مشخصات و کاربردهای لوله پلی اتیلن چیست؟
لوله پلیاتیلن در گریدهای PE63، PE80 و PE100 در انواع تک جداره و دوجداره که مورد دوم عموما در انواع کاروگیت و اسپیرال تقسیم‌بندی می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. لوله‌های تک جداره یا فشار قوی معمولا برای عبور آب، آبیاری و یا حفاظ کابل برق استفاده می‌شوند، ولی نوع دوجداره به علت خواص تقویت شده با توجه به دو لایه بودن آن برای عبور سیالات و بخش فاضلاب استفاده می‌گردد. با توجه به این که انتخاب، نصب و راه‌اندازی هر کدام از انواع لوله پلی اتیلن در صنایع حساس خود باید درست انجام شود، پس مشخصات فنی آن که شامل وزن، ضخامت و سایر جزئیات است، اهمیت بالایی دارد.
ای موضوع باعث شد تا در این مقاله در کنار توضیح کاربردهای لوله پلیاتیلن به عنوان یک محصول صنعتی مهم، به مشخصات لوله پلی اتیلن پرداخته شود.
امروزه برای انتقال آب از لوله‌های پلی اتیلن استفاده می‌شود؛ این لوله‌ها به‌دلیل سبکی، انتقال راحت، مقاومت بالای لوله در برابر مکانیزم‌های شیمیایی و فیزیکی در انتقال آب، کاربردی‌تر هستند.
مشخصات لوله پلی اتیلن
قبل از آن که وارد بحث مشخصات لوله‌های پلیاتیلن بشویم، باید عبارت SDR را توضیح داد. SDR مخفف کلمه Standard Dimension Ratio است. SDR به نسبت استاندارد ابعاد لوله گفته می‌شود که از تقسیم قطر خارجی به ضخامت جداره‌ی لوله پلیاتیلن حاصل می‌شود و باید توجه داشت که ین مشخصات و ابعاد بر قیمت لوله پلیاتیلن موثر است. در جداول وزنی و ابعادی لوله‌های پلیاتیلن کلمه‌ی SDR زیاد دیده می‌شود. به‌طور مثال SDR22 به معنای قطر خارجی 22 لوله پلیاتیلن است. هر‌چه عدد SDR بالاتر باشد فشارکاری لوله کمتر خواهد بود.
منظور از مشخصات لوله‌های پلیاتیلن مولفه‌های استانداردی این لوله‌ها است که باید رعایت شود. برای ساخت این لوله‌ها استانداردهای مختلفی وضع شده است که بسته به نوع لوله فرق می‌کند.
لوله‌های تک جداره این لوله‌ها بسته به دانسیته جدول وزنی متفاوت است.
طبق استاندارد ISRI1331 ضخامت دیواره لوله PE63، PE80 و PE100 به شرح زیر است.
جدول وزنی لوله‌های تک جداره
برای محاسبه وزن لوله‌های پلیاتیلن می‌توان از روش ریاضی استفاده نمود، ضمن آن که جداول وزنی لوله‌های تک‌جداره در استاندارد DIN بیان شده است. در روش ریاضی چهار تابع را در نظر گرفته می‌شود.
D: قطر لوله بر حسب میلی‌متر
P: فشار کاری بر حسب اتمسفر
C: ضریب ایمنی لوله
MRS: نشانگر لوله که جلوی کلمه PE قرار می‌گیرد مثل PE80 که عدد MRS 80 خواهد بود.
برای محاسبه وزن ابتدا SDR را محاسبه می‌شود.
قطر خارجی لوله را تقسیم بر SDR کرده و حداقل ضخامت به‌دست می‌آید.
حال محاسبه وزن یک متر لوله پلیاتیلن از فرمول زیر به‌دست می‌آید.
لوله پلیاتیلن دوجداره
در لوله کاروگیت آن چه مهم است، ابعاد لوله است. وزن لوله کاروگیت آنچنان مهم نیست. بلکه تنها باید لوله بتواند فشار 31.5 کیلو نیوتن را تحمل نماید.
کاربردهای لوله پلی اتیلن
همان‌گونه که اشاره گردید لوله‌های پلیاتیلن به‌دلیل انعطاف، ضدخوردگی و طول عمر بالا از لوله‌های پلی اتیلن در موارد متعددی استفاده می‌شود. به اختصار کاربرد این لوله‌ها اشاره می‌شود:
- انتقال آب: امروزه برای انتقال آب از لوله‌های پلی اتیلن استفاده می‌شود. زیرا لازم است برای انتقال آب مسافت‌های زیادی لوله در داخل زمین خوابانده شود. سال‌های قبل از لوله‌های فلزی و سیمانی استفاده می‌شد. اما به تازگی از لوله‌های پلیاتیلن استفاده می‌شود؛ این لوله‌ها به‌دلیل سبکی، انتقال راحت، مقاومت بالای لوله در برابر مکانیزم‌های شیمیایی و فیزیکی در انتقال آب به کار گرفته می‌شود.
- فاضلاب: شهرهای بزرگ نیاز به جمع‌آوری فاضلاب دارند. در شهرهای قدیمی اروپایی کانال‌های فاضلاب وجود دارد. اما در کشور ایران این کانال‌ها وجود ندارد برای همین در زمان حال که کانال‌های فاضلاب استفاده می‌شود از لوله‌های انتقال فاضلاب استفاده می‌شود این لوله‌ها، از جنس لوله‌های کاروگیت است. از لوله‌های فاضلابی برای جمع‌آوری آب‌های سطحی و شبکه‌های زهکشی استفاده می‌شود. سایز این لوله‌ها در داخل شهرها 160 میلی‌متر به بالا است.
- گاز رسانی: یکی از سیال‌های مهم و حساس در صنعت گاز است. برای انتقال گاز امروزه با توجه به ضریب امنیت بالای لوله‌های پلیاتیلن، از این لوله‌ها زیاد استفاده می‌شود. استاندارد این لوله‌ها متفاوت و یکی از استانداردهای این لوله‌ها IGS-M-PL-014-1 است. اتصال این لوله‌ها به روش الکتروفیوژن انجام می‌گیرد. مزیت این اتصال استحکام بالا است که بعد از جوش‌کاری امکان جداسازی این لوله‌ها وجود ندارد.
- ساختمانی: هر چند در بحث کاربرد لوله‌های پلیاتیلن نمی‌توان تمایزی بین صنعت و ساختمان قائل شد، اما به‌دلیل نوع اتصالات و شکل هندسی لوله‌های پلیاتیلن در ساختمان متفاوت است. این لوله‌ها معمولا در قطرهای کمتر در ساختمان استفاده می‌شود. لوله‌های انتقال آب، لوله‌های گرمایش از کف، لوله‌های فاضلاب از جنس لوله‌های پلیاتیلن است. برای اتصال این لوله‌ها از اتصالات مسی استفاده می‌شود که استاندارد مخصوص به خود را دارد.
از دیگر کاربردهای لوله پلیاتیلن می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: - جریان انتقال تولیدات نفتی
- شبکه انتقال مایعات در کارخانه‌ها
- کانال‌های لایروبی
- استخر پرورش ماهی
- سیستم توزیع آب
- انتقال فاضلاب صنعتی
- انتقال آب سرد در پالایشگاه‌ها
کلام پایانی
همانطور که اشاره شد، مشخصات فنی لوله پلیاتیلن در کاربردهای مختلفی که از اهمیت خاصی برخوردار است و برای آن استانداردهایی مثل DIN تعریف شده است. با وجود این که استانداردهای DINاز بهترین استانداردها است، اما مشاهده می‌شود تنها در جداول وزنی این استانداردها رعایت می‌شود و در قسمت اتصالات و آزمایش‌هایی که باید این شرکت‌ها رعایت کنند، چندان دقت نمی‌شود. به خاطر همین مجموعه آهن آنلاین بر آن شد تا در این رابطه اطلاعاتی در اختیار مخاطبان خود قرار دهد.
