کاربرد انواع ورق فلزی

کاربرد ورق فلزی، روزبه‌روز در صنایع مختلف گسترده‌تر می‌شود. خواص ویژه این ماده باعث شده که صنایع خانگی، تجاری و نیمه‌تجاری کوچک و بزرگ از آن به‌عنوان بخشی از سازه، محصولات یا ابزار خود استفاده کنند. هر صنعتی، بنا بر نیازهای خودش از نوع متفاوتی از ورق فلزی استفاده می‌کند. به‌عنوان‌مثال، ورقی که در صنایع خودروسازی کاربرد دارد، لزوماً برای صنعت ساختمان مناسب نخواهد بود.
انواع ورق را می‌توان بسته به جنس آن‌ها دسته‌بندی کرد. ازآنجاکه هر فلز خواص خاص خودش را دارد؛ هر ورق فلزی نیز کاربردی متفاوت خواهد داشت. علاوه بر جنس، شیوه تولید و پردازش ورق در کارخانه نیز خواص خاصی به آن می‌بخشد. به‌طور مثال، خواص فیزیکی ورق گالوانیزه فولادی از ورق معمولی فولادی، متفاوت است. به‌منظور کاربرد انواع ورق فلزی در پروژه موردنظرمان، باید به این ویژگی نیز توجه داشته باشیم.
ورق فلزی، متریالی از جنس فلز است که با استفاده از روش پردازش سرد، با استفاده از فلزات دیگر تولید می‌شود. به‌منظور تولید این ورق از انواع عملیات مانند پرچ، پانچ، برش گرم و سرد و تا کردن استفاده می‌شود و ضخامت ورق در تمامی طول آن ثابت است. به‌طورکلی، بیشتر ورق‌های فلزی، ضخامتی کمتر از شش میلی‌متر دارند.
در این مقاله، انواع ورق فلزی را معرفی و کاربردهایشان را بررسی خواهیم کرد. در پایان این مقاله، اطلاعاتی جامعی در خصوص کاربرد ورق فلزی در صنایع مختلف به دست خواهید آورد.
 

کاربرد ورق فلزی

انواع ورق‌های فلزی با توجه به جنس و مشخصات فیزیکی، کاربردهای متنوعی هم دارند. از این ورق‌ها در صنایع و تولیدی‌های مختلف جهت ساخت و ارائه محصولات با کیفیت استفاده می‌کنند. به همین خاطر، آشنایی با کاربردهای انواع ورق از جمله ورق فولادی، در صنایع ساخت و ساز، خودروسازی، صنایع غذایی، صنایع نفت و گاز، صنایع الکتریکی و الکترونیکی، صنایع بسته بندی و صنایع حمل و نقل برای فعالین بازار الزامی است. در ادامه کارشناسان آهن آنلاین توضیحات کاملی در رابطه با کاربرد ورق ارائه کرده‌اند.

کاربردهای ورق آهنی در ساخت و ساز

از ورق آهنی اغلب به منظور ساخت سازه‌های فلزی استفاده می‌شود. در واقع انواع ورق آهنی دوام و استحکام سازه را افزایش می‌دهند و همچنین شامل طیف وسیعی از کاربردهای ساختمان سازی هستند. به طور مثال می‌توان از این ورق‌ها برای ساخت  درب و پنجره خانه استفاده کرد یا این که با استفاده از ورق آهنی، ستون‌های سقف و دیوار اتاق را قرار داد. از جمله دیگر کاربردهای انواع ورق آهنی هم میتوان به ساخت و ساز پل‌ و گذرگاه‌های بین راهی اشاره کرد.

کاربردهای ورق فولادی در صنایع غذایی

یکی از مهم‌ترین کاربردهای ورق فولادی استفاده از آن به منظور بسته بندی مواد غذایی در صنایع بسته بندی است. در واقع از ورق فولاد در صنایع غذایی به منظور ساخت بسته بندی‌هایی از جمله کنسرو، ظرف غذا، حلبی روغن و غیره استفاده میکنند. همچنین علاوه بر این، تجهیزات آشپزخانه از جمله تیغه چاقو، قاشق و چنگال، ماهیتابه، قابلمه و بسیاری از ظرف و ظروف از جنس فولاد ضد زنگ هستند. بنابراین می‌توان گفت که فولاد کاربردهای گسترده‌ای در صنایع غذایی و تولید وسایل آشپزخانه دارد.

کاربردهای ورق فولادی در خودروسازی

فولاد حرف اول را در صنایع حمل و نقل عمومی و تولید خودروهای شخصی می‌زند. در واقع با استفاده از فولاد بدنه خودروهای سواری و عمومی ساخته می‌شود. طی عملیات برش و شکل دهی خودرو و اتصال قطعات با دستگاه جوشکاری از ورق فولادی جهت ساخت قسمت‌های مختلف داخلی و بدنه خودرو استفاده می‌کنند. فولاد در صنایع خودروسازی معمولا برای ساخت بدنه و قسمت‌های زیرین خودرو، شاسی و غیره کاربرد دارد.

کاربردهای ورق فولادی در صنایع الکتریکی و الکترونیکی

فولاد ضد زنگ به دلیل مقاومت بالا در برابر زنگ زدگی و همچنین قدرت رسانایی فوق العاده، برای تولید انواع سیم و کابل در صنایع الکتریکی و الکترونیکی بسیار کاربردی است. همچنین از فولاد برای ساخت قطعات‌ الکتریکی داخل دستگاه‌ها از جمله تراشه، برد و سایر اجزای وسایل الکترونیکی استفاده می‌کنند.

کاربردهای ورق فولادی در صنایع نفت و گاز

از ورق فولادی میتوان به منظور ساخت خطوط لوله صنایع نفت و گاز استفاده کرد. در واقع لوله‌های انتقال نفت خام از جنس فولاد ضد زنگ هستند. همچنین در مخازن تحت فشار و مخازن عظیم حاوی میعانات نفتی از فلز فولاد استفاده شده است. چه بسا ساخت تجهیزات صنعت نفت و گاز، بدون استفاده از فولاد ضد زنگ بعید باشد! همچنین باید توجه کرد که برای استخراج نفت از اعماق، تجهیزات حفاری فولادی به شدت کاربردی هستند.

کاربردهای ورق آهنی در صنایع حمل و نقل

در صنایع حمل و نقل و خودرو سازی، استفاده از فولاد رواج بسیار زیادی دارد. در واقع با استفاده از این فلز مستحکم در صنعت‌ کشتی سازی، بدنه عرشه کشتی فولادی ساخته می‌شود. همچنین نباید از نقش فولاد در هواپیماسازی چشم پوشی کرد؛ زیرا امروزه جت‌های مسافری اغلب بر پایه فولاد هستند‌. از طرف دیگر، ساخت ناوگان وسایل نقلیه سنگین بدون استفاده از ورق فولادی تقریبا غیر ممکن است.

کاربردهای ورق فولادی در صنایع بسته بندی

در صنایع بسته بندی با استفاده از ورق فولادی میتوان انواع مختلف ظروف بسته بندی از جمله حلبی، قوطی، ظروف غذای آماده و غیره را تولید کرد. در واقع با وجود این که ممکن است استفاده از پلاستیک برای بسته بندی نسبت به فولاد به صرفه‌تر باشد؛ اما ماندگاری محتویات بسته بندی‌های فولادی بسیار بهتر خواهد بود.

کاربرد انواع ورق فلزی

ورق فولادی ضدزنگ

یکی از متداول‌ترین نوع ورق فلزی، ورق فولادی ضدزنگ است که حدود 13 درصد کروم دارد. بخاطر این آلیاژ، این ورق، بادوام‌ترین ورق در میان دیگر انواع ورق فلزی، محسوب می‌شود. نام دیگر ورق فولادی ضدزنگ، stainless steel است که در بازار ایران به استنلس استیل نیز معروف شده است.
این ورق، اساساً با خصیصه مقاومت بسیار بالای خود در برابر انواع شرایط جوی، شناخته می‌شود. همین ویژگی، کاربرد ورق فلزی فولادی ضدزنگ را گسترش داده است. اسید، نمک، باران و مواد قلیایی ازجمله موادی هستند که این ورق در برابر آن‌ها، مقاوم است.

از دیگر موادی که در آلیاژ این ورق به کار می‌روند، می‌توان به نیکل و مولیبدن، اشاره کرد. همچنین، خود ورق فولادی ضدزنگ بر اساس آلیاژ و ترکیبات فلزی به‌کاررفته در آن به سه دسته زیر تقسیم می‌شود:

• ورق فولاد ضدزنگ آستنیتی
• ورق فولاد ضدزنگ مارتنزیتی
• ورق فولاد ضدزنگ فریتی

کاربرد ورق فلزی فولادی ضدزنگ

ازآنجاکه این ورق به شکل فوق‌العاده‌ای در برابر خوردگی و پوسیدگی مقاوم است از آن در ساخت ماشین‌آلات صنعتی که مدام با مایعات و مواد شیمیایی سروکار دارند، استفاده می‌شود.
در کنار ویژگی ضد خوردگی، رنگ روشن و الاستیک این ورق، زیبایی خاصی به آن داده است و باعث شده که از این ورق در صنعت ساختمان نیز به‌وفور، استفاده شود. برخی از موارد کاربرد ورق فلزی استنلس استیل در ساختمان‌سازی، عبارت‌اند از:

• ساخت انواع کانال مانند کانال کولر، تهویه هوا و غیره
• ساخت پشت‌بام‌های فلزی
• ساخت نرده و حفاظ
• نمای ساختمان (فولاد ضدزنگ آستنیتی)
• سقف فرودگاه
• پل

همچنین، ورق ضدزنگ آستنیتی در ساخت ظروف خانگی، لوله‌های صنعتی و کشتی‌سازی نیز به‌کار می‌رود. از ورق فولادی فریتی نیز در ماشین لباس‌شویی، دیگ‌های بخار و لوازم طراحی دکوراسیون داخلی استفاده می‌شود.
این ورق، همچنین، مقاومت بسیار بالایی در برابر ضربه دارد که باعث می‌شود در ساخت ماشین‌آلات صنعتی، کاربردهای فراوانی پیدا کند. همچنین، صنایع شیمیایی نیز در ساخت مخازن، لوله‌ها و پمپ‌های خود به‌وفور از این ورق فولادی استفاده می‌کنند.
یکی دیگر از موارد کاربرد ورق فلزی فولاد ضدزنگ، در نیروگاه‌های برق است. در ساخت توربین‌های بخار و گاز از این ورق به دلیل مقاومت بسیار بالایش در برابر خوردگی، استفاده می‌شود. همچنین، در واحدهای رسوب‌زدایی دودکش در نیروگاه‌های سوخت فسیلی نیز این ورق کاربرد دارد.
دیگر کاربرد ورق فلزی فولاد ضدزنگ در خودروسازی به‌ویژه در ساخت اگزوز، مبدل‌های کاتالیزوری و بدنه است.
از دیگر کاربردهای ورق فولادی ضدزنگ، می‌توان به صنایع لوازم‌خانگی، تخت‌های ارتوپدی، دستگاه‌های معاینه پزشکی، مجسمه‌سازی، بسته‌بندی و سیلوهای ذخیره‌سازی مواد غذایی و اسکله‌های دریایی اشاره کرد.

ورق مسی

مس، یک فلز رسانای الکتریکی است؛ بنابراین ورق ساخته‌شده از آن هر زمان که به رسانایی نیاز باشد، به کار می‌آید. به‌این‌ترتیب، می‌توان حدس زد که روی این ورق فلزی، هیچ پوشش ضدزنگ یا ضد خوردگی اعمال نمی‌شود؛ چراکه در این صورت فلز این خاصیت خود را از دست می‌دهد. همچنین، در ساخت این ورق از هیچ آلیاژ دیگری هم استفاده نمی‌شود.
قابل‌توجه است که فلز مس، بدون نیاز به روکش، به‌خوبی در برابر خوردگی مقاوم است و استحکام بسیار بالایی در شرایط جوی مختلف دارد.
ویژگی دیگر ورق فلز مسی، مقاومت بالای آن در برابر پدیده خستگی است. پدیده خستگی، زمانی اتفاق می‌افتد که ساختار درونی فلز به علت نوسانات و فشارهای مکانیکی و دینامیکی تخریب‌شده و فلز، ترک‌خورده و می‌شکند. این موضوع تعیین‌کننده‌ای در کاربرد ورق فلزی از جنس مس است.

کاربرد ورق فلزی مسی

به دلیل خاصیت رسانایی الکتریکی ورق مس از آن در ساخت انواع لوازم الکترونیکی و الکتریکی، استفاده می‌شود. یکی دیگر از کاربردهای جالب این ورق در صنعت زیورآلات و لوازم دکوراتیو است.
در سال‌های اخیر زیورآلات تخت مسی، بسیار محبوب شده‌اند. ازآنجاکه این فلز، فلزی نرم است؛ به‌راحتی می‌توان حتی با ابزارهای دستی مانند اره نیز آن را برش داد. البته، به‌منظور تولید انبوه قطعات کوچک مسی از دستگاه‌های برش لیزر استفاده می‌شود.
ظروف مسی نیز از قدیم به علت مفید بودنشان برای سلامتی انسان، پرکاربرد بوده‌اند. امروزه، این ظروف از ورق‌های مسی ساخته می‌شوند.
کاربرد ورق فلزی مسی در صنعت برق نیز بسیار متداول است. علاوه بر سیم‌های مسی که از رشته‌های مس استفاده می‌کنند؛ از ورق مس در ساخت بخش‌های اصلی موتور و تبدیل‌کننده‌ها در این صنعت، استفاده می‌شود.
در ساختمان‌سازی نیز ورق مسی کاربرد دارد. بام‌های مسی زیبا، لوله‌های آب‌رسانی، سیستم گرمایش، کف‌پوش، روکش دیوار و دستگیره درب، ازجمله کاربردهای ورق مس در ساختمان‌سازی هستند.
دیگر کاربرد ورق فلزی مسی در ساخت آثار هنری سنتی، به‌ویژه در کشور ما، ایران است. قلم‌زنی، معروف‌ترین این هنرهاست که در آن ورق مسی را با قلم‌های ظریف و زیبا، طراحی می‌کنند.
در صنعت خودرو از ورق مسی در اتصالات الکتریکی و غیر الکتریکی، مانند انواع سنسور استفاده می‌شود. با تولید بیشتر خودروهای برقی و هیبریدی، استفاده از ورق‌های مسی در آینده در خودروسازی بیشتر خواهد شد.
در صنعت نیز از ورق مسی به‌عنوان مبدل‌های حرارتی و ماشین‌آلات چاپ، پوشش مخازن تخمیر، دیگ‌های صنعتی و غیره کاربرد دارد. همچنین این ورق در لوله‌های خطوط انتقال انرژی، به‌عنوان عایق-کننده، استفاده می‌شود.
دیگر کاربرد ورق فلزی مسی در صنعت موسیقی است چراکه برای تولید برخی سازها، به‌ویژه سازهای بادی، از این ورق استفاده می‌شود.

ورق برنجی

ورق برنجی، ورقی است که از آلیاژ روی و مس ساخته شده است. با تغییر نسبت این دو فلز به یکدیگر، می‌توان انواع مختلفی از ورق برنجی را تولید کرد. پنج نوع ورق فلزی برنجی که بیشترین کاربرد را در صنعت دارند، موارد زیر هستند:

• ورق برنجی ماشین‌کاری
• ورق برنجی 330
• ورق برنجی کارتریج
• ورق برنجی قرمز
• ورق برنجی برای مصارف نیروی دریایی

این ورق نیز در برابر خوردگی، مقاومت نسبتاً خوبی دارد. از دیگر خواص آن هم مقاومت نسبتاً خوب در برابر ضربه و همچنین، مقاومت کششی بالاست. یکی از ویژگی‌هایی که در کاربرد ورق فلزی برنجی، تعیین‌کننده است، وزن نسبتاً پایین آن، نسبت به دیگر فلزات است.

کاربرد ورق فلزی برنجی

هر زمان که در هر پروژه‌ای به فلزی با استحکام بالا و وزن سبک نیاز داشته باشیم، باید به سراغ ورق برنجی برویم. زیبایی ظاهری فلز برنج، کاربرد این ورق فلزی را گسترده‌تر کرده است.
عناصر دکوراسیون داخلی و خارجی ساختمان، یکی از اولین مصارف این ورق هستند. به‌خصوص در ساخت سقف‌های فلزی یا دیوارپوش‌ها، می‌توان به‌خوبی از این ورق، استفاده کرد. همچنین، مغزی قفل و دستگیره درب نیز دیگر کاربرد ورق فلزی برنجی هستند.
نوع خاصی از سازهای موسیقی وجود دارند که به آن‌ها بادی برنجی گفته می‌شود. در ساخت این سازها مانند هورن، ساکسیفون و غیره از ورق‌های برنجی استفاده می‌شود.
دیگر کاربرد ورق فلزی برنجی در ماشین‌آلات، مربوط به صنعت برش‌کاری، صنایع برق و صنایع نظامی و جنگی است.

ورق فلزی آجدار

این ورق را می‌توانید با توجه به شکل ظاهری‌اش، تشخیص دهید. سطح این ورق از هر جنسی که باشد، صاف نیست و دارای برجستگی‌ها یا فرورفتگی‌های است. تولید این ورق، توسط نورد سرد انجام می‌شود. به‌این‌ترتیب که ورق فلزی توسط یک رول پرس شده و توسط قالب نورد، شکل موردنظر را به خود می‌گیرد. درنهایت هم مانند دیگر ورق‌ها به اندازه‌های لازم، بریده می‌شود.
بارزترین ویژگی ورق فلزی موج‌دار، مقاومت کششی بسیار بالای آن است. به‌طورمعمول، ورق‌های فولادی، مقاومت کششی مشخص و محدودی دارند. با استفاده از این فرآیند، می‌توان مقاومت کششی ورق‌های فولادی را به شکل قابل‌توجهی، افزایش داد.

کاربرد ورق فلزی آجدار

در هر پروژه‌ای که به مقاومت برابر خوردگی و مقاومت کششی بالا به‌صورت هم‌زمان نیاز باشد، می‌توان از این ورق استفاده کرد. این پروژه‌ها، شامل دستگاه‌ها و سازه‌هایی می‌شود که احتمال پیچ‌خوردگی و فشارهای کششی در آن‌ها زیاد است. برخی از اصلی‌ترین این کاربردها موارد زیر هستند:

• پله‌های اضطراری
• کف پل عابر پیاده
• کف کامیون، وانت و عرشه کشتی
• بدنه دستگاه‌های صنعتی

ورق گالوانیزه فولادی

همان‌طور که از نام این ورق پیداست جنس آن از فولاد است. کلمه گالوانیزه نیز به فرآیندی اشاره دارد که ورق تحت آن قرارگرفته تا در برابر خوردگی مقاومت پیدا کند. فولاد به‌طور طبیعی مقاومت چندانی در برابر این پدیده مخرب ندارد. البته، فرآیند گالوانیزه را می‌توان روی فلزات دیگری هم انجام داد اما این کار مرسوم نیست. به همین دلیل، منظور از ورق گالوانیزه در بازار، همان ورق فولادی گالوانیزه شده است.
گالوانیزه، فرآیندی است که در آن، یک لایه از فلز روی یا زینک، بر روی سطح ورق فولادی، اعمال می‌شود. مولکول‌های فولاد و فلز با یکدیگر پیوند شیمیایی برقرار کرده و به‌این‌ترتیب، کل سطح فولاد از روی پوشیده می‌شود. به دلیل خواص شیمیایی روی، این فلز در برابر خوردگی، پیش از فولاد فعال شده و بنابراین، به‌جای اینکه فولاد دچار خوردگی شود، روی خورده شده و مانع از انتشار خوردگی به دیگر نقاط می‌شود.
فرآیند گالوانیزه به شکل‌های مختلفی می‌تواند، روی فولاد انجام شود. به کار بردن هرکدام از این فرآیندها در تعیین کاربرد ورق فلزی گالوانیزه، مؤثر است. به‌طورکلی، دو روش زیر از دیگر روش‌ها معمول‌تر هستند:

• گالوانیزه گرم ورق فولادی
• گالوانیزه الکتروشیمیایی ورق فولادی

در اینجا به دلیل اهمیت این دو روش در تعیین کاربرد ورق فلزی موردنظر، هرکدام را به‌اختصار توضیح می‌دهیم.

گالوانیزه گرم ورق فولادی

در این فرآیند، ورق فلزی در وانی از روی مذاب با دمای 460 درجه سانتی‌گراد فرورفته و پس از مدتی از آن بیرون می‌آید. پس از هم‌دما شدن فلز با محیط، پیوند شیمیایی دو فلز با یکدیگر کامل شده و فلز گالوانیزه می‌شود. از ویژگی‌های این روش که کاربرد ورق فلزی فولادی را بیشتر می‌کند، ضخیم بودن ضخامت پوشش ایجادشده، روی ورق است. به‌این‌ترتیب، کمی وزن به ورق اضافه می‌شود اما در عوض مقاومت آن بسیار بالا می‌رود.
از ویژگی‌های این روش می‌توان به مقرون‌به‌صرفه بودن و دقت بالای آن در پوشش تمامی نقاط، اشاره کرد.

گالوانیزه الکتروشیمیایی ورق فولادی

نام دیگر این روش در صنعت و بازار، آبکاری است. این روش، برای پوشش ورق‌هایی مناسب است که ضخامت نسبتاً بالایی دارند. در گالوانیزه الکتروشیمیایی؛ ورق فلزی در محلولی الکترولیتی غوطه‌ور شده که در یک سر آن، قطعه‌ای از فلز روی قرار دارد. با اعمال الکتریسیته به محلول، یون‌های فلز روی جدا شده و به سطح ورق فولادی می‌چسبند.
مقاومت در برابر ضربه ورق گالوانیزه تولیدشده با این روش، بسیار بالاست. بااین‌حال، می‌توان گفت که مقاومت در برابر خوردگی که از روش گالوانیزه گرم به دست می‌آید، بسیار بالاتر است. همچنین، هزینه انجام این روش، بیشتر از روش گالوانیزه گرم است.

کاربرد ورق فلزی گالوانیزه

می‌توان گفت که کاربرد انواع ورق فلزی گالوانیزه، بسیار بیشتر از سایر ورق‌های فلزی است. مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی که گاه تا ده‌ها سال به طول می‌انجامد، از مهم‌ترین مزایای استفاده از ورق گالوانیزه است. این ورق در صنعت ساختمان‌سازی، کاربردهای گسترده‌ای دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• ساخت سقف خانه و سوله
• سایبان
• نرده
• حفاظ
• کانال کولر
• لوله‌کشی
• کابینت سازی

یک کاربرد ورق فلزی گالوانیزه هم در صنعت خودروسازی است. بدنه و بسیاری دیگر از قطعات خودرو از ورق‌های گالوانیزه ساخته‌شده‌اند. دیگر موارد کاربرد انواع ورق فلزی گالوانیزه شده را می‌توان به‌صورت زیر، خلاصه کرد:

• وسایل الکترونیکی ابزار دقیق
• میخ و پیچ دیگر ابزارآلات فنی
• صنعت مبل‌سازی
• هواپیماسازی
• کشتی‌سازی
• سازه‌های شهری
• صنایع نظامی
• لوله‌های انتقال آب
• مخازن نگهداری آب

یکی از انواع ورق گالوانیزه ورق رنگی است که با استفاده از پوشش‌های رنگی الکترواستاتیک و به روش پخت یا دیگر روش‌های مدرن، رنگ شده است. از این ورق در نمای ساختمان، سقف، صنایع فلزی، لوازم‌خانگی، اتاقک خودرو، ساخت ماشین‌آلات سنگین و غیره استفاده می‌شود. 

انواع فرعی ورق فلزی و کاربردهای آن‌ها

پنج موردی که در بخش قبل بررسی شدند، بیشترین کاربرد را در صنعت داشتند. در اینجا، پنج مورد دیگر از انواع ورق را بررسی می‌کنیم که کاربردهای خاص‌تری دارند.

ورق فولادی نورد سرد

ورق فولادی نورد سرد با قرار دادن آلیاژ فولاد، بین دو غلتک و تغییر شکل فلز به ورق، تولید می‌شود. هنگامی‌که ورق آماده شد، آن را به‌وسیله مواد اسیدی شسته و تحت عملیات حرارتی قرار می‌دهند. می‌توان، روی آن پوشش‌های اپوکسی ضد خوردگی نیز اعمال کرد. استحکام این ورق، بیشتر از ورق تولیدشده با نورد گرم است.
یکی از انواع معروف ورق نورد سرد، ورق روغنی است. این ورق، سطحی براق و صاف دارد و بر روی آن فرآیندهایی مانند شستشوی الکترولیتی و آنیل یا بازپخت، انجام شده است.

کاربرد ورق فلزی نورد سرد

اصلی‌ترین کاربرد ورق فولادی نورد سرد و ورق روغنی، تولید ورق پایه برای ورق‌های گالوانیزه است. دیگر کاربرد ورق فلزی فولادی سرد در تولید لوازم‌خانگی، روکش انواع وسایل و لوله‌سازی است.

ورق فولادی نورد گرم

برخی از آلیاژهای فولاد را به دلیل شکنندگی بالا، نمی‌توان تحت نورد سرد تولید کرد. در تولید ورق فولادی نورد گرم همان فرآیند نورد سرد تحت دمای بسیار بالا و حدود 760 درجه سانتی‌گراد، انجام می‌شود. تحت چنین دمایی، می‌توان ورق‌هایی با ضخامت نازک‌تر از معمول نیز تولید کرد.
یکی از انواع پرکاربرد ورق‌های فولادی نورد گرم، ورق سیاه است. این ورق به این دلیل که سطح آن براق و درخشان نیست، سیاه نامیده می‌شود

کاربرد ورق فلزی نورد گرم

کاربرد ورق فلزی سیاه فولادی در صنایع زیر، بیشتر دیده می‌شود:

• بدنه، شاسی و رینگ خودرو
• لوله‌های درزدار و لوله‌های نفت و گاز
• ساخت انواع پروفیل
• تانکرسازی
• کشتی‌سازی
 

ورق موج‌دار یا شادولاین

این ورق فولادی، یک ورق گالوانیزه است که به شکل موج‌دار درآمده است. وزن کمتری نسبت به سایر ورق‌های فولادی دارد و در برابر خوردگی مقاوم است. شکل ظاهری این ورق، مشابه ایرانیت است و اغلب به‌صورت رنگی تولید می‌شود.

کاربرد ورق فلزی شادولاین

انواع کانتینر و کانکس، سقف ساختمان، هواپیماسازی، تسلیحات نظامی و ساخت سوله‌های بزرگ صنعتی و ورزشی، مثال‌هایی از موارد کاربرد ورق فلزی موج‌دار هستند.
از این ورق به‌ویژه در ساختمان‌ها و مصارفی استفاده می‌شود که در معرض وزش بادهای شدید، ضربات تگرگ و بارش برف و باران سنگین قرار دارند. به دلیل شکل خاص این ورق، در برابر این عوامل دچار تغییر شکل نمی‌شود.

ورق فولادی نرم

این ورق را می‌توان به‌نوعی زیرمجموعه ورق‌های تولیدشده، توسط نورد سرد قرار داد اما با توجه به کاربرد متفاوت این ورق فلزی، آن را به‌صورت جداگانه آورده‌ایم. آلیاژ فولادی که تحت این فرآیند قرار می‌گیرد، حاوی کربن کمتری نسبت به فولاد معمولی است. به همین دلیل، می‌توان آن را تحت عملیات جوشکاری قرار داد.
ورق فولادی نرم، مقاومت کششی کمتری نسبت به بیشتر ورق‌های فولادی دارد. همچنین، به دلیل اینکه در آلیاژ آن آهن و فریت به کار رفته، خاصیت مغناطیسی بالایی دارد. قیمت این ورق، نسبت به دیگر ورق‌ها ارزان‌تر است و مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد. همچنین، می‌توان آن را تحت عملیات ماشین‌کاری و خم‌کاری قرار داد.

کاربرد ورق فلزی فولادی نرم

صنعت خودروسازی، اولین مشتری ورق فولادی نرم است. در این صنعت، گاهی نیاز است که بخش‌های مختلف ورق در قطعات گوناگون جوش بخورند. خاصیت جوش‌پذیری، باعث می‌شود که این ورق دچار تغییر ساختار مولکولی نشود. این ورق، صنعت خودروسازی را از بسیاری از فرآیندهای ماشین‌کاری، آهنگری و ریخته‌گری بی‌نیاز کرده است.
کاربرد ورق فلزی نرم در ساخت‌وساز سازه‌های فلزی نیز زیاد است. این ورق در برابر نفوذ حشرات مقاوم است و استحکام بالایی در برابر زلزله و بادهای شدید از خود نشان داده است.
کاربرد ورق فلزی فولاد نرم در ساخت ظروف آشپزخانه به‌خصوص چاقو نیز مشهود است. این ورق، به‌خوبی در برابر رطوبت آشپزخانه مقاوم است و به دلیل آلیاژ خاص خود، به مدت بیشتری تیز باقی می‌ماند. معمولاً، ظروف ساخته شده از این ورق، ظاهری زیباتر دارند و جزء ظروف لوکس محسوب می‌شوند.
کاربرد دیگر این ورق، در ساخت لوله‌های انتقال است که نیاز دارند در محل پروژه، جوش بخورند یا خم شوند. این لوله می‌تواند گاز، آب یا دیگر مواد را انتقال دهد. فولاد نرم در برابر تغییرات دمایی، به‌خوبی مقاوم است و می‌توان از آن در آب‌وهواهای مختلف، استفاده کرد.
آخرین کاربرد ورق فلزی فولادی نرم در مجسمه‌سازی است. مشخص است که شکل‌پذیری بیشتر این ورق، باعث محبوبیت آن در این زمینه شده است. 

ورق آلومینیومی

آخرین ورقی که در این مقاله بررسی می‌کنیم، ورق آلومینیومی است. این ورق بسیار ظریف و نرم است و می‌تواند در ضخامت‌های مختلف، تولید شود. به‌طور طبیعی، آلومینیوم استحکام چندانی ندارد؛ به همین دلیل سازندگان، گاه فلزات دیگری مانند آهن، سیلیکون و مس را به آن اضافه می‌کنند. در فرآیند تولید این ورق، گاهی از عملیات حرارتی نیز استفاده می‌شود.

کاربرد ورق فلزی آلومینیومی

ورق آلومینیوم، کاربردهای بسیار وسیعی در صنایع مختلف دارد. مانند دیگر ورق‌ها کاربرد ورق فلزی آلومینیومی در ساخت‌وساز، برجسته‌تر است. مواردی از این کاربردها عبارت‌اند از:

• ساخت انواع درب و پنجره
• تهویه مطبوع
• روکش قسمت‌های مختلف
• عایق صوتی
• نمای ساختمان
• ناودان
• انواع قفل و دستگیره
• ساخت آلاچیق

دیگر کاربردهای ورق فلزی آلومینیومی موارد زیر هستند.

• حمل‌ونقل ریلی؛ مانند ساخت واگن‌های قطار و مترو
• خودروسازی؛ مانند ساخت بدنه، رادیاتور و چرخ‌ها
• لوازم‌خانگی؛ مانند اجاق‌گاز
• صنایع دریایی؛ مانند عرشه کشتی و بدنه آن
• صنایع نظامی
• هواپیماسازی؛ مانند ساخت بدنه و توربین‌ها
• مخازن نگهدارنده سوخت در دمای پایین

خلاصه ای از کاربرد انواع ورق فلزی

فلز، یکی از اصلی‌ترین مواد اولیه برای بسیاری از صنایع است. این ماده به شکل‌های مختلفی درآمده و بنا بر نیاز آن صنعت به کار می‌رود. یکی از اشکال بسیار پرمصرف فلز، ورق فلزی است. خود ورق فلزی، بسته به آلیاژ، شکل و روکشی که در آن استفاده شده به انواع مختلفی، تقسیم‌بندی می‌شود. در این مقاله، ده نوع ورق فلزی را در دو دسته اصلی و فرعی، با محوریت کاربرد آن‌ها معرفی کردیم.
ورق فولادی ضدزنگ با درصد کروم و نیکل بالا در برابر خوردگی و رطوبت بیشترین مقاومت را دارد. کاربرد ورق فلزی فولاد ضدزنگ، بیشتر در ساخت‌وساز ساختمان مانند کانال‌های تهویه، صنایع شیمیایی، نیروگاه‌های برق و صنعت کشتی‌سازی است.
دو دسته بعدی ورق‌های برنجی و مسی هستند که در ماشین‌آلات صنعتی، ساخت ظروف، محصولات هنری و تزیینی، سازهای موسیقی، لوله‌سازی و سقف و دکوراسیون ساختمان به کار می‌روند.
کاربرد ورق فلزی آجدار نیز در عرشه کشتی، کف خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین و پل‌های عابر پیاده، بیشتر است. این ورق به دلیل آج‌هایی که داردف مقاومت خوبی در برابر پیچ‌خوردگی از خود نشان می‌دهد.
آخرین ورق فلزی اصلی که در این مقاله بررسی کردیم هم ورق فولاد گالوانیزه بود. این ورق به دلیل پوشش فلز روی که بر سطح آن اعمال‌شده، مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی دارد. کاربرد ورق فلزی فولاد گالوانیزه، بسیار مشابه ورق فولاد ضدزنگ است.
در بخش بعدی این مقاله، کاربرد انواع ورق فلزی با مصارف محدودتر را بررسی کردیم. به این ورق‌ها، ورق‌های فرعی لقب دادیم. ورق فولادی نورد سرد، نورد گرم، ورق شادولاین یا موج‌دار، ورق فولاد نرم و ورق آلومینیومی، در این دسته جای می‌گیرند.
در این میان ورق شادولاین بیشتر در ساختمان‌سازی، ورق فولاد نرم و نورد گرم در خودروسازی و لوله‌های انتقال، ورق نورد سرد برای تولید ورق گالوانیزه و ورق آلومینیومی در صنایع ساخت‌وساز و حمل‌ونقل بیشترین کاربرد را دارند.