تفاوت میلگرد ساده و آجدار؛ مقایسه کاربردها و ویژگی‌ ها

میلگردها یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان و پروژه‌های صنعتی هستند و نقش مهمی در استحکام و ایمنی سازه‌ها ایفا می‌کنند. این محصولات از نظر شکل ظاهری و عملکرد، به دو دسته اصلی میلگرد ساده و میلگرد آجدار تقسیم می‌شوند که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند. شناخت تفاوت میلگرد ساده و آجدار به انتخاب درست در پروژه‌های عمرانی کمک می‌کند و می‌تواند بر کیفیت اجرا و هزینه نهایی تأثیرگذار باشد. در این مطلب، به بررسی کامل فرق میلگرد ساده و آجدار از جنبه‌های مختلف پرداخته و ویژگی‌ها، کاربردها و موارد استفاده هر یک را معرفی می‌کنیم.

میلگرد ساده چیست؟

این نوع میلگرد با سطحی صاف و صیقلی تولید می‌شود و برخلاف میلگردهای آجدار، هیچ‌گونه برجستگی یا آج روی بدنه آن وجود ندارد. به همین دلیل، چسبندگی کمتری با بتن داشته و بیشتر در مواردی به کار می‌رود که نیاز به شکل‌پذیری و انعطاف بالاتر احساس می‌شود. میلگرد ساده یکی از مقاطع فولادی پرکاربرد در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی است که برای تقویت مقاومت کششی بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این محصول با قطر اسمی مندرج در گواهی‌نامه فنی، در بازه ۶ تا ۲۰۰ میلی‌متر و معمولاً در طول‌های ۶ یا ۱۲ متر تولید و عرضه می‌شود. همچنین، میلگرد ساده در قطرهای متنوعی در بازار موجود است و هر سایز، کاربرد مشخصی در اجرا دارد. از نظر خواص مکانیکی، این نوع میلگرد در مقایسه با سایر میلگردها مقاومت کششی کمتری دارد و به همین دلیل در گروه فولادهای نرم قرار می‌گیرد. همچنین برای جوشکاری آن، رعایت الزامات استاندارد ISIRI 3131 و انجام پیش‌گرم‌سازی ضروری است تا کیفیت و استحکام اتصال تضمین شود. برای آشنایی کامل‌تر با مشخصات و کاربردها، می‌توانید به مقاله مربوط به میلگرد ساده مراجعه کنید.

میلگرد آجدار چیست؟

میلگردهای آجدار در سطح خارجی خود، دارای برش هایی هستند که آج نامیده می شوند؛ شما می توانید این برش ها را در تصویر پایین مشاهده کنید. یکی از مهم‌ترین فرق های میلگرد ساده و آجدار که در ساختمان‌سازی اهمیت زیادی دارد، قدرت چسبندگی آن ها به بتن است. آج های این نوع میلگرد باعث می شود تا بتن راحت تر به میلگرد چسبیده و میلگرد به سختی از بتن بیرون کشیده شود. وظیفه اصلی این میلگردها افزایش استحکام و مقاومت بتن است. اگر می خواهید بدانید که گریدهای میلگرد آجدار چه تفاوتی با سایر انواع میلگرد دارند، در ادامه با ما همراه باشید.
میلگرد آجدار در دو نوع شاخه و کلاف و در سایز های بین 5.5 تا 40 میلی متر تولید می شود. 
نکته جالب توجه اینجاست که میلگردها با نام های A1، A2، A3 و A4 شناخته می شوند. نام A1 برای میلگرد ساده به کار می رود و سه شماره دیگر به انوع مختلف میلگرد آجدار تعلق دارد. تفاوت این میلگردها در این است که میلگرد A2 دارای آج های کمتری بوده و با افزایش شماره تا A4 میزان آج ها افزایش می یابد. توضیحات بیشتر در رابطه با این 4 نوع میلگرد در بخش های بعدی و به طور مفصل برای شما ارائه خواهد شد.
 

پس از آشنایی کلی با انواع میلگرد ساده و آجدار به تشریح فرق بین این دو میلگرد از جهات گوناگون خواهیم پرداخت.

فرق میلگرد ساده و آجدار

در این بخش به بیان فرق میلگرد ساده و آجدار از جهات مختلف مانند: ابعاد، کاربرد، شکل ظاهری، روش تولید و سایر موارد مربوطه خواهیم پرداخت. 

• ابعاد

ابتدایی ترین فرق میلگرد ساده و آجدار در سایز آن هاست. در حالت کلی، انواع میلگرد ساده در ابعاد 5.5 تا 20 میلی متری و میلگردهای آجدار در ابعاد 5.5 تا 40 میلی متری مورد استفاده قرار می گیرند. قیمت میلگرد در سایزهای مختلف را در لیست زیر می توانید مشاهده کنید:

•  میلگرد 8
• میلگرد 14
• میلگرد 16

• کاربرد

میلگردهای ساده و آجدار از لحاظ کاربرد نیز تفاوت های زیادی دارند. به طور کلی، میلگردهای ساده بیشتر در موارد صنعتی به کار می روند. این در حالی است که میلگردهای آجدار بیشتر در ساختمان سازی کاربرد دارند.

به عنوان مثال میلگردهای ساده برای ساخت خاموت، میلگرد زیگزاگ، انواع پیچ و مهره و برخی از اتصالات صنعتی به کار می روند. همچنین این نوع میلگرد در آهنگری و جوشکاری نیز کاربرد دارد؛ چراکه برش و خم کردن آن نسبت به سایر انواع میلگردها ساده تر است. از میلگردهای ساده به عنوان دورپیچ در آرماتوربندی و به عنوان میلگرد حرارتی در سقف های تیرچه بلوک نیز استفاده می شود. بهتر است بدانید که استفاده از میلگرد ساده در سازه های سنگین توصیه نمی شود. 

همانطور که اشاره کردیم، استفاده از میلگردهای آجدار در ساختمان سازی رایج است. از جمله کاربردهای این نوع میلگرد در این حوزه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بتن ریزی دیوارها
• افزایش مقاومت بتن
• تقویت فونداسیون
• افزایش نیروی برشی
• بتن ریزی کف سازه

همانطور که گفتیم، میلگردهای A3 و A4 بیشترین میزان آج را دارند و به همین علت هم برای ساخت اسکلت فلزی و تیرچه بتنی به کار می روند. یکی دیگر از فرق های میلگرد ساده و آجدار در این مورد است که میلگردهای آجدار از مقاومت بالایی برخوردار بوده و مانند میلگردهای ساده قابل برش کاری و خم شدن نیستند. این ویژگی باعث می شود تا از میلگردهای آجدار در صنعت جوشکاری استفاده نشود. 

لازم به ذکر است که میلگردهای آجدار در برابر زنگ زدگی مقاوم هستند؛ چراکه از فولاد حرارت دیده ساخته شده‌اند. 

طبق نظر کارشناسان آهن آنلاین:
«میلگردهای ساده در مقایسه با میلگردهای آجدار از میزان کربن کمتری در ترکیبات خود برخوردارند و به‌همین‌علت هم شکل پذیری بالاتری دارند. این مسئله باعث تفاوت میلگرد ساده و آجدار می‌شود»

روش تولید میلگرد ساده و آجدار

روش تولید میلگرد ساده و میلگرد آجدار تقریبا مشابه است. تنها فرق میلگرد ساده و آجدار در مرحله شکل دهی آن هاست. برای تولید این نوع از میلگردها، ابتدا شمش های مورد نظر را در کوره های مخصوص با حرارت 1100 درجه سانتی گراد قرار داده و سپس با کمک جریان آب برای نورد آماده می شوند. این شمش ها، مرحله پخت را در کوره و پس از اینکه به دمای مورد نظر رسیدند، طی می کنند. مرحله بعدی سایزدهی و قالب بندی میلگردهاست. در مرحله قالب بندی، فرق میلگرد ساده و آجدار مشخص می شود. در این مرحله، میلگردهای ساده داخل قالب قرار گرفته و آجدار می شوند.

رده مکانیکی میلگردها

میلگردهای ساده و آجدار بر اساس خواص مکانیکی به 4 گروه A1، A2، A3 و A4 تقسیم بندی می شوند. در ابتدای این مطلب به طور خلاصه با این اسامی آشنا شدید؛ در واقع نرخ میلگرد در برندهای مختلف مانند: قیمت میلگرد بناب، به رده آن‌ها که نشان‌دهنده نوع آج روی میلگرد است، وابسته خواهد بود. در این بخش قصد داریم تا توضیحات کاملی را در این رابطه به شما ارائه دهیم. 

• میلگرد A1

میلگرد A1 که با نام میلگرد ساده یا میلگرد 240 نیز شناخته می شود، در دسته فولادهای نرم قرار دارد. این نوع از میلگرد دارای مقاومت کششی بالایی است.

• میلگرد A2

میلگردهای A2، A3 و A4 همگی از نوع آجدار هستند و تفاوتشان در میزان سختی و تعداد آج آن هاست. میلگرد A2 یا میلگرد 340 نسبت به دو نوع دیگر، تعداد آج های کمتری داشته و از لحاظ سختی نیز، نیمه سخت محسوب می شود. لازم به ذکر است که دیگر فرق میلگرد ساده و آجدار در میزان مقاومت آن هاست. میلگرد A2 در مقایسه با میلگرد A1 مقاومت بیشتری دارد. این نوع از میلگردها دارای آج هایی به شکل مارپیچ هستند. 

• میلگرد A3

میلگرد A3 یا 400 نسبت به دو نوع قبلی مقاومت بالاتری داشته و آج های آن به شکل هشتی یا جناقی است. در برخی از موارد این نوع از میلگرد، تحت عنوان میلگرد خشک معرفی می شود. بهتر است بدانید که از میلگرد A2 به صورت عرضی و از میلگرد A3 به صورت طولی استفاده می گردد. همچنین میلگرد A3 از میلگرد A2 سخت تر و شکننده تر است. 

• میلگرد A4

میلگرد A4 یا 500، سخت ترین نوع میلگرد آج دار بوده و طبعاً قیمت بالاتری نیز دارد. همانطور که در تصویر پایین می بینید، آج های این میلگرد، نسبت به محور طولی به صور مرکب قرار گرفته اند. این نوع از میلگردها برای استفاده در سازه های سنگین مانند پل ها مناسب هستند.
 

قدرت جوش پذیری 

یکی دیگر از فرق های اساسی میلگرد ساده و آجدار در قدرت جوش پذیری آن هاست. میلگردهای ساده از خاصیت جوش پذیری بالایی برخوردارند و به همین دلیل در صنایع مربوط به جوشکاری مورد استفاده قرار می گیرند اما میلگردهای آجدار به خصوص میلگردهای A3 و A4 قابل جوشکاری نیستند. 

• قدرت آبکاری میلگردها

میزان آبکاری میلگردها یکی دیگر از فرق های میلگرد ساده و آجدار است. فرآیند آبکاری روی میلگردهای ساده صورت می گیرد تا میزان مقاومت این نوع از میلگرد را در برابر خوردگی، ضربه، سایش و اکسیداسیون افزایش دهد.

• قدرت شکل پذیری

از دیگر فرق های میلگرد ساده و آجدار می توان به قدرت شکل پذیری آن ها اشاره کرد. همانطور که قبلا هم اشاره کردیم میلگردهای ساده در دسته فولاد نرم قرار دارند و از شکل پذیری بالایی برخوردارند. به همین علت هم از این نوع میلگرد در صنایع گوناگون استفاده می شود. 

این در حالی است که میلگردهای آجدار از میلگردهای ساده، سخت تر بوده و این ویژگی باعث می شود تا برای استفاده در صنعت ساختمان سازی مناسب باشند. در حوزه ساختمان سازی، در صورتی که نیاز به استفاده از میلگردهای انعطاف پذیر باشد، از میلگردهای A2 که نسبت به میلگردهای A3 و A4 منعطف تر هستند، بهره گرفته می شود. استفاده از میلگرد A3 در سازه هایی که باید در برابر زلزله مقاوم باشند، توصیه نمی شود؛ چراکه این نوع میلگرد، خاصیت شکل پذیری ندارد.

• خاصیت کششی میلگردها

داشتن خاصیت کششی متفاوت، یکی از دیگر فرق های بین میلگرد ساده و آجدار است. میلگردهای آجدار نسبت به میلگردهای ساده از خاصیت کششی بالاتری برخوردار هستند. در واقع استحکام کششی در میلگرد A4 در بیشترین میزان و در میلگرد A1 در کمترین میزان است. 

• خاصیت خستگی میلگردها

هر سازه ساختمانی پس از اتمام مراحل ساخت، ممکن است در برابر تنش های لرزشی یا ضربه ای قرار بگیرد. این تنش ها می توانند باعث ترک خوردن، شکستن یا فروریختن میلگردها شوند. خاصیت خستگی میلگردها به میزان شکل پذیری آن ها وابستگی دارد. به عبارت دیگر هرچه میزان شکل پذیری و قدرت انعطاف میلگرد بیشتر باشد، مقاومت بیشتری در برابر خستگی و تنش های گوناگون از خود نشان می دهد. 
بنابر آنچه پیش تر گفته شد، میزان انعطاف پذیری در میلگردهای A1 بیشتر از میلگردهای A2 و A3 بوده و میلگرد A4 نیز از کمترین میزان انعطاف پذیری برخوردار است. 

• قیمت؛ اصلی ترین دلیل تفاوت

از دیگر فرق های میلگرد ساده و آجدار ، می توان به قیمت آن‌ها اشاره کرد. تعیین قیمت انواع میلگرد به مواردی مانند نرخ شمش آهن و سایر مواد اولیه به کار رفته در این محصولات وابستگی دارد اما در حالت کلی باید اعلام کرد که قیمت میلگرد آجدار نسبت به میلگرد ساده از نرخ بالاتری برخوردار است.

انتخاب آگاهانه میان میلگرد آجدار و ساده

در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با فرق میلگرد ساده و آجدار از لحاظ فنی، کاربردی، ظاهری و سایر ویژگی های شاخص این دو نوع میلگرد آشنا کرده و به تشریح کاربرد هر یک از آن ها بپردازیم. همچنین دریافتیم که از میلگرد های A1 در حوزه صنعت، از میلگردهای A2 و A3 در ساختمان سازی و از میلگردهای A4 در حوزه ساخت سازه های سنگین استفاده می شود.

شما خوانندگان عزیز این مطلب می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با انواع میلگرد و قیمت آن ها با مجموعه آهن‌آنلاین تماس گرفته و از نرخ روز این محصولات مطلع شوید. همچنین می توانید سوالات و نظرات خود را در این حوزه از طریق بخش ارسال دیدگاه با ما در میان بگذارید.