گالوانیزه سرد چیست؟ کاربرد و فرآیند گالوانیزه سرد

گالوانیزه سرد یکی از روش‌های امروزی جهت پوشش‌دهی فلزات است. با گالوانیزاسیون به روش گالوانیزه سرد می‌توان از قطعات فلزی در برابر عوامل ایجادکننده خوردگی و زنگ‌زدگی محافظت کرد. به عبارت دیگر، فلزات در برابر رطوبت و اکسیژن هوا آسیب‌پذیر هستند و اغلب دچار زنگ‌زدگی می‌شوند. با اعمال گالوانیزه سرد بر روی فلزات می‌توان مقاومت مکانیکی آن‌ها را بهبود بخشید و مانع از تخریب بافتشان شد. این روش پوشش‌دهی فلزات آهن و فولاد، در بسیاری از کشورها از جمله ایران به‌کار می‌رود.

گالوانیزه سرد چیست؟

گالوانیزه سرد (Cold Galvanizing)، روشی است که در آن یک رنگ حاوی درصد بالایی از روی بر سطح فلزات آهنی یا فولادی اعمال می‌شود تا از خوردگی محافظت شوند. این روش در مقایسه با گالوانیزه گرم دوام کمتری دارد و در کاربردهایی که نیاز به استحکام بالا دارند، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

استاندارد گالوانیزه سرد

پرکاربردترین استاندارد گالوانیزه سرد، ASTM A653/A653M است. این استاندارد معتبر و بین‌المللی، مشخصاتی را برای کیفیت و خواص پوشش‌های روی در محصولات فولادی گالوانیزه سرد تعیین می‌کند و معمولا در صنعت ساخت و ساز فلزی برای ایجاد مقاومت در برابر خوردگی و بهبود دوام مواد، استفاده می‌شود. رعایت استاندارد در فولادسازی امری ضروری است؛ زیرا کیفیت کار به آن بستگی دارد.

کاربرد گالوانیزه سرد

ضخامت پوشش محافظ گالوانیزه سرد کم است؛ به همین دلیل، در صنایعی که ظرافت اهمیت دارد، به ‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. محصولات حاصل از گالوانیزه سرد در صنایعی نظیر خودروسازی جهت تولید قطعات خودرو، ساخت لوله‌هایی با ضخامت کم، تولید پیچ و مهره و ... به کار می‌روند. به این ترتیب، قطعات و ورق‌های تولیدشده با این تکنیک، کاربردهای متنوعی در صنعت دارند.

اقدامات لازم پیش از عملیات گالوانیزه سرد

سطح گالوانیزه باید کاملا تمیز و عاری از هر نوع آلاینده‌ای مانند روغن، گریس، گرد و غبار یا زنگ‌زدگی باشد. بر این اساس، بسته به وضعیت سطح، از روش‌های تمیزکاری مکانیکی، شیمیایی یا هر دو استفاده می‌شود. یکی از این روش‌ها، استفاده از برس آهنی با هدف زدودن خوردگی و زدگی موجود در سطح فلز است. همچنین، قبل از عملیات گالوانیزه سرد باید از خشک بودن فلز اطمینان حاصل کرد. این شناسایی نواحی آسیب‌دیده یا نقص‌هایی که ممکن است بر چسبندگی پوشش گالوانیزه تأثیر بگذارد، اهمیت زیادی دارد و کیفیت محصول نهایی را تعیین می‌کند.

فرآیند گالوانیزه سرد

گالوانیزه سرد یک فرآیند ساده و مقرون‌به‌صرفه است که پوشش غنی از روی را بدون پیچیدگی خاصی در سطح فلزات ایجاد می‌کند. در ادامه، روش‌های گالوانیزه سرد را به صورت مختصر شرح داده‌ایم:

• اسپری

اسپری کردن یکی از فرآیندهای پوشش‌دهی فلزات آهن یا فولاد با روی است. اسپری‌های گالوانیزه دارای روی بوده و با یک ترکیب اتصالی شیمیایی منجر به پوشش‌دهی سطوح فلزات به شکل مکانیکی می‌شوند.

• رنگ

رنگ گالوانیزه سرد بر مبنای رزین و روی غنی با درصد بالا ایجاد شده است. پوشش ایجادشده با رنگ، جهت محافظت کاتدی سطوح فلزات آهن یا فولاد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مزایا و معایب گالوانیزه سرد

گالوانیزه سرد ‌مانند سایر عملیات مربوط به فلزات دارای مزایا و معایبی است که در اینجا به بررسی آن‌ها می‌پردازیم. از مزایای گالوانیزه سرد می‌توان به تولید ساده و سریع، دوام بیش از 50 سال، قابل بازیافت بودن و قیمت مقرون به صرفه اشاره کرد. معایب و محدودیت‌های آن نیز شامل مقاومت پایین در برابر خوردگی نسبت به سایر روش‌های گالوانیزاسیون، ضخامت کم پوشش و آلودگی محیط‌زیست به علت به‌کارگیری مواد زائد آبکاری و مایع منفعل‌سازی می‌شود.

• نحوه تولید گالوانیزه سرد با گالوانیزه گرم تفاوت دارد. گالوانیزه سرد با تکنیک اسپری کردن یا آبکاری الکتریکی صورت می‌گیرد؛ اما گالوانیزه گرم نوعی روش غوطه‌وری قطعات در مذاب روی است.
• یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های میان گالوانیزه سرد و گرم مربوط به ضخامت لایه محافظتی آن‌ها می‌شود؛ این لایه در محصولات گالوانیزه سرد بسیار کم است و به همین دلیل مقاومت کمتری هم در مقایسه با گالوانیزه گرم دارد.
• محصولات در فرآیند گالوانیزه سرد حرارت ندیده‌اند؛ به همین خاطر، سطحی براق و درخشان دارند. در صورتی که فرآیند گالوانیزه گرم دارای عملیات حرارتی است و محصولات آن، ظاهری کدر و مات دارند. بنابراین، تولیدات گالوانیزه سرد زیباتر هستند.
• به دلیل اینکه داخل و خارج محصولات گالوانیزه گرم مقاوم‌سازی می‌شود، از عمر بالاتری برخوردار هستند. به‌طورکلی، متوسط طول عمر محصولات گالوانیزه سرد حدود 20 الی 35 سال بوده که این مقدار در گالوانیزه گرم بسیار بیشتر است.
• درگالوانیزه گرم، واکنش شیمیایی صورت گرفته و روی به فولاد جذب می‌شود و جدا کردن آن نیز مشکل است. این موضوع باعث افزایش چشمگیر مقاومت فولاد در برابر خراش خوردگی می‌شود؛ اما در گالوانیزه سرد، هیچ نوع واکنش شیمیایی اتفاق نمی‌افتد و حتی احتمال جدا شدن روی از سطح فلز وجود دارد.