است.
مزایا و معایب ورق فلاشینگ
ورق‌های گاتر مزایای بسیاری برای آب‌بندی سازه دارند، اما اگر به درستی مورد استفاده قرار نگیرند یا نوع مناسب آن‌ها در سازه به کار نرود، بیشتر از اینکه محافظ باشند، به سازه آسیب می‌رسانند. در ادامه مزیت‌ها و معایب ورق فلاشینگ را بررسی می‌کنیم تا بهتر تصمیم بگیرند که آیا پروژه شما به این محصولات نیاز دارد یا خیر.
مزایای ورق فلاشینگ
- تقویت آب‌بندی ساختمان و تکمیل عایق بیرونی سازه
- افزایش طول عمر ساندویچ پانل‌ها و نمای بیرونی سازه
- زیبایی ظاهری
- سبکی و سهولت نصب
- تنوع بالا در جنس و شکل ظاهری برای استفاده در شرایط گوناگون و بخش‌های مختلف سازه
- مقاومت در شرایط آب‌و‌هوایی مختلف مثل هوای مرطوب یا تابش مستقیم شدید خورشید
معایب ورق فلاشینگ
- احتمال نفوذ آب به زیر ورق در صورت نصب اشتباه یا آب‌بندی نکردن درزها
- افزایش هزینه‌ها مخصوصاً در صورت استفاده از انواع ورق فلاشینگ آلومینیوم یا گالوانیزه
- نیاز به محافظت دوره‌ای و رنگ کردن ورق‌ها در بازه‌های سالانه
- نیاز به تجربه و تخصص برای نصب
- نداشتن مقاومت در برابر تحمل بار
عوامل موثر بر قیمت ورق فلاشینگ
قیمت ورق سیاه، ورق گالوانیزه یا آلومینیوم مهم‌ترین عامل تأثیرگذار بر قیمت ورق فلاشینگ است. گاترهای ورق سیاه ارزان‌ترین نوع و گاترهای آلومینیوم گران‌ترین نوع این محصولات محسوب می‌شوند. ورق‌های فلاشینگ در ضخامت‌ها و اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند؛ به‌همین‌خاطر وزن‌های گوناگونی دارند. هرچقدر ضخامت و به دنبال آن، وزن گاتر سنگین‌تر باشد، قیمت آن نیز بیشتر خواهد بود.
نحوه ساخت ورق فلاشینگ از دیگر عوامل تأثیرگذار بر قیمت این محصولات است. مثلا گاترهای کلاهکی که ساخت آن‌ها به تجهیزات پیشرفته‌تری نیاز دارد، گران‌تر از گاترهای نبشی که ساختار ساده‌ای دارند، به فروش می‌رسند. در کنار تمام این فاکتورها، عواملی که باعث نوسان بازار فولاد می‌شوند نیز روی قیمت ورق فلاشینگ نیز تأثیر دارند. مثلا افزایش قیمت دلار، نرخ تورم یا نوسان‌های قیمت آهن در بازار جهانی ممکن است نرخ گاترها را تغییر دهد.
ورق فلاشینگ برای آب‌بندی و زیباسازی سازه‌ها
ورق فلاشینگ برای آب‌بندی سازه و پیشگیری از نفوذ آب به بخش‌هایی مثل لبه ساندویچ پنل‌ها یا ترک‌ها و شکاف‌های سازه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ورق‌ها همچنین برای زیباسازی نمای ساختمان هم کاربرد دارند و گاهی فقط بخاطر ظاهر یکدستشان در نمای ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ورق‌ها با استفاده از متریال گوناگونی مثل ورق گالوانیزه، آلومینیوم و ورق سیاه ساخته می‌شوند. گاترهای ورق سیاه ارزان‌ترین نوع هستند و گاترهای گالوانیزه برای شرایطی که به‌مقاومت بیشتر نیاز است، مورد استفاده قرار می‌گیرند. گاترها در شکل‌های گوناگون تولید می‌شوند تا برای لبه‌های مختلف سازه‌ها قابل استفاده باشند.
