عصر فولاد به پایان نرسیده است/کاهش تقاضا و تولید ادامه‌‌‌دار نیست
با بروز بحران مالی در شرکت‌های ساختمانی چین و همچنین تاثیرات محدودیت‌های کرونایی در چین و سایر کشورها، ساخت و ساز در چین کاهش یافته است و در نتیجه تقاضا برای فولاد ساختمانی در سال‌های 2021 و 2022 کاهش یافته است. این موضوع باعث شده که تولیدکنندگان فولاد جهانی اقداماتی برای تعادل دادن بازار انجام دهند. در حالی که افزایش جمعیت چین و کاهش رشد شهرنشینی در این کشور به کاهش تقاضا برای فولاد ساختمانی هشدار می‌دهد، اما تحلیلگران همچنان به آینده بازار فولاد امیدوار هستند و بر این باورند که در دهه آینده تقاضا برای فولادهای صنعتی و ساختمانی از سوی کشورهای درحال توسعه می‌تواند جایگزین تقاضای چین شود. این امر به معنی افزایش تقاضا برای این محصول تا سال 2030 است و در نهایت در سال 2030 تولید فولاد ساختمانی از مرز 2 میلیارد تن عبور خواهد کرد. همچنین قیمت آهن آلات رو به افزایش است.
براساس گزارشات انجمن جهانی فولاد، تولید شمش فولادی در سراسر جهان در سال گذشته برابر با 1 میلیارد و 831 هزار تن بوده است، که نسبت به تولید در سال 2021 کاهش 3/4 درصدی داشته است. این کاهش تولید فولاد بیشتر در مناطق خارج از خاورمیانه رخ داده است، زیرا تولید فولاد در اتحادیه اروپا 10/5 درصد، کشورهای اروپایی دیگر 12/2 درصد، آفریقا 6/6 درصد، آسیا و اقیانوسیه 2/3 درصد، آمریکای شمالی 5/5 درصد، روسیه و کشورهای حوزه CIS 20/2 با بروز بحران مالی در شرکت‌های ساختمانی چین و همچنین تأثیر محدودیت‌های کرونایی در چین و سایر نقاط جهان، تقاضا برای فولاد ساختمانی در سال‌های 2021 و 2022 کاهش یافته است، که این امر باعث کاهش ساخت و ساز در چین نیز شده است.
همچنین داده‌های جمعیتی چین و کاهش رشد شهرنشینی در این کشور، به یک هشدار جدی درباره کاهش تقاضا برای فولاد ساختمانی اشاره می‌کند. با این حال، تحلیلگران همچنان به آینده بازار فولاد امیدوار هستند و باور دارند که در دهه آینده، رشد تقاضا برای فولاد ساختمانی از سوی کشورهای درحال توسعه می‌تواند جایگزین تقاضای چین شود. به این ترتیب، تقاضا برای این محصول تا سال 2030 بهبود خواهد یافت و در نهایت در سال 2030 به بیش از 2 میلیارد تن خواهد رسید.
بر اساس داده‌های انجمن جهانی فولاد، تولید شمش فولادی در سراسر جهان در سال گذشته برابر با یک میلیارد و 831 هزار تن بوده است، که این رقم نسبت به سال 2021 با یک کاهش 3/4 درصدی همراه بوده است. این کاهش در تولید فولاد بیشتر در مناطق خارج از خاورمیانه رخ داده است، زیرا در اتحادیه اروپا، سایر کشورهای اروپایی، آفریقا، آسیا و اقیانوسیه، آمریکای شمالی، روسیه و سایر کشورهای حوزه CIS، و آمریکای جنوبی، تولید فولاد کاهش یافته است، با این حال تولید فولاد در خاورمیانه به میزان 1/7 درصد افزایش یافته است.
بعد از حدود یک دهه افزایش پیوسته در بازار جهانی فولاد، در سال 2020 این بازار وارد دوره رکود شد و تولید فولاد در سراسر جهان در سال‌های 2021 و 2022 نسبت به سال 2020 کاهش یافت. با این وجود، هنوز فعالان بازار جهانی آهن و فولاد به آینده این صنعت امیدوار هستند. در پیش‌بینی‌ها آمده است که در طول دهه جاری، تقاضا برای فولاد سالانه حدود 1.06 درصد افزایش یافته و در نهایت تقاضای کلی در سال 2030 به 2 میلیارد تن در سال خواهد رسید، که در مجموع نسبت به سال 2020 11 درصد رشد خواهد داشت.
رشد تقاضا برای فولاد در دهه آینده اصلی‌ترین عامل آن صنعتی شدن کشورهای در حال توسعه مانند هند و برخی مناطق در آفریقا خواهد بود. همچنین، چین همچنان به عنوان بزرگترین تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد جهان حفظ جایگاه خود را خواهد کرد، اما دوره تقاضای صعودی چین به پایان خواهد رسید و احتمالاً بازار این محصول در دهه آینده به رکود وارد خواهد شد. در این شرایط، انتظار می‌رود کشورهای غربی نیز نقش بسزایی در افزایش تقاضای جهانی فولاد ایفا کنند، اما با شرط اینکه بحران جدیدی در جهان به وجود نیاید. از سال 2020، اقتصاد جهانی تقریباً به‌طور مداوم با بحران روبرو بوده است.
در سال 2020، جهان با بروز بحران کووید-19 روبه‌رو شد. در حالی که کشورها همچنان با محدودیت‌های اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا روبرو بودند، آغاز جنگ در اروپای شرقی، ضربه‌ای جدید به اقتصاد جهانی وارد کرد. به همین دلیل، با وجود سیاست‌های انقباضی فدرال رزرو، احتمال بروز رکود جدی در اقتصاد جهانی وجود دارد. علاوه بر این، بروز بحران‌های جدید و غیرقابل پیش‌بینی می‌تواند پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه درباره رشد تقاضا برای محصولات فولادی را زیر سوال ببرد.
بازگشت تقاضای چینی قابل اعتماد نیست
آمار آکادمی شاخص چین، که یکی از بزرگترین واحدهای بازار املاک و مستغلات در این کشور است، در مارس 2023 اعلام کرد که میزان فروش خانه در چین با رشد 7.55 درصد نسبت به ماه قبل کاهش یافته است. در حالی که میزان فروش املاک و مستغلات در ماه فوریه نسبت به ماه قبل با رشد 9.31 درصدی رو به رو بود. به علاوه، این داده‌ها نشان می‌دهند که شهرهای بزرگ چین، از جمله پکن و شانگهای، سریع‌ترین رشد را در فروش مسکن نو به ثبت رسانده‌اند، به طوری که 73 درصد افزایش در آمار فروش خانه در این شهرها ثبت شده است. همچنین، شهرهای متوسط و کوچک چین نیز با رشد ماهانه به ترتیب 7.54 درصد و 6.28 درصد در میزان فروش خانه ثبت شده‌اند.
اگرچه در ابتدای سال جاری تقاضا برای مسکن در چین افزایش یافته است، اما وجود تعداد زیادی آپارتمان‌های فروخته‌نشده به طور جدی هشداری برای صنعت مسکن واقعی در چین است. اگرچه به نظر می‌رسد بازار املاک چین پس از دو سال رکود تثبیت شده است، اما مشکل عرضه بیش از حد آپارتمان‌های فروخته‌نشده همچنان از بهبود بازار جلوگیری می‌کند. تنها در ماه فوریه، 5/3 میلیارد فوت مربع آپارتمان در چین به اتمام رسیده و فروخته‌نشده وجود داشت، که این رقم برابر با 4 میلیون واحد مسکن است. این عدد، بدترین میزان مازاد عرضه در بازار املاک چین پس از سال 2017 است. به همین دلیل، این بازار هر چند با تحریک تقاضا مواجه است، اما با مازاد قابل توجهی در عرضه، که امید به رشد قوی تقاضا در این بازار را کاهش می‌دهد.
تقاضای صنعتی به عنوان حامی بازار فولاد
بهبود تقاضا در صنایع مصرف نهایی مانند خودرو، مواد شیمیایی، نیرو و حوزه ساخت‌وساز از جمله عوامل اصلی رشد بازار فولاد است. علاوه بر کاربردهای ساختمانی فولاد، صنایع مختلفی از جمله کشتی‌سازی، نفت و گاز، حمل‌ونقل و... به مصرف فولاد نیاز دارند.
تأثیر روش تولید بر تقاضا
با اینکه فعالان بازار آهن و فولاد همچنان به آینده این صنعت در بازارهای جهانی امیدوار هستند و باور دارند که عصر فولاد هنوز به پایان نرسیده است و تقاضا برای این محصول در آینده افزایش خواهد یافت، اما روش تولید بر تأمین این تقاضا تأثیرگذار خواهد بود. عزم جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای باعث شده است تا برخی کشورها نه تنها بر صنایع فولادی خود برای کاهش انتشار آلاینده‌های کربنی فشار آورند، بلکه به دنبال تنبیهات بر خرید فولادهایی باشند که تولید آنها با انتشار بالای گازهای گلخانه‌ای روبه‌روست. این روند در انتخاب محصولات فولادی باعث می‌شود تا فولادسازان برای حفظ سهم خود از بازار جهانی چاره‌ای جز تغییر رویکرد تولید نداشته باشند.
