کوپلر میلگرد چیست؟ انواع, کاربرد و نحوه اجرا
در پروژههای سازهای، نحوه اتصال میلگرد نقش مهمی در استحکام و یکپارچگی بتن مسلح دارد. در گذشته معمولاً از روشهایی مثل اورلپ یا خمکاری برای این کار استفاده میشد، اما امروزه راهحل دقیقتر و استانداردتری به نام کوپلر یا کوپلینگ میلگرد بهطور گسترده بهکار میرود. کوپلرها قطعات مکانیکی بسیار مقاومی هستند که برای ایجاد اتصال مطمئن بین دو آرماتور همراستا استفاده میشوند و میتوانند علاوهبر افزایش کیفیت اجرا، به کاهش پرت میلگرد و بهینهسازی فضا در بخشهای پرتراکم آرماتوربندی کمک کنند. در این مقاله قصد داریم به بررسی کوپلر میلگرد، انواع و نحوه اجرای آن بپردازیم.
کوپلر میلگرد چیست؟
کوپلر میلگرد (Coupler)، یک قطعه از جنس فولاد و استوانه تو خالی است که برای اتصال بین دو میلگرد به یکدیگر در آرمانوربندیها استفاده میشود. در صورت استفاده از کوپلر دیگر نیازی به اورلپ یا جوشکاری نیست. این قطعه بهشکل یک غلاف روزهدار است و آرماتورها را با روزه به یکدیگر وصل میکند.
انواع کوپلر میلگرد
این قطعات در انواع مختلفی تولید و به بازار عرضه میشوند که از همه آنها در بخش سازه نمیتوان استفاده کرد. بهطورکلی انواع این قطعه مکانیکی به شرح زیر است:
- کوپلر استاندارد
نحوه ساخت این نوع کوپلر میلگرد به گونهای است که برای همه قسمتهای سازه میتوان از آن استفاده کرد. ناگفته نماند که شرط استفاده از این نوع کوپلر این است که یکی از آرماتور استفادهشده در بتن، دارای قابلیت چرخش باشد.
- کوپلر جوشی
یکی دیگر از انوع کوپلرها، کوپلر جوشی است. این نوع کوپلر در مواردی که نیازی به جوشکاری میلگرد نیست استفاده شده که کوپلر را به جای آن و به سازه فلزی جوش داده میدهند.
- کوپلر با رزوه راست و چپ
در همه قسمتهای سازه میتوان از این محصول استفاده کرد، اما این کوپلر درصورتیکه هیچ یک از میلگردها، قابل چرخش نباشند، کاربرد بیشتری دارد. دلیل نامگذاری این کوپلر هم وجود رزوه داخلی راستگرد و از طرف دیگر چپگرد است.
- کوپلر گروتی
این نوع کوپلینگ میلگرد معمولا در سازههای پیشساخته استفاده میشود. در این سازهها، قطعه اولی که قسمتی از سر آرماتور آن به سمت بیرون است، رزوه میشود. همچنین در قطعه دومی که میلگردها را داخل کوپلر قرار میدهند، باید روی کویل با استفاده از بتن پوشانده شود.
- کوپلر پیچی
این نوع کوپلر با نام کوپلر قفلشونده نیز شناخته میشود. درصورتیکه حداکثر طول میلگرد به اندازه 20 سانتیمتر باشد؛ نمیتوان از این کوپلر استفاده کرد. بهطورکلی از کاربردهای این محصول میتوان به مقاومسازی میلگردهای انتظار و بالای بتن اشاره کرد.
- کوپلر انتهایی
در ساخت تیر و ساخت ستون از این کوپلر به عنوان جایگزین خم انتهایی آرماتور استفاده میشود. به عبارت دیگر استفاده از کوپلر انتهایی به باز شدن فضا برای بتنریزی و فراهم شدن امکان استفاده از آرماتور بیشتر، کمک میکند.
- کوپلر تبدیل
با استفاده از این نوع کوپلر میتوان 2 آرماتور در سایزهای مختلف را به یکدیگر متصل کرد. لازم به ذکر است که آرماتوری که سایز آن بزرگتر است، باید در داخل بسته شود. این نوع کوپلر میلگرد را میتوان یکی از کاربردیترین انواع در این فهرست دانست.
- کوپلر مخصوص آرماتور فشاری
از این نوع کوپلر در مواردی که سایز میلگرد بالای 20 میلیمتر بوده و تحت فشار قرار داشته باشد، استفاده میشود. به بیان دیگر استفاده از این کوپلر برای تقسیم بار فشاری بین آرماتورها و بهطورمعمول برای ساخت شبکه مش میلگرد کاربرد دارد.
- کوپلر ترانزیشن
کوپلر ترانزیشن برای اتصال دو میلگرد با قطرهای متفاوت به کار میرود و در شرایطی استفاده میشود که کاهش یا افزایش تدریجی قطر آرماتور در یک مسیر سازهای ضروری باشد. طراحی داخلی این نوع کوپلر بهگونهای است که انتقال نیرو بین دو مقطع ناهمسان را بدون ایجاد تمرکز تنش یا افت عملکرد سازهای ممکن میسازد.
کاربردهای کوپلر میلگرد
با توجه به مقاومت بالایی که این قطعه دارد در موارد مختلفی از آن استفاده میشود. بهطورکلی از کاربردهای مهم این قطعه فولادی میتوان موارد زیر را نام برد:
- ساخت دیوارهای دیافراگمی
- ساخت سازههای مرتفع
- سدسازی
- ساخت تونلها
- استفاده در صنایع گوناگون مانند صنعت پتروشیمی
- استفاده از کوپلر برای ساخت پل
نحوه کار با کوپلر میلگرد
برای استفاده از کوپلر میلگرد ابتدا لازم است از تمیز و سالم بودن رزوههای هردو طرف مطمئن شوید. در صورت مشاهده زنگزدگی بر روی رزوه، با استفاده از سنباده یا برس سیمی آن را برطرف کنید. بهمنظور تسهیل کار و بستن راحتتر کوپلر، رزوهها را به کمی گریس یا روغن آغشته کنید. سپس طی مراحل زیر، از کوپلر برای اتصال میلگردها بهره بگیرید:
- ابتدا درپوش لاستیکی تنها یک طرف کوپلر را برداشته و آرماتور را درون کوپلر قرار دهید. آرماتور را با استفاده از لوله گیر یا آچار مخصوص چرخانده و محکم کنید. بهمنظور جلوگیری از ورود گردوخاک به درون کوپلر و کاهش استحکام اتصال، از برداشتن درپوش لاستیکی تا پیش از اتصال آن به میلگرد خودداری کنید.
- درپوش دوم کوپلر را برداشته و میلگرد رزوه شده را درون آن قرار دهید. در صورت اطمینان از محکم شدن آرماتور درون کوپلر، حتی اگر آنها از دو طرف به یکدیگر نرسیده باشند نیز نیازی به نگرانی نیست و مشکلی ایجاد نمیشود.
- پس از بستن و محکم کردن اتصال میان کوپلر و آرماتورها، با یک خط قرمز علامتگذاری کنید تا در هنگام نظارت پایانی، از محکم بودن همه کوپلرها اطمینان حاصل شود. طبق آییننامه بینالمللی بتن، نظارت بر این امر باید تنها توسط مهندس سازه انجام بگیرد.
مزایا و معایب استفاده از کوپلر میلگرد
انتخاب روش اتصال آرماتورها تأثیر مستقیمی بر کیفیت اجرا، سرعت کار و عملکرد نهایی سازه دارد؛ به همین دلیل استفاده از کوپلر بهعنوان یک گزینه حرفهای در بسیاری از پروژهها مطرح شده است. در ادامه، مزایا و معایب این روش را بررسی میکنیم تا با دید دقیقتری بهترین تصمیم را برای پروژه خود بگیرید.
مزایای کوپلینگ میلگرد
- دارای تمامیت ساختاری
- دارای تنوع بسیار بالا و قابلیت استفاده در تمامی قسمتهای بتن
- سرعتبخشی به روند انجام پروژه و آسان کردن اجرای آن
- جلوگیری از ازدحام میلگرد در محل اتصالات
- ایجاد یکپارچگی در سازه
- دارای انسجام بیشتر نسبت به اتصالات اورلب
- مقرونبهصرفه بودن نسبت به سایر اتصالات
- کمک به کاهش هزینهها
- حذف میلگردهای اضافی و کمک به سبک شدن سازه
- فراهم کردن امکان استفاده از آرماتور با سایزهای بزرگ و در ستونهای کوچک
- افزایش مقاومت در برابر حوادث طبیعی و بارهای لرزهای
- آسان شدن فرایند قرار دادن آرماتور
معایب کوپلینگ میلگرد
- احتمال ایجاد آسیب ساختاری در صورت برابر نبودن سایز میلگرد و کوپلر
- وجود مشکل در پیدا کردن کوپلری با قطر 32 و یا بیشتر
- احتمال ایجاد ناهماهنگی در 2 طرف آرماتور و فرسایش سریع آن
نحوه بستن یا اجرای کوپلر میلگرد
همانطور که اشاره کردیم، در ابتدا باید محافظ لاستیکی یا درپوش کوپلر را از یک سمت بردارید و سپس میلگرد رزوه شده را در داخل کوپلر قرار داده و با استفاده از آچار مخصوص محکم کنید. برای میلگرد دوم نیز باید این کار را تکرار کنید. لازم به ذکر است که برای جلوگیری از وارد شدن گردوغبار از درپوش استفاده میکنند، پس نباید قبل از اقدام به کار، آن را بلند کنید. اگر تا آخر رزوه، این مقطع وارد کوپلر شود و همچنین دو سر میلگرد به یکدیگر نرسند، هیچ مشکلی ایجاد نخواهد شد. در صورت وجود زنگزدگی باید با استفاده از برس سیمی آن را رفع کرده و تمیز کنید تا رزوههای آرماتور به راحتی در درون کوپلر قرار گیرند. برای سهولت نظارت بر کار، بهتر است پس از بستن و محکم شدن، آنها را با استفاده از خط قرمز نشانهگذاری کنید.
نکات مهم خرید کوپلر میلگرد باکیفیت
برای خرید کوپلر باید اطلاعات کافی داشته باشید؛ زیرا مانند هر محصول دیگری انواع تقلبی و بیکیفیت آن نیز به بازار عرضه شده است. از مهمترین نکاتی که به شما کمک میکند کوپلر میلگرد با بالاترین کیفیت و استاندارد را خریداری کنید میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- در نظر گرفتن کیفیت ساخت
- توجه به مقاومت این وصلهها
- انجام تست کشش
- قابلیت اطمینان و دوام
- قیمت
- توجه به مواد استفاده شده
- در نظر داشتن نکات اعلامشده در نظریه فنی وزارت مسکن و شهرسازی
چرا کوپلر میلگرد مهم است؟
با افزایش پیچیدگی پروژههای عمرانی و ضرورت اجرای دقیق و استاندارد، کوپلر میلگرد بهعنوان یک راهکار مهندسی و قابلاعتماد، در بسیاری از سازهها جایگزین روشهای سنتی اتصال شده است. این قطعه کوچک اما کاربردی، با ایجاد اتصال مکانیکی مطمئن بین این مقاطع فولادی، به بهبود عملکرد سازه، تسریع آرماتوربندی و ارتقای کنترل کیفی کمک میکند. از طرفی در شرایطی که قیمت میلگرد نوسان دارد، استفاده از کوپلر میتواند با کاهش پرت و حذف وصلههای طولانی، مصرف این محصول را بهینهتر کرده و هزینه نهایی پروژه را منطقیتر کند. همچنین در نقاط پرتراکم آرماتور، کوپلینگ میلگرد باعث مدیریت بهتر فضا و اجرای تمیزتر و دقیقتر جزئیات سازهای میشود.
