محاسبه میلگرد فونداسیون
بخش بسیار مهمی از پروژه‌های ساختمانی و عمرانی را میلگرد و تیرآهن تشکیل می‌دهد، به طبع آن، محاسبه میلگرد مورد نیاز فونداسیون هم از اهمیت ویژه‌ای برای مهندسین حوزه ساخت و ساز، به شمار می‌رود درواقع هیچ سازه‌ای بدون استفاده از این مقاطع فولادی ساخته نمی‌شوند. بنابراین، تخمین و محاسبه میزان میلگرد موردنیاز برای فونداسیون یا سازه برای برآورد هزینه‌های اولیه پروژه الزامی است. در ادامه اهمیت آگاهی از میزان میلگرد موردنیاز در هر مترمربع از فونداسیون را بررسی می‌کنیم و به محاسبه مقدار میلگرد در انواع سازه می‌پردازیم.
محاسبه مقدار میلگرد فونداسیون
برای پی ریزی فونداسیون، تعداد طبقات یک ساختمان مطرح نیست و فونداسیون همه ساختمان‌ها به یک شکل و با استفاده از میلگردهای طولی، عرضی و تقویتی آماده می‌شود.
نکته: میزان آرماتورهای مورد نیاز در ساختمان‌ها، معمولا بر اساس ستون و سقف محاسبه می‌شود. اگر اسکلت ساختمان مورد نظر از نوع بتنی باشد و همچنین دارای سقف دال دو طرفه باشد، برای هر ستون 60 تا 85 کیلوگرم آرماتور لازم است.
مقدار میلگرد طولی فونداسیون
میلگردهای طولی در طول محور پی اجرا می‌شوند که شامل قرارگیری آن‌ها در ردیف‌های بالا و پایین فونداسیون است. برای محاسبه طول میلگرد فونداسیون از فرمول زیر استفاده می‌شود:
مقدار میلگرد عرضی فونداسیون
برای محاسبه عرض میلگرد در فونداسیون نیز مطابق محاسبه طول میلگرد عمل می‌شود. با این تفاوت که به‌جای طول محور، عرض محور قرار خواهد گرفت و عرض کاور نیز جایگزین طول کاور در فرمول مربوطه خواهد شد:
مقدار میلگرد تقویتی فونداسیون
در نهایت، وزن میلگردهای تقویتی در فونداسیون از طریق حاصل‌ضرب طول آرماتور در تعداد و وزن واحد طول میلگرد قابل‌محاسبه است.
مقدار میلگرد مصرفی در فونداسیون اسکلت بتنی
محاسبه میلگرد ساختمان بتنی به نوع قاب خمشی و دیوار برشی بستگی دارد. در جدول زیر می‌توانید میزان آهن مصرفی در هر اسکلت بتنی را ببینید:
نکته مهم این‌که میزان آهن مصرفی در ساختمان چقدر است، هزینه اصلی ساخت پروژه را تعیین می‌کند.
سایز میلگرد فونداسیون
سایز میلگرد فونداسیون بر اساس نوع طولی، عرضی یا تقویتی بودن میلگرد فونداسیون متفاوت است. بر اساس یک قاعده کلی، می‌توان گفت که برای میلگردهای طولی و تقویتی در ساختمان‌های 3 و 4 طبقه، از سایز 18 یا 20 استفاده می‌شود. همچنین در ساخت فونداسیون عرضی، از میلگردهایی با سایز 14 یا 16 استفاده می‌کنند. همچنین در ساختمان‌های 5 طبقه به بالا، از میگلردهای طولی و تقویتی با سایز 20 الی 25 استفاده می‌شود.
اهمیت محاسبه میزان میلگرد مصرفی در فونداسیون
در دست داشتن یک نقشه راه پیش از قدم گذاشت در هر مسیری الزامی است. آگاهی از میزان آهن‌آلات موردنیاز در هر پروژه عمرانی نیز مانند چراغی است که مسیر را برای شما روشن می‌دهد و به شما اجازه می‌دهد قدم‌هایتان را با اطمینان بردارید.
این امر به شما اجازه می‌دهد نیازهای پروژه خود را بهتر بشناسید و هزینه‌ها را به‌درستی برآورد و مدیریت کنید.
بنابراین، مجری پروژه عمرانی پیش از شروع کار باید بداند که:
- برای شروع و پیشبرد پروژه به چه میزان آهن‌آلات و مصالح نیاز است.
- هزینه مالی برای تأمین این میزان مصالح و آهن‌آلات و اجرای پروژه چقدر است؟
هرچه میزان میلگردها موردنیاز و هزینه‌های تخمینی به مقدار واقعی نزدیک‌تر باشند، با مازاد مواجه نمی‌شویم و مدیریت پروژه موفق‌تر خواهد بود.
اشتباه در میزان تخمینی می‌تواند به دو صورت شما را با مشکل مواجه کند. اگر میزان تخمینی بیشتر از مقدار واقعی باشد، مازاد خواهید داشت و هزینه‌ها در جای غیرضروری صرف می‌شوند. اگر میزان تخمینی کمتر باشد، نیاز به خرید مجدد مصالح و آهن‌آلاتی مانند میلگرد است. این امر هزینه‌های حمل‌ونقل را افزایش می‌دهد و ممکن است به دلیل کمبود بودجه با مشکل مواجه شود.
محاسبه میزان میلگرد موردنیاز در هر مترمربع از ساختمان
میلگرد تنها یکی از آهن‌آلات موردنیاز در پروژه‌های ساختمانی است. برای محاسبه میلگرد می‌توان از دو روش استفاده کرد:
1. متره میلگرد
این روش که اصطلاحاً به‌عنوان متره کردن آن را می‌شناسیم، مقدار صحیح مصالح و آهن‌آلات موردنیاز برای اجرای یک پروژه ساختمانی یا عمرانی اندازه‌گیری می‌شود.
در این روش آرماتور موردنیاز شامل انواع میلگرد و مقاطع فولادی مانند سنجاقک و خاموت که از میلگردها ساخته می‌شوند، با توجه به نقشه تیر، سقف، فونداسیون و ستون‌ها برآورد می‌شوند. به افرادی که فرایند متره کردن را انجام می‌دهند، مترور میگویند.
2. محاسبه تقریبی
دومین روش، محاسبه تقریبی است که هزینه کلی آرماتورهای موردنیاز برای هر مترمربع از سازه (اسکلت فولادی یا بتنی) را به‌صورت حاصل‌ضربی از 40-35 کیلوگرم بر مترمربع در زیربنای ساختمان برآورد می‌کند. مثلاً اگر یک ساختمان مسکونی 400 مترمربع زیربنا داشته باشد، این میزان برای ساخت هر مترمربع از آن معادل حاصل‌ضرب 400 * 40 (برحسب کیلوگرم) است.
اهمیت نوع اسکلت ساختمان در محاسبه مقدار آرماتور موردنیاز
انواع اسکلت در ساختمان‌سازی مدرن شامل فلزی و بتنی هستند. بسیاری معتقدند که پروژه‌های عمرانی با اسکلت بتنی می‌تواند هزینه کمتری برای پروژه ایجاد کند. این باور تقریباً غلط است؛ زیرا هزینه‌ها را برای هردو سازه می‌توان تقریباً یکسان دانست. در سازه‌های سنگین و چندطبقه معمولاً از اسکلت بتنی استفاده می‌شود که ترکیبی از مواد بتن و آرماتور است.
مقدار آرماتور موردنیاز برای هر مترمربع از سازه‌های مسکونی و آپارتمانی معمولاً 45 در نظر گرفته می‌شود. در اسکلت‌های بتنی 40-55 کیلوگرم میلگرد برای هر مترمربع سازه در نظر گرفته می‌شود. این مقدار در صورت استفاده از قاب خمشی و دیوار بیماری کاهش یافته و به 35 تا 45 کیلوگرم تغییر می‌کند.
در اسکلت‌های فلزی تقریباً 45 تا 65 کیلوگرم میلگرد برای هر مترمربع در نظر گرفته می‌شود؛ اما استفاده از قاب خمش می‌تواند این رقم را افزایش داده و به 65 تا 90 کیلوگرم برساند. البته این مقدار بسته به طراحی ساختمان و نوع کاربری آن می‌تواند کمتر یا بیشتر شود.
لازم به ذکر است که مقدار میلگرد موردنیاز برای ساخت بخش‌های مختلف سازه مانند سقف، ستون و فونداسیون نیز نسبت به یکدیگر متفاوت هستند. برای هر مترمکعب از ستون بتنی می‌توان 35 تا 45 کیلوگرم میلگرد را در نظر گرفت. بنابراین، برای هر ستون به 60-85 کیلوگرم آرماتور نیاز است. این مقدار برای سقف دال بتنی توپر به 10 تا 16 کیلوگرم تغییر می‌کند و برای تیرچه بتنی در حدود 5-7 کیلوگرم است.
برآورد هزینه‌ها
یکی از مهم‌ترین دلایل محاسبه میزان میلگرد موردنیاز برای هر مترمربع از ساختمان، پیش‌بینی هزینه‌های تمام‌شده پروژه است. در کنار میزان میلگردها، آگاهی از قیمت آن‌ها نیز برای برآورد هزینه الزامی است. این در حالی است که قیمت میلگرد و آهن‌آلات همواره در حال نوسان است. بنابراین، رصد قیمت روز میلگرد و پیش‌بینی وضعیت بازار برای به دست آوردن سیگنال‌های خریدوفروش نقش پررنگی در برآورد صحیح هزینه‌ها دارد. در نظر داشتن نوسانات بازار آهن‌آلات کمک می‌کند هزینه‌های تخمینی به مقدار واقعی نزدیک‌تر شوند.
هر متر فونداسیون چند کیلو میلگرد است؟
به طور تقریبی می‌توان گفت که در هر متر مربع از سازه‌های بتنی، 35 الی 50 کیلوگرم میلگرد به کار می‌رود. توجه داشته باشید که این مقدار، برای هر متر مربع فونداسیون هم صادق است. البته باز هم لازم به تاکید است که اعداد مطرح شده، تقریبی هستند.
از کدام میلگرد برای ساختمان‌سازی استفاده کنم؟
پرکاربردترین سایزهای میلگرد در پروژه‌های ساختمانی، میلگردهای 12، 14 و 16 هستند. میلگردها را می‌توان به‌صورت شاخه‌ای یا بندیل خرید؛ اما قیمت آن‌ها به‌صورت کیلویی تعیین می‌شود. بنابراین، آگاهی از وزن هر شاخه یا بندیل می‌تواند به برآورد هزینه‌های نهایی کمک کند. میلگردهای 12 در اغلب پروژه‌های صنعتی و ساختمانی کاربرد دارد. میلگرد 14 به دلیل برخورداری از کیفیت بالا معمولاً برای تقویت پی (فونداسیون) ساختمان استفاده می‌شود. این میلگرد قابلیت بالایی در افزایش استحکام سازه و جذب کشش دارد. میلگرد 16 نیز مانند سایز 14 در فونداسیون نقش مهمی دارد. به دلیل تولید شدن این نوع میلگرد با بالاترین استانداردهای ملی و بین‌المللی، کاربرد آن در پروژه‌های ساختمانی، تفریحی، تجاری و اداری بسیار زیاد است.
بر اساس نظر کارشناسان آهن آنلاین:
“محاسبه میزان میلگرد موردنیاز در هر مترمربع از ساختمان، اهمیت بالایی در برآورد هزینه‌ها و مدیریت صحیح پروژه‌ها دارد. این میزان بسته به نوع سازه و اسکلت‌بندی متفاوت است.”
سخن پایانی
تخمین میزان میلگرد موردنیاز برای هر پروژه ساختمانی و عمرانی کار چندان راحتی نیست و معمولاً انجام درست آن به تجربه نیاز دارد. درصورتی‌که تازه‌کار هستید و در این زمینه تجربه کافی ندارید، برای جلوگیری از ضرر و زیان می‌توانید از مشاوره افراد متخصص بهره بگیرید. با این کار می‌توانید فاصله مقدار تخمینی و واقعی را به حداقل برسانید و مدیریت بهتری بر روی بودجه‌بندی و پیشبرد پروژه داشته باشید.
