تحلیل هفتگی بازار آهن آلات؛ 19 تا 24 آبان 1403
به گزارش آهن آنلاین - در هفته‌های اخیر، بازار آهن و فولاد با نوسانات قابل توجهی از قیمت مواجه شده است. این نوسانات به‌ویژه در مقاطع فولادی و محصولات آهنی تأثیر زیادی بر روند بازار گذاشته‌اند. در این بازه زمانی از 19 آبان تا 24 آبان، قیمت‌ها دستخوش تغییرات چشمگیری شده که نشان‌دهنده حساسیت بازار به عوامل مختلف اقتصادی و سیاسی خصوصا تنش‌های اخیر در منطقه غرب‌آسیا بوده است.
در این مدت، قیمت میلگرد با نوسانات زیاد روبه‌رو بود و در نهایت به کانال 28 هزار و 272 تومان رسید. در حالی که قیمت پروفیل تهران روندی صعودی داشت، از 36 هزار و 363 تومان به قیمت 36 هزار و 636 تومان رسید. قیمت تیرآهن ذوب آهن نیز افزایش قابل توجهی داشت و از 3 میلیون و 772 هزار تومان به 38 میلیون و 636 هزار تومان رسید. همچنین، ورق سیاه 2 نیز شاهد افزایش قیمتی از 35 هزار و 363 تومان به 36 هزار و 909 تومان بود.
بورس کالا در تقابل با چالش های اقتصادی
در روز چهارشنبه 23 آبان ماه، تالارهای بورس کالای ایران میزبان عرضه 497 هزار و 269 تن انواع کالا و محصول هستند. بیشترین حجم عرضه مربوط به آهن آلات است که به میزان 267 هزار و 519 تن در تالار صنعتی انجام می‌شود. این عرضه شامل 192 هزار و 556 تن میلگرد، 40 هزار و 200 تن ورق فولادی، و 31 هزار و 673 تن تیرآهن است. همچنین، محصولات دیگری مانند هیدروکسید آلومینیوم، اکسید آلومینیوم، مس مفتول، شمش آلیاژی آلومینیوم، و سیم و مفتول مسی نیز در این تالار عرضه می‌شوند.
در تالار پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی، 62 هزار و 4 تن مواد پلیمری و شیمیایی عرضه می‌شود. تالار صادراتی نیز شاهد عرضه 50 هزار تن کنسانتره سنگ آهن، 12 هزار و 675 تن قیر، 7 هزار و 500 تن میلگرد، و 150 تن سیم و مفتول مسی است.
تالار حراج باز نیز شامل عرضه 35 هزار تن تختال، 30 هزار تن وکیوم باتوم، و مقادیر مختلفی از مواد شیمیایی مانند ارتوزایلن، استایرن منومر، دی اتیل هگزانول، منومر وینیل استات، و متیلن دی فنیل دی ایزوسیانات خالص است. علاوه بر این، 29 هزار و 300 تن انواع کالا نیز در بازار فرعی عرضه می‌شود.
کاهش صادرات فولاد ایران در ۷ ماه نخست سال ۱۴۰۳
آمارهای منتشرشده از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در ۷ ماه نخست سال ۱۴۰۳ نشان‌دهنده کاهش چشمگیر صادرات فولاد کشور است. بر اساس این آمار، ارزش صادرات فولاد ایران در این مدت ۱۴ درصد کاهش یافته است که معادل حدود ۶۱۲ میلیون دلار است. در ادامه، به تحلیل این کاهش صادرات و علل آن خواهیم پرداخت.
یکی از مهم‌ترین عواملی که به کاهش کلی صادرات فولاد ایران منجر شده، کاهش صادرات اسلب و آهن اسفنجی است. این دو محصول جزو محصولات اصلی زنجیره فولاد ایران هستند و کاهش صادرات آن‌ها به‌ویژه در بازارهای جهانی می‌تواند تأثیر زیادی بر کاهش ارزش کل صادرات فولاد داشته باشد
اسلب، که ماده اولیه تولید بسیاری از محصولات فولادی است، شاهد افت ۴۷ درصدی صادرات بوده است. این کاهش ممکن است ناشی از افت تقاضا در بازارهای جهانی باشد. یکی از دلایل اصلی این افت می‌تواند به رقابت شدید بین تولیدکنندگان جهانی بازگردد که منجر به کاهش قیمت‌ها و در نتیجه کاهش صادرات شده است.
همچنین آهن اسفنجی نیز با کاهش ۱۷ درصدی در صادرات مواجه شده است. آهن اسفنجی محصولی است که در بسیاری از کشورها به‌ویژه در صنعت فولادسازی استفاده می‌شود و کاهش صادرات آن می‌تواند به‌ویژه تحت تأثیر سیاست‌های تجاری و تعرفه‌ای کشورهای هدف قرار گیرد.
رشد صادرات مقاطع طویل فولادی
در مقابل کاهش صادرات اسلب و آهن اسفنجی، صادرات مقاطع طویل فولادی (شامل تیرآهن، میلگرد، نبشی، ناودانی و سایر مقاطع) با رشد چشمگیری مواجه شده است. این رشد در حجم صادرات مقاطع طویل فولادی به میزان ۳۱ درصد بوده است. این نکته نشان‌دهنده تلاش تولیدکنندگان داخلی برای جبران کاهش درآمد از طریق افزایش حجم فروش این محصولات است.
گفتنی است که میلگرد،به‌ویژه در میان مقاطع طویل فولادی، با رشد ۳۰ درصدی در حجم صادرات و ۲۲ درصدی در ارزش صادرات مواجه شده است. این موضوع به این معناست که تولیدکنندگان فولاد توانسته‌اند با افزایش صادرات میلگرد، از کاهش درآمدهای ناشی از سایر محصولات جبران کنند. همچنین تیرآهن، نیز با کاهش صادرات مواجه بوده است، اما در مجموع رشد صادرات مقاطع طویل فولادی به‌ویژه در زمینه نبشی، ناودانی و سایر مقاطع طویل توانسته است به کاهش صادرات کل فولاد مقابله کند.
چالش های بازارهای جهانی و رقابت بین صادرکنندگان
کاهش صادرات اسلب و آهن اسفنجی می‌تواند به‌ویژه تحت تأثیر شرایط اقتصادی و تجاری جهانی قرار گیرد. در حال حاضر، بسیاری از کشورهای تولیدکننده فولاد، از جمله چین و هند، با افزایش تولید و رقابت شدیدتر در بازارهای جهانی مواجه شده‌اند. این رقابت می‌تواند منجر به کاهش قیمت‌ها و افت تقاضا در بازارهای هدف ایران شده باشد.
شایان ذکراست، رقابت شدید در بازارهای هدف، خصوصاً در کشورهای آسیایی و خاورمیانه، می‌تواند عامل مهمی در کاهش صادرات اسلب و آهن اسفنجی باشد. به‌طور مشابه، کاهش تقاضا در بازارهای هدف نیز می‌تواند منجر به کاهش حجم و ارزش صادرات شود. همچنین نوسان قیمت ارز نیز عامل دیگری است که به کاهش صادرات فولاد ایران دامن می‌زند. نوسانات ارزی در کشورهای مقصد صادرات می‌تواند هزینه‌ها را افزایش داده و توان خرید واردکنندگان را کاهش دهد.
عوامل داخلی و سیاست های دولت
یکی از عوامل مهم که بر کاهش صادرات فولاد تأثیرگذار بوده، سیاست‌های داخلی و اقتصادی کشور است. به‌ویژه قانون بازگشت صد درصدی ارز صادراتی به سامانه نیمایی که در ابتدای سال ۱۴۰۳ اعمال شد، انگیزه بسیاری از صادرکنندگان فولاد را برای صادرات کاهش داد. این سیاست باعث ایجاد مشکلاتی برای صادرکنندگان شد و آن‌ها ترجیح دادند که صادرات خود را کاهش دهند. هرچند این قانون تغییر یافت و قرار شد که صد درصد ارز حاصل از صادرات به خود صادرکنندگان اختصاص یابد، اما تأثیرات منفی آن همچنان در آمارهای صادراتی ادامه‌دار است.
راهکارهای تقویت صادرات فولاد ایران
برای مقابله با این کاهش صادرات و افزایش ارزش صادرات فولاد ایران، نیاز به اصلاحات و تغییرات در سیاست‌ها و اقدامات داخلی وجود دارد. برخی از این راهکارها عبارتند از:
- رفع موانع صادراتی: حذف یا اصلاح قوانین دست و پاگیر، به‌ویژه آن‌هایی که در مسیر صادرات قرار دارند، می‌تواند انگیزه صادرکنندگان را برای افزایش صادرات تقویت کند.
- بهبود زیرساخت‌های بندری و گمرکی: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها برای صادرات فولاد، هزینه‌های بالای حمل‌ونقل و مسائل گمرکی است. با بهبود این زیرساخت‌ها، می‌توان هزینه‌های صادراتی را کاهش داد و جذابیت صادرات فولاد را افزایش داد.
- تسهیلات مالی برای صادرکنندگان: ارائه تسهیلات مالی به صادرکنندگان فولاد می‌تواند موجب تسریع در فرآیند صادرات و افزایش رقابت‌پذیری فولاد ایران در بازارهای جهانی شود.
- حضور در بازارهای بین‌المللی و شناسایی بازارهای جدید: حضور مستمر در نمایشگاه‌ها و تقویت روابط تجاری با کشورهای هدف می‌تواند به شناسایی بازارهای جدید و افزایش سهم بازار فولاد ایران کمک کند.
چشم انداز آینده و ضرورت تقویت صادرات
فولاد یکی از صنایع کلیدی ایران است و در حال حاضر بعد از پتروشیمی، دومین صنعت ارزآور غیرنفتی کشور به‌شمار می‌رود. سال گذشته، بیش از ۱۲.۷ میلیون تن فولاد از کشور صادر شده که ارزش آن به ۷.۶ میلیارد دلار رسید. با این‌حال، برای رسیدن به‌هدف تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال ۱۴۰۴، نیاز است که صادرات فولاد به میزان قابل توجهی افزایش یابد.افزایش صادرات فولاد، به‌ویژه در صورت تکمیل ظرفیت‌های تولید و صادرات، می‌تواند نقش بسزایی در تقویت اقتصاد کشور ایفا کند. در‌این راستا، نیاز به ایجاد سیاست‌ها و زیرساخت‌های مناسب‌تر برای حمایت از صادرات فولاد کشور است.
نتیجه آنکه کاهش صادرات فولاد ایران در ۷ ماه نخست سال ۱۴۰۳ حاصل مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی است. کاهش صادرات اسلب و آهن اسفنجی، رقابت شدید در بازارهای جهانی، نوسانات ارزی، و سیاست‌های داخلی به‌ویژه در حوزه بازگشت ارز حاصل از صادرات، از جمله مهم‌ترین عوامل کاهش صادرات هستند. با این‌حال، رشد صادرات مقاطع طویل فولادی نشان‌دهنده تلاش صنعت فولاد برای جبران این کاهش است. برای مقابله با این چالش‌ها و تقویت صادرات، نیاز به اصلاحات در سیاست‌های داخلی و بهبود زیرساخت‌ها وجود دارد تا فولاد ایران بتواند جایگاه خود را در بازارهای جهانی حفظ و تقویت کند.
