ادامه رقابت تنگاتنگ دلار و آهن‌آلات در ابهام

قیمت دلار از 31 هزار و 520 تومان در روز اول مهر با حدود 35 درصد افزایش به نزدیک 50 هزار تومان رسیده است. به همین ترتیب قیمت میلگرد سایز 16 بیش از 35 درصد افزایش را تجربه کرده و در این مدت از 16 هزار تومان به حدود 25 هزار تومان رسیده است. با توجه به تورم گسترده در اقتصاد و انتظار تورم آتی، بخشی از سرمایه جذب بازار فولاد شده است. بنابراین بخش قابل توجهی از تورم در این بخش به جای مصرف مبتنی بر سرمایه است. از آنجایی که رشد قیمت‌ها ناشی از سیاست‌های کلان اقتصادی کشور است، اجرای راهکارهای مختلف برای کاهش تورم سمت تقاضا ممکن است چندان مؤثر نباشد. این راه حل ها اثر مسکن کوتاه مدت دارند و نباید انتظار داشت که برای مدت طولانی موثر باشند.

قیمت زیر ذره بین

هفته گذشته 29 هزار و 400 تن آهن اسفنجی با میانگین قیمت هر کیلوگرم 13 هزار و 208 تومان در بورس کالا معامله شد که بالاترین قیمت آهن اسفنجی در تاریخ ایران است. روند صعودی قیمت ها در سایر نقاط زنجیره فولاد کشور ادامه یافت و طی دو ماه گذشته قیمت محصولات فولادی بیش از 40 درصد افزایش یافت. فعالان بازار در صنعت فولاد معتقدند با توجه به رقابت گسترده برای خرید فولاد و محصولات فولادی، نرخ ارز با نزدیک شدن به نرخ دلار بازار آزاد، قیمت فروش محصولات این زنجیره را به میزان قابل توجهی افزایش داده است.

با توجه به افزایش چشمگیر قیمت فولاد در معاملات بورس کالا، هفته گذشته شاهد لغو برخی از این معاملات بودیم که رقابت بالا و قیمت های نامتعارف دلیل لغو معاملات آهن اسفنجی بود. اما این انصراف ها تقاضا برای خرید فولاد و محصولات فولادی را تشدید کرده است.

روز دوشنبه 30 بهمن ماه، بورس کالا برای کنترل بازار تصمیم به افزایش نرخ پیش پرداخت برای خرید شمش بلوم گرفت. نرخ پیش پرداخت برای خرید شمش بلوم در بورس کالای ایران از روز سه‌شنبه 10 اسفندماه به 30 درصد افزایش می‌یابد که در گذشته 10 درصد بود. انتظار می‌رود این اقدام تقاضای کاذب برای فولاد و محصولات فولادی را کاهش دهد، اگرچه اثربخشی بلندمدت آن را نباید دست‌کم گرفت.

سیاست‌های ارزی، مانع آرامش

ابوذر انصاری کارشناس بازار کالا در گفت و گو با صمت، دلایل روند صعودی اخیر قیمت شمش و محصولات فولادی در بازار بورس کالا و بازار آزاد را ارزیابی کرد. وی عدم اعتماد به سیاست های ارزی دولت و بانک مرکزی را مهم ترین دلیل افزایش قیمت فولاد و محصولات فولادی در هفته های اخیر عنوان کرد. وی همچنین محدودیت عرضه گاز مورد نیاز صنایع فولاد کشور را یکی دیگر از دلایل گرانی محصولات فولادی در بازار بورس کالا عنوان کرد و افزود: واحدهای تولید آهن اسفنجی و سایر صنایع تولید کننده فولاد از این موضوع برخوردار هستند. در ماه‌های اخیر با محدودیت‌های جدی در تامین انرژی مواجه بوده و از آنجایی که گاز به عنوان خوراک و سوخت در واحدهای بازیافت استفاده می‌شود، فعالیت در این بخش از زنجیره فولاد عملا در سطوح بسیار بالایی متوقف شده است. این امر شرایطی را ایجاد کرده است که تعادل بین عرضه و تقاضا را در یک مجموعه به هم می زند و منجر به رقابت برای خرید آهن اسفنجی و افزایش قیمت آن می شود. این رشد قیمت در سایر نقاط زنجیره فولاد کشور نیز منعکس شده است. انصاری گفت: انتقادات جدی به سیاست های کلان اقتصادی کشور وارد شده است. تا زمانی که این سیاست ها اصلاح نشود، نمی توان به بهبود شرایط و توقف روند صعودی قیمت ها امیدوار بود. راهکارهای ارائه شده از سوی مسئولان و سیاستگذاران تنها برای مدتی محدود اثرگذار بوده و در مدت زمان کوتاهی قیمت ها به مسیر صعودی رشد بازمی گردد.

به گفته یک کارشناس بازار، با رصد شرایط اقتصادی و سیاسی کشور می توان ادعا کرد که ریسک های اساسی حاکم بر اقتصاد اعم از سیاسی و غیرسیاسی همچنان پابرجاست. بنابراین روند افزایش قیمت ها ادامه دارد. این کارشناس با اشاره به راهکارهای پیشنهادی بورس کالا در هفته گذشته برای بازگرداندن آرامش به بازار، تصریح کرد: در شرایطی که تقاضا برای یک کالا بیش از عرضه آن باشد، پیش‌دریافت معاملات افزایش می‌یابد و خریدار را با مشکل مواجه می‌کند. نقدینگی با این وجود نباید به تاثیر چشمگیر این بخشنامه بر کاهش قیمت فولاد در بورس کالا امیدوار بود.

در واقع راه حل های ذکر شده نقش درمان های کوتاه مدت و نه چندان موثر را ایفا می کنند. انصاری علت لغو معاملات فولاد در هفته گذشته را افزایش مصنوعی قیمت ها عنوان کرد و گفت: با توجه به روند صعودی قیمت دلار در بازار آزاد و همچنین قیمت فولاد در بازارهای جهانی، قیمت های ثبت شده فولاد و محصولات فولادی در هفته گذشته و این هفته چندان عجیب نیست. این کارشناس بازار در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط، چشم انداز اقتصادی آینده نامشخص است و در چنین فضایی روند صعودی قیمت محصولات عرضه شده در بورس کالا ادامه خواهد داشت.

خطر رکود در کمین فولادسازان

محمد اعتمادی از فعالان بازار فولاد در گفت و گو با صمت اظهار داشت: با شروع فصل سرما، واحدهای تولید آهن اسفنجی با چالش های جدی در تامین گاز مواجه شدند که باعث کاهش چشمگیر تولید در این حلقه از زنجیره فولاد کشور شد. از آنجایی که آهن اسفنجی به عنوان ماده اولیه تولید بیلت فولادی استفاده می شود، کاهش تولید این محصول و افزایش قیمت قابل توجه آن به بیلت و متعاقباً به سایر حلقه های زنجیره فولاد کشور منتقل می شود.

به گفته اعتمادی، نوسانات قیمت دلار در ماه های اخیر باعث تحریک قیمت فولاد و محصولات فولادی شده است. افزایش قیمت فولاد ناشی از تقاضای بازار سرمایه است نه مصرف. در حال حاضر بازار با رکود مواجه است. علاوه بر این، قرار گرفتن در ماه های سرد باعث کاهش تقاضای واقعی محصولات فولادی می شود. در چنین شرایطی می توان ادعا کرد که خرید فولاد و محصولات فولادی مانند جایگزینی کالا به جای پول نقد است.

این کارشناس بازار با بیان اینکه در صورت توقف روند صعودی دلار، افزایش قیمت فولاد در بورس کالا و متعاقب آن در بازار آزاد نیز متوقف می شود، تصریح کرد: در واقع دلار و جهت گیری آن تاثیرگذارترین سیگنال بر قیمت فولاد و محصولات فولادی است. با توجه به ابهاماتی که در روند خرید و فروش محصولات فولادی وجود دارد، انتظار می رود تجار غیرحرفه ای از ورود به این بازار خودداری کنند.

این کارشناس در خصوص سیاست های بورس کالا و تاثیر آن بر قیمت فولاد گفت: در شرایطی که بازار با تورم گسترده مواجه است، انتظار می رود معاملات غیرنقدی از این بازار حذف شود. این بدان معناست که خریداران فولاد و محصولات فولادی امکان خرید نسیه را نخواهند داشت و تغییر معاملات از اعتباری به نقدی کامل باعث کاهش حجم تقاضای سرمایه در این زنجیره و کاهش روند افزایشی قیمت ها می شود.

سخن پایانی

در هفته‌های اخیر تعادل بین عرضه و تقاضای محصولات زنجیره‌ای فولادی کشور به هم خورده و افزایش تقاضا برای آهن اسفنجی، فولاد و محصولات فولادی موجب رقابت گسترده و التهاب قیمت‌ها برای خرید این محصولات شده است. روند رشد قیمت در زنجیره مورد بحث در حالی ظاهر شده است که ما هنوز در فصل ساخت و ساز زمستانی سنتی رکود را تجربه می کنیم. در واقع انتظار می رفت که این رکود باعث تضعیف قیمت فولاد و محصولات فولادی شود اما نه تنها این انتظار برآورده نشد، بلکه رکوردشکنی مستمر قیمت فولاد همچنان ادامه دارد. شرایط تورمی حاکم بر اقتصاد و روند صعودی غیرقابل پیش بینی قیمت دلار در بازار آزاد از مهم ترین نشانه های صعود بورس است. متأسفانه باید اذعان داشت که پیامدهای منفی شرایط تورمی به طور مستمر بر قیمت فولاد تأثیر می گذارد. این روند صعودی می تواند منجر به افزایش هزینه کل محصولات نهایی و حتی ساخت و ساز شود.