پلیت چیست؟ ویژگی ها و کاربرد انواع پلیت

در میان مقاطع فولادی مورد استفاده در صنعت و ساختمان‌سازی، پلیت یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین آن‌ها محسوب می‌شود. این ورق فولادی ضخیم به‌دلیل برخورداری از خواص بی‌نظیری مثل استحکام بالا، مقاومت در برابر فشار و قابلیت جوش‌پذیری، در پروژه‌های عمرانی، ساخت سازه‌های فلزی، پل‌ها و تجهیزات صنعتی، نقش مهمی ایفا می‌کند. آشنایی با ویژگی‌ها و کاربردهای پلیت به مهندسان و فعالان حوزه ساخت‌وساز کمک می‌کند تا متناسب با نیاز پروژه خود، بهترین نوع این محصول را انتخاب کنند. در این مقاله به بررسی پلیت، مشخصات و کاربردهای آن در صنایع مختلف می‌پردازیم. 

پلیت چیست؟

این مقطع؛ درواقع یکی از انواع ورق فولادی است که به‌صورت شیت و به شکل مربع یا مستطیل تولید می‌شود. پلیت معمولا از ورق سیاه تولید شده و در انواع مختلفی به بازار عرضه می‌گردد. مهم‌ترین فلزاتی که در ساخت این محصول نقش دارند، عبارتند از: فولاد نورد سرد، فولاد ضدزنگ، نیکل، آلومینیوم، قلع، مس و برنج. سطح این ورق کامل صاف و یکدست بوده و ازجمله ویژگی‌های آن می‌توان به قابلیت شکل‌پذیری و خم‌پذیری بالای آن اشاره کرد. برخورداری از این ویژگی‌ها سبب شده تا این محصول فولادی نقش مهمی در صنایع مختلف ایفا کند. پلیت در ساخت تیرهای ساختمانی، صفحات تقویت‌کننده و اتصال تیرهای فولادی به پایه‌های بتنی، که به اصطلاح صفحه ستون نامیده می‌شود، کاربرد دارد.

آشنایی با انواع پلیت فلزی

در صنعت فولاد، پلیت‌های فلزی براساس جنس، ضخامت و نحوه تولید به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر یک ویژگی‌ها و کاربرد مختص به خود را دارد و انتخاب صحیح آن بر دوام، مقاومت و کارایی سازه تأثیر بسزایی دارد. انواع پلیت فلزی عبارتند از: 

• دیازو: دارای یک پوشش نازک از فلز آلی و حلال هستند و معمولا ماندگاری آن‌ها پایین است.
• فتوپلیمر: مانند دیازو تولید می‌شود؛ با این تفاوت که ماندگاری بیشتری دارد و به خوبی در برابر ساییدگی مقاومت می‌نماید.
• هالید نقره: به منظور استفاده در کاغذ و فیلم عکاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد و حساسیت بالایی دارد.
• پلی‌استر: از آن برای چاپ‌های تک رنگ استفاده شده و تفاوت چندانی با هالید نقره ندارد.
• تین‌پلت: از آن برای ساخت قوطی کنسرو، قوطی مواد غذایی و ... استفاده می‌شود.

مشخصات و ضخامت پلیت

پلیت‌؛ یکی از مقاطع مهم در صنایع مختلف است که براساس ضخامت، ابعاد و شکل ظاهری، دسته‌بندی می‌شود. ضخامت این ورق‌ معمولاً با واحد میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود و نقش مهمی در نوع کاربرد و مقاومت آن‌ ایفا می‌کند. به‌طور کلی، پلیت‌هایی با ضخامت کمتر از ۳ میلی‌متر در گروه فویل‌ها قرار می‌گیرند، در حالی‌که ورق‌هایی با ضخامت بیش از ۶ میلی‌متر به‌عنوان پلیت آهنی شناخته می‌شوند. از نظر ظاهری نیز این محصول در دو نوع تخت و رول (پیچ‌خورده) تولید می‌شود. نوع تخت این ورق فولادی معمولاً برای ساخت سازه‌ها، کف سوله‌ها و قطعات صنعتی استفاده می‌شود، در حالی که نوع رول بیشتر در صنایع خودروسازی و تجهیزات فلزی سبک کاربرد دارد. در زیر جدول مشخصات پلیت ارائه شده است: 

کاربردهای پلیت چیست؟

همان‌طور که اشاره کردیم، پلیت‌ها هم در صنعت و هم در ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از مهم‌ترین کاربردهای این مقطع فولادی در صنعت، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ساخت یخچال‌های نگه‌دارنده مواد غذایی
• ساخت تابلوهای راهنمایی و رانندگی
• تولید هود آشپزخانه و دیگر لوازم خانگی
• ساخت بدنه خودرو و کامیون
• قفسه کتابخانه
• بدنه هواپیما
• هنرهای تزئینی
• ساخت تجهیزات نظامی
• انتقال نیرو

پلیت‌ها در ساختمان‌سازی هم کاربرد دارند که مهم‌ترین استفاده آن، مربوط به ساخت صفحه ستون است که در قسمت قبل، به تعریف آن پرداختیم. سایر کاربردهای ساختمانی پلیت عبارتند از:

• ایجاد تیرهای ساختمانی
• ایجاد نمای ساختمان
• لنگر تیرهای فولادی
• تقویت کننده صفحه ستون
• ...

فرآیند تولید پلیت

فرآیند تولید پلیت تا حد زیادی، به تولید ورق آهن شباهت دارد. در این محصول هم مانند سایر مقاطع فولادی از اسلب استفاده می‌شود. طول اسلب در واقع همان ضخامت پلیت است. برای رسیدن به فرم دل‌خواه، باید این اسلب‌ها 4 الی 5 بار از غلتک‌های مخصوص، عبور داده شوند. پس از این‌که این ورق فولادی به ضخامت دل‌خواه رسید، باید در حوضچه اسید غوطه‌ور شده و سپس با آب شستشو شود.

پلیت ساختمانی چه ویژگی‌هایی دارد؟

همان‌طور که اشاره شد، مهم‌ترین ویژگی‌های پلیت فلزی، قابلیت شکل پذیری ایده آل، خم شدن به سادگی، قرار گرفتن در اشکال مختلف و ... است. پلیت آهن در اشکال مختلفی مانند قطعات تخت یا نوارهای مارپیچ در دسترس است. نوار‌های مارپیچ با عبور دادن یک پلیت پیوسته از جنس آهن از طریق یک برش رول تشکیل می‌شوند، که برای تولید یا خرید آهن یا هر نوع مقطع فولادی نیاز است تا از آخرین قیمت آهن از یک منبع معتبر مطلع شوید.

از نوع آهنی این ورق در بدنه خودرو و کامیون (کامیون های کوچک)، بدنه هواپیما و بال‌های آن، جداول پزشکی، برای سقف ساختمان‌ها (معماری) و بسیاری برنامه های کاربردی دیگر استفاده می شود. پلیت آهن از آهن و دیگر موادِ دارایِ نفوذپذیریِ مغناطیسیِ بالا ساخته می‌شود. همچنین در ساخت هسته‌های فولادیِ لمینت، ترانسفورماتور و ماشین های الکتریکی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

واحد اندازه گیری پلیت

همان‌طور که در قسمت‌های قبل نیز اشاره کردیم، واحد جهانی اندازه‌گیری پلیت، میلی‌متر است. اما در ایالات متحده آمریکا از یک واحد اندازه‌گیری بومی برای این ورق فولادی استفاده می‌شود که در آن، هر چه عدد آهن بزرگ‌تر باشد، سایز این محصول کمتر خواهد بود. پلیت آهن معمولا از محدوده 30 واحد تا 7 واحد اندازه‌گیری استفاده می‌شود. واحد اندازه‌گیری فلزات آهنی و غیرآهنی با هم دیگر متفاوت است. ضخامت مس با اونس اندازه‌گیری می‌شود؛ این در حالی است که وزن مس موجود در یک منطقه را با یک فوت مربع اندازه‌گیری می‌کنند.

اهمیت پلیت در صنایع مختلف

پلیت‌های فولادی به‌دلیل استحکام بالا، مقاومت در برابر فشار و قابلیت شکل‌پذیری، از مهم‌ترین اجزای ساخت‌وسازهای صنعتی و عمرانی به شمار می‌روند. این مقاطع فلزی نه‌تنها در اسکلت ساختمان‌ها و پل‌ها، بلکه در ساخت ماشین‌آلات، تجهیزات سنگین، مخازن و حتی صنایع نفت و گاز نیز نقش کلیدی دارند. آشنایی با ویژگی‌ها، مشخصات فنی و کاربردهای گوناگون پلیت به مهندسان، صنعتگران و خریداران کمک می‌کند تا محصولی متناسب با نیاز پروژه خود انتخاب کنند. انتخاب درست این ورق فولادی می‌تواند عمر مفید سازه را افزایش داده و از نظر اقتصادی نیز به صرفه‌تر باشد.