عایق کاری لوله‌های فولادی به چه صورت است؟
عایق کاری لوله بدون شک موثرترین و مقرون به صرفه‌ترین کاری است که می‌توان برای کم کردن هزینه و گرفتن بالاترین راندمان از سیستم تاسیسات و لوله‌کشی منازل و مکان‌های صنعتی انجام داد. لوله‌ها بسته به جنس، آلیاژ و محیطی که در آن به کار گرفته می‌شوند، طول عمر و محدودیت‌هایی برای استفاده دارند که همواره یکی از چالش‌های پیش‌رو متخصصان صنایع ساختمانی و تاسیسات، ارائه راهکارهایی برای غلبه بر این محدودیت‌ها و بهبود شرایط استفاده از این لوله‌ها و اتصالات بوده و هست.
یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین روش‌هایی که امروزه در سرتاسر دنیا و در تمام بخش‌های صنعتی، تجاری و منازل، برای بالا بردن طول عمر سیستم لوله‌کشی و تاسیسات این مکان‌ها و همچنین، صرفه‌جویی در هزینه‌های انرژی و تعمیر و نگهداری مورد استفاده قرار می‌گیرد، بهره‌گیری از عایق‌کاری لوله به روش‌های مختلف است؛ که بسته به هر سیستم لوله‌کشی و متریال استفاده شده در آن روش‌های متنوع و کاربردی برای انجام عایق‌کاری لوله‌ها وجود دارد.
ما در این مقاله با بررسی مزایای عایق‌کاری لوله‌ها و روش‌های انجام آن قصد داریم شما را با جدیدترین و کارآمدترین روش‌ها و مواد مورد استفاده در عایق‌کاری لوله‌ها آشنا کنیم. اگر قصد انجام لوله‌کشی دارید و یا بخشی از سیستم تاسیسات صنعتی دچار آسیب شده، قبل از انجام هر کاری با ما همراه باشید تا با هم به بررسی بهترین متدهای عایق‌کاری لوله بپردازیم و بدین ترتیب از بروز آسیب و مشکلات احتمالی سیستم لوله‌کشی در آینده جلوگیری کنیم.
عایق‌کاری لوله‌های فولادی برای رسیدن به اهدافی مثل جلوگیری از یخ زدگی لوله، جلوگیری از پوسیدگی ناشی از تراکم روی سطح لوله و بهینه‌سازی مصرف انرژی با استفاده از عایق‌هایی مانند پشم شیشه، فایبرگلاس، فوم پلی‌اتیلن و ورق آلومینیوم انجام می‌شود.
عایق کاری انواع لوله
درهر سیستم لوله‌کشی بسته به محیط، شرایط آب و هوایی و نوع و حجم مواد انتقالی از درون لوله‌ها از انواع مختلفی از لوله‌ها استفاده می‌شود که پرمصرف‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- لوله‌های فولادی
- لوله‌های پلی‌اتیلن
- لوله‌های پلاستیکی
- لوله‌های گالوانیزه
هرکدام از این انواع لوله‌ها، مزایا و معایبی را نسبت به دیگری دارند که بسته به شرایط و محیط به کارگیری هرکدام می‌توانند عمر و دوام متفاوتی داشته باشند. توجه داشته باشید که نباید تنها با بررسی قیمت لوله و یا پیشنهاد دیگران در رابطه با انتخاب نوع لوله تصمیم بگیرید؛ بلکه این کار مستلزم بررسی محیط و پروژه توسط کارشناس مربوطه است تا مشخص شود که کدام دسته از لوله‌ها مناسب محل مورد نظر بوده و بیشترین عمر و بازدهی را خواهند داشت. پس از انتخاب و استفاده از بهترین نوع لوله متناسب با محیط شما، برای بالابردن طول عمر و بهره‌وری سیستم لوله‌کشی، عملیات عایق‌کاری انجام می‌شود.
عایق‌کاری لوله‌ها با مقاوم کردن آن‌ها در مقابل تمامی عوامل مخرب از جمله آب و هوای سرد و یا بسیار گرم، ایجاد تراکم و میعان و انواع پوسیدگی‌ها نه تنها باعث بالارفتن دوام لوله‌ها می‌شود، بلکه سبب دستیابی شما به بیشترین بهره‌وری و صرفه‌جویی در مصرف انرژی و هزینه‌های آن می‌گردد.
عایق لوله‌ها را به طور کلی می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:
- عایق‌های حرارتی
عایق‌های حرارتی همان‌طور که از نامشان پیداست، به منظور حفظ دمای داخلی لوله در انواع شرایط آبوهوایی و جلوگیری از آسیب لوله‌ها در مقابل سرما و یخ‌زدگی مورد استفاده قرار می‌گیرند و مهم‌ترین دسته عایق‌ها نیز محسوب می‌شوند.
- عایق‌های رطوبتی
این دسته از عایق‌ها برای محافظت لایه خارجی لوله‌ها از تماس با رطوبت و آب و در نتیجه جلوگیری از زنگ‌زدگی و پوسیدگی در لوله به کار برده می‌شوند. عایق‌های رطوبتی معمولا از جنس پلاستیک بوده و در عایق‌بندی لوله‌های بیرونی و زیرزمینی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- عایق‌های صوتی
یکی دیگر از موارد استفاده عایق‌های لوله، کاهش و حذف صدا و لرزش‌های ناشی از جریان مواد در لوله‌هاست که در برخی موارد می‌تواند غیر قابل تحمل باشد. در این روش با عایق کردن لوله‌ها با استفاده از مواد عایق در برابر عبور صدا، این مشکل نیز رفع می‌شود.
هدف از عایق کاری لوله فولادی
همان‌طور که گفته شد، انواع مختلفی از لوله‌ها در صنایع تاسیساتی و سیستم لوله‌کشی به کار برده می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها لوله‌های فولادی یا استیل است. مهم‌ترین هدف عایق‌کاری لوله‌ها ایجاد یک لایه محافظ بین لوله و هرگونه عامل آسیب‌زا احتمالی به لوله است.
عایق‌کاری لوله‌های فولادی برای رسیدن به اهداف مختلفی صورت می‌گیرد که از مهم‌ترین اهداف حاصل و کاربردهای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جلوگیری از یخ زدگی لوله
با فرا رسیدن فصل سرما و قرار گرفتن لوله و محتویات درون آن در معرض هوای سرد، اگر لوله‌ها بدون حفاظ و عایق مناسب باشند، امکان انجماد مایع درون لوله و در نتیجه ترک خوردن سطح لوله بسیار زیاد است و می‌تواند باعث خرابی و نشتی در سیستم لوله‌کشی شود که مسلما با هزینه‌ها و خسارات سنگینی همراه خواهد بود.
با استفاده از عایق‌کاری لوله‌های فولادی می‌توانیم دمای داخلی لوله را تا حدودی حفظ کرده و زمان کافی برای رسیدن به مقصد را به مایع در حال حرکت در لوله بدهیم. درنتیجه مانع از نفوذ سرما و یخ زدن لوله‌ها شده و از خسارت‌های سنگین آن جلوگیری کنیم.
- جلوگیری از پوسیدگی ناشی از تراکم روی سطح لوله
به دلیل اختلاف دمای مایع درون لوله‌ها و هوایی که در محیط و مجاورت لوله قرار دارد، عمل میعان صورت گرفته و بخار آب بر روی لایه بیرونی لوله‌ها ایجاد می‌شود. این بخار آب روی لوله‌ها می‌تواند باعث پوسیدگی و خوردگی در سطح لوله شده و در نتیجه نشتی آب یا مایع درون لوله را با خود به همراه خواهد داشت.
- بهینه‌سازی مصرف انرژی
عایق‌کاری لوله‌های فولادی علاوه بر جلوگیری از آسیب به ساختمان و سیستم لوله‌کشی آن، نتیجه بسیار ملموسی در بالابردن بازده انرژی ساختمان نیز دارد. هنگامی که دمای داخلی لوله و مایع درون آن با دمای محیط متفاوت باشد، پدیده انتقال گرما صورت می‌گیرد؛ یعنی گرما میل دارد که به جای سردتر منتقل شود.
انتقال گرما در سیستم لوله‌کشی باعث می‌شود، انرژی‌ای که صرف تنظیم درجه حرارت مورد نظر ما شده است، هدر رفته و انرژی بیشتری صرف رسیدن به دمای مطلوب مایع درون لوله‌ها شود. با انجام عایق‌کاری لوله‌های فولادی می‌توان، دمای داخلی لوله را حفظ کرده و مانع از هدر رفتن انرژی و بالتبع آن، افزایش هزینه‌های بخش انرژی ساختمان شد.
- کاهش صدا و لرزش لوله‌ها
یکی دیگر از مهم‌ترین کاربردهای عایق لوله‌ها، قابلیت کاهش و حذف سروصدای ناشی از حرکت مایعات و فشار درون لوله‌هاست.
خاصیت رسانایی لوله‌های فولادی، گاهی ممکن است باعث انتقال صدا از قسمت‌های بیرونی و تاسیسات ساختمان به بخش‌های داخلی شده و موجب آزار و مزاحمت برای ساکنین ساختمان شود. در این حالت از عایق صوتی برای عایق‌بندی لوله‌ها و کاهش صدا و نوسانات ناشی از فشار و حرکت مایعات درون لوله استفاده می‌گردد.
انواع عایق لوله‌های فولادی
بسته به دما، نوع و جنس لوله‌ها و محل لوله‌گذاری، از انواع مختلف عایق لوله برای بهینه‌سازی عملکرد و طول عمر سیستم لوله‌کشی استفاده می‌گردد.
مهم‌ترین مواد و عایق‌های لوله موجود در بازار، از ترکیبات نفتی و معدنی ساخته شده‌اند که هر کدام با دارا بودن ویژگی‌های خاص خود برای استفاده در انواع لوله‌ها و تاسیسات منازل و صنایع به کار گرفته می‌شوند.
عایق لوله‌ها معمولا با عملکردشان در نگهداری دما، مقاومت در برابر بخار آب، استحکام و چگالی درجه‌بندی می‌شوند. در ادامه مهم‌ترین و پرکاربردترین عایق‌های لوله‌های فولادی و متریال به کار برده شده در این روش‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.
- پشم شیشه
عایق لوله پشم شیشه یکی از پرکاربردترین عایق‌ها در ایران است که اغلب به منظور عایق‌کاری لوله‌های ساختمانی به کار گرفته می‌شود. پشم شیشه یکی از بهترین عایق‌های حرارتی برای لوله‌ها محسوب می‌شود. این مواد قادرند که با محبوس کردن هوا در منفذهای موجود در الیاف پشم مانندشان، مانع از انتقال گرما شوند.
این نوع عایق لوله برای انواع شرایط آب و هوای به غیراز مناطق بسیار مرطوب قابل استفاده بوده و قیمت مناسبی نیز دارد.
- فوم پلی‌اتیلن
فوم‌های پلی‌اتیلن که غالبا به صورت لوله‌های پیش‌ساخته با یک برش طولی دیده می‌شوند، از راحت‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین روش‌های عایق‌کاری لوله محسوب شده و طراحی ساده‌شان این امکان را فراهم می‌کند که افراد بدون تجربه و تخصص هم بتوانند آن‌ها را روی لوله‌ها نصب کنند.
فوم ها از بهترین انواع عایق‌های حرارتی و صوتی لوله هستند که بیشترین انعطاف‌پذیری را داشته و در تمامی شرایط آب و هوایی قابل استفاده هستند.
- فایبرگلاس
عایق لوله فایبرگلاس در انواع لوله‌های آب سرد و گرم و سیستم‌های لوله‌کشی روکار و زیر زمینی قابل استفاده هستند و در طیف دمایی ۱۸- تا ۴۵۴ درجه سانتی‌گراد کارایی داشته و می‌توانند لوله‌ها را از نظر حرارتی عایق کنند.
عایق لوله فایبرگلاس نیز از عایق‌های آسان نصب محسوب می‌شود و به صورت ورقه‌های فایبرگلاس با انواع روکش‌ها از جمله روکش ضد بخار و روکش‌های ضخیم و کمکی در بازار یافت می‌شود. این عایق‌ها در عایق‌بندی انواع لوله‌های سرد و گرم به کار برده می‌شوند و دوام بسیار بالایی در انواع شرایط آبوهوایی دارند.
- ورقه‌های آلومینیومی
ورقه‌های آلومینیومی که معمولا به صورت رول و در اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند، از مهم‌ترین انواع عایق‌های صنعتی برای عایق کردن لوله‌ها و تانکرهای تاسیساتی هستند که در صنایع مختلف به کار برده می‌شوند. این ورق‌ها از ارزان‌ترین انواع عایق به حساب می‌آیند و نسبت به قیمتشان کارایی بسیار خوبی دارند. ورق‌های آلومینیومی بر اساس ضخامت و لایه‌های کمکی نصب شده بر روی آن‌ها دسته‌بندی شده و در انواع شرایط جوی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- عایق شیشه‌ای سلولی (فوم گلس)
این عایق از سلول‌های شیشه‌ای آب‌بندی شده تشکیل شده و ساختاری سبک، مقاوم و بادوام دارد. ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد آن شامل مقاومت بالا در برابر فشار، رطوبت و حرارت است که آن را به یک گزینه نسوز و ایمن تبدیل می‌کند.
- فوم سخت
فوم سخت یکی از عایق‌های لوله‌ای با حداقل عملکرد صوتی است که در برخی کشورها کاربرد دارد. این عایق از مواد مختلفی مانند فوم فنولیک، PIR و PUR ساخته می‌شود و با رسانایی حرارتی پایین، مانع هدررفت انرژی حتی با ضخامت کم می‌شود.
- فوم پلی‌استایرن (EPS و XPS)
عایق پلی‌استایرن که به دو صورت منبسط‌شده (EPS) و اکسترود‌شده (XPS) تولید می‌شود، دارای وزن سبک، استحکام مناسب و مقاومت بالا در برابر آب است. این عایق بیشتر برای سردخانه‌ها، سقف‌ها و دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان‌ها استفاده می‌شود، اما انعطاف‌پذیری کمتری نسبت به عایق‌های الاستومری دارد.
اهمیت عایق‌کاری لوله‌ها در بهینه‌سازی مصرف انرژی و افزایش طول عمر
عایق کاری لوله بهترین راه برای نگهداری و افزایش طول عمر انواع لوله‌ها از جمله لوله‌های فولادی است که انواع مختلفی از آن‌ها در بازار موجود بوده و هر کدام کارایی و قابلیت‌های خاص خود را دارا هستند. با عایق‌کاری لوله‌های ساختمانی می‌توانیم علاوه بر افزایش کارایی و طول عمر لوله، مصرف انرژی ساختمان را نیز کاهش داده و حتی از شر صداها و نویزهای مزاحم سیستم لوله‌کشی نیز خلاص شویم. عایق‌کاری می‌تواند در انواع قسمت‌های یک ساختمان انجام شود و با بهینه‌سازی این قسمت‌ها ما را ازهدررفت انرژی و هزینه‌های تعمیر و نگهداری خلاص کند. شما چه روش‌ها و قسمت‌هایی از ساختمان را برای انجام عایق‌کاری پیشنهاد می‌کنید؟ لطفا تجربیات خودتان را در قسمت کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.
