رابطه قیمت مسکن با قیمت کابل و دیگر محصولات آهن
محصولات آهن اصلی‌ترین سازه‌های تشکیل‌دهنده یک ساختمان هستند. از همین‌جا می توان، به رابطه قیمتی این دو پی برد. انواع کابل، پروفیل، تیرآهن، قوطی آهن، لوله و قاب‌های در و پنجره از محصولات آهنی هستند که در ساخت مسکن به کار می‌روند.
در کشور ما بازارهای داخلی به‌شدت به یکدیگر گره‌خورده‌اند. به این معنی که تغییر یک بازار می‌تواند، تأثیرات شدیدی بر دیگر بازارها داشته باشد. رابطه بازار آهن و مسکن نیز به همین ترتیب است. در سال‌های اخیر شاهد افزایش چشم‌گیر قیمت آهن آلات و درنتیجه محصولات جانبی آن مانند کابل بوده‌ایم. این موضوع دلایل مختلفی دارد که در بخش ابتدایی این مقاله به آن می‌پردازیم. افزایش قیمت آهن‌آلات، به طرق مختلفی بر روی قیمت مسکن تأثیرگذار است. این موضوع را نیز در بخش بعدی مقاله بررسی خواهیم کرد.
در پایان این مقاله می‌توانید دید جامع‌تری نسبت به رابطه قیمت در بازار آهن و قیمت مسکن به دست بیاورید.
عوامل پولی مؤثر در قیمت آهن
منظور از عوامل پولی، عواملی هستند که نوسانات ارزی آن‌ها چه در سطح جهانی و چه در داخل، بر قیمت آهن آلات اثرگذار هستند. تأثیرگذارترین این عوامل قیمت‌های جهانی آهن، ارز و نفت هستند که در اینجا آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
قیمت جهانی آهن
این عامل جهانی است و عموماً از تغییرات سیاسی، ژئوپولتیک، ژئواکونومیک و مسائل جغرافیایی نشات می‌گیرد. همچنین، قیمت نفت نیز بر قیمت جهانی آهن مؤثر است. معمولاً تغییرات قیمت آهن در دنیا با شیب اندکی اتفاق می‌افتد اما ممکن است تأثیرش بر قیمت این فلز، در کشوری مانند ما، بیش‌ازحد تصور باشد. دلیل این موضوع هم تحولات مربوط به دنیای سیاست، اقتصاد و شفافیت این بازار در داخل مرزهاست.
قیمت ارز
بخشی از مواد اولیه مانند سنگ‌آهن، فولاد و دستگاه‌های مورداستفاده در صنایع فولاد کشور از کشورهای خارجی تأمین می‌شوند. به همین دلیل با افزایش نرخ ارز و به‌ویژه دلار، این هزینه‌ها بالا خواهند رفت. همین موضوع به‌صورت مستقیم و فوری بر قیمت آهن‌آلات، کابل و غیره تأثیرگذار است.
علاوه بر این، قیمت مقاطع فولادی در بازار ایران، بر اساس دلار نیمایی و در بازار آزاد، بر اساس قیمت بازار بورس و دلار آزاد تعیین می‌شود. از همین‌جا می توان فهمید که تغییرات قیمت ارز چه تأثیراتی بر قیمت آهن‌آلات خواهد گذاشت.
موضوع دیگر نیز فشار واردشده بر کارخانه‌های داخلی براثر کاهش ارزش پول ملی است. آن‌ها به‌منظور جبران این فشار واردشده، مجبور هستند که قیمت تولیدات خود را افزایش دهند. از طرف دیگر افزایش قیمت دلار اثرات تورمی در پی دارد که سبب افزایش هزینه‌های تولیدکنندگان ازجمله هزینه‌های نیروی انسانی، نگهداری و به سازی ماشین¬آلات، حمل‌ونقل و غیره می‌شود. تمامی این موارد آن‌ها را ناچار به افزایش قیمت آهن‌آلات و سازه‌های فولادی، به‌منظور جبران هزینه‌ها می‌کند.
قیمت نفت
به‌طورکلی افزایش قیمت جهانی نفت، افزایش قیمت فولاد و آهن‌آلات در جهان را در پی خواهد داشت. این تأثیرات دیر یا زود، در همه کشورها قابل‌مشاهده خواهند بود. نکته اساسی برای کشور ما که خود یکی بزرگ‌ترین ذخایر نفتی دنیا را دارد این است که درصورتی‌که سهم کشور ما از صادرات نفت بیشتر شود، رونق اقتصادی به وجود آمده در داخل؛ علی‌رغم افزایش جهانی قیمت نفت؛ درنهایت به نفع بازار فولاد و آهن تمام خواهد شد.
بااین‌حال درصورتی‌که به دلیل تحریم‌ها صادرات نفت و فرآورده‌های آن با دشواری پیش برود یا محدود شود، سهم کشور ما از این تحولات، تنها افزایش قیمت آهن‌آلات خواهد بود.
علاوه بر این، قیمت نفت بر قیمت عوامل دیگر نظیر هزینه‌های حمل‌ونقل نیز مؤثر است. با افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، قیمت آهن‌آلات نیز افزایش خواهد داشت.
عواملی غیر پولی مؤثر در قیمت آهن آلات
این عوامل به روابط بین صنایع، عرضه و تقاضا و رفتارهای فعالان عرصه‌های مسکن، آهن و دیگر صنایع بازمی‌گردد. در اینجا دو مورد از مهم‌ترین این عوامل را بررسی می‌کنیم.
تغییرات در عرضه و تقاضا
تقاضا یکی از اصلی‌ترین عوامل مؤثر در قیمت آهن آلات است. درصورتی‌که سود سرمایه‌گذاری در مسکن به دلایل مختلف کاهش یابد، تقاضا برای آهن آلات نیز کمتر خواهد شد. در این حالت، قاعدتاً باید شاهد عدم‌تغییر قیمت‌ها و یا حتی کاهش آن‌ها باشیم اما چرا گاهی این اتفاق نمی‌افتد؟ دلیل آن را باید در دیگر عوامل مؤثر در قیمت آهن‌آلات جستجو کرد. در واقع ممکن است افزایش قیمت دلار، نفت، تحولات جهانی یا دیگر مسائل داخلی، قدرت بیشتری در تعیین قیمت آهن آلات داشته باشند.
از طرفی، در صورت رونق بازار مسکن قطعاً شاهد افزایش قیمت آهن آلات و محصولات وابسته به آن خواهیم بود. تغییرات آب و هوایی نیز بر عرضه و تقاضا برای آهن مؤثر است. هرساله با رسیدن فصل سرد، ساخت‌وسازها نیز کاهش می‌یابند که خود، کاهش تقاضا برای آهن‌آلات، قیمت کابل، میلگرد و غیره را در پی دارد. این کاهش تقاضا سبب کاهش قیمت فرآورده‌های آهن نیز می‌شود.
البته نباید ازنظر دور داشت که در شرایط رکود بازار مسکن و به دلیل نبود نظارت‌های کافی، بسیاری از افراد اقدام به احتکار آهن آلات می¬کنند که بتوانند در زمان افزایش تقاضا، قیمت دلار و غیره و با افزایش قیمت آهن آلات، آن‌ها را با قیمت بالاتری به فروش برسانند. موضوعی که کار پیش‌بینی قیمت آهن آلات را دشوار و پیچیده می‌کند.
تأثیر بیماری کرونا بر قیمت آهن
طی دو سال گذشته بازار آهن نیز از تأثیرات بیماری کرونا در امان نبوده است. با شیوع این بیماری، شاهد کاهش تقاضا برای ساخت‌وساز و درنتیجه فرآورده‌های آهن بودیم اما با نزدیک شدن به بازگشت به حالت عادی در بسیاری از کشورها، شاهد افزایش ساخت‌وساز و افزایش تقاضا برای آهن هستیم. موضوعی که طبیعتا افزایش قیمت آهن را نیز در پی داشته است. مسلماً در کشور ما هم، پایان بیماری کرونا بر قیمت آهن اثرگذار خواهد بود.
تغییر و تحولات در دیگر صنایع
این تنها مسکن نیست که مصرف‌کننده فرآورده‌های آهن است؛ صنایعی دیگری نظیر خودروسازی، کشتی‌سازی، صنایع نظامی و غیره نیز هستند که تحولات آن‌ها سبب نوسان در قیمت آهن خواهد شد. مهم‌ترین این صنایع در کشور ما، خودروسازی است. صنعتی که خود همواره دچار نوسان است؛ بنابراین عجیب نیست اگر بگوییم دو صنعت خودرو و مسکن در کشور ما، از این طریق به یکدیگر وابسته هستند.
نحوه تأثیر قیمت آهن آلات بر قیمت مسکن
همان‌طور که گفته شد، آهن آلات اصلی‌ترین مواد اولیه در صنعت مسکن محسوب می‌شوند. به‌طور متوسط، تخمین زده می‌شود که به ازای هر مترمربع از هر ساختمان، حدود 70 کیلوگرم فرآورده‌های آهن و فولاد مصرف می‌شود.
مشاهده تجربیات اخیر در بازار نشان می‌دهد که تأثیر قیمت آهن بر قیمت مسکن به چند صورت امکان‌پذیر است. این حالات را در اینجا بررسی می‌کنیم.
تأثیر مستقیم قیمت آهن بر قیمت مسکن
به‌طورکلی تخمین زده می‌شود که به ازای رشد 100 درصدی قیمت آهن، حدود 18 الی 20 درصد رشد قیمت مسکن را شاهد خواهیم بود. این همان تأثیر مستقیم قیمت آهن بر مسکن است که دلیل آن‌هم استفاده گسترده از آهن در مسکن‌سازی است.
افزایش قیمت کابل به عنوان تأثیر غیرمستقیم قیمت آهن‌بر قیمت مسکن
افزایش قیمت آهن، پدیده‌های دیگری را هم سبب می‌شود. حباب‌های ایجادشده و تأثیرات روانی، ازجمله پیامدهای غیرمستقیم افزایش قیمت آهن هستند. این پدیده‌ها، علاوه بر شدیدتر کردن تأثیر مستقیم افزایش قیمت آهن بر قیمت مسکن؛ سبب افزایش قیمت مواد دیگر مورداستفاده در ساخت‌وساز نیز خواهند شد. کابل، یکی از اولین تجهیزاتی است که تحت تأثیر غیرمستقیم افزایش قیمت آهن قرار می‌گیرد.
همین موضوع سبب می‌شود که با افزایش قیمت آهن برخی افراد سودجو اقدام به احتکار کابل کنند چراکه آن‌ها می‌دانند به‌زودی قیمت کابل نیز افزایش خواهد داشت.
تأثیرات غیرمستقیم معمولاً، با تأخیر خود را در افزایش قیمت مسکن نشان می‌دهند. به‌طور مثال؛ افزایش قیمت آهن امروز می‌تواند، باعث افزایش قیمت کابل در یک سال آینده شود. از طرف دیگر تأثیر این تغییرات هم بیشتر و طولانی‌تر است به‌گونه‌ای که ممکن است با کاهش مجدد قیمت آهن، قیمت کابل به همان اندازه کاهش نیابد و یا اصلاً تغییری نکند.
خلاصه ای از رابطه قیمت آهن و مسکن
آهن و محصولات وابسته‌اش اصلی‌ترین مواد اولیه در ساخت‌وساز مسکن به شمار می‌روند بنابراین طبیعی است که قیمت آن‌ها بر یکدیگر تأثیر بگذارد. قیمت آهن در کشور ما خود متأثر از عوامل متعددی ازجمله پولی و غیر پولی است. نوسانات قیمت نفت، ارز، قیمت جهانی، عرضه و تقاضا (ازجمله تقاضا برای مسکن) و رفتار دیگر صنایع وابسته به آهن، ازجمله عوامل مؤثر در قیمت آهن هستند.
برآیند رفتار کلی این عوامل، افزایش یا کاهش قیمت آهن را تعیین می‌کند. برخی از این عوامل سریعاً بر قیمت آهن اثر می‌گذارند و برخی نیز در طول زمان، اثرات خود را نشان می‌دهند. همچنین ممکن است، عوامل دخیل در قیمت آهن خود از یکدیگر متأثر باشند.
از طرف دیگر، رابطه قیمت آهن و مسکن نیز به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم مطرح می‌شود. نسبت افزایش قیمت در بازار آهن و قیمت مسکن تقریباً پنج به یک است. به این معنی که افزایش 100 درصدی قیمت آهن حدود 20 درصد افزایش در قیمت مسکن را به‌صورت مستقیم سبب خواهد شد. افزایش قیمت محصولات وابسته به آهن مانند کابل نیز از اثرات غیرمستقیم افزایش قیمت آهن است.
