وال پست چیست و چه نقشی در مقاومت سازه دارد؟

وال پست‌ وظیفه یکپارچگی دیوار و مهار دیوار در برابر نیروهای جانبی را برعهده دارد، بدین صورت مانع تخریب دیوار می‌شود. دیوارها، از ساختار محکم و یکپارچه‌ای برخوردار هستند که در مقاوم سازی سازه‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کنند و می‌توانند از مصالح مختلفی از جمله آجر، سنگ، بتن  و فلز باشد؛ مهم‌ترین وظیفه دیوارها انتقال بار ساختمان به زمین است. زمانی که صحبت از استحکام و دوام ساختمان می‌شود، نام وال پست به میان می‌آید. یکی از روش‌های افزایش مقاومت دیوارها در برابر بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله استفاده از وال پست است. این روش به عنوان یک نگهدارنده به شمار می‌آید و با درگیر کردن دیوار با اسکلت ساختمان، سبب افزایش استحکام دیوار می‌شود. بدین صورت مانع تخریب دیوار می‌شود. در مقاله پیش‌رو به بررسی ضرورت اجرای این روش در سازه‌ها خواهیم پرداخت و انواع مختلف پیاده سازی آن را بررسی خواهیم کرد.

وال پست چیست و ضرورت استفاده از آن

وال پست به صورت کلاف در طول‌های مشخص به عنوان نگهدارنده دیوار عمل می‌کند و استفاده از آن سبب یکپارچه عمل کردن دیوار می‌شود، به همین دلیل در صورت به کار بردن آن، مقاومت دیوارها افزایش می‌یابد.

اجرای وال پست در کشور ما پیشینه دیرینه نداشته و نزدیک به یک دهه است که استفاده از آن رایج شده است، اما با این حال در بسیاری از سازه‌ها هنوز اجرای این روش صورت نمی‌گیرد و یا در صورت اجرا شدن شاهد مشکلاتی در پیاده‌سازی آن هستیم. در اجرای این روش استفاده از نبشی بسیار رایج بوده بنابراین قیمت نبشی تاثیر بسزایی در قیمت تمام شده این پروژه خواهد داشت، اگر قصد دارید از به‌روزترین نوسانات نبشی آشنا شوید به لینک فوق مراجعه کنید.

از دید مهندسین سازه، المان‌های اساسی که سبب سالم ماندن سازه می‌شود؛ ستون، سقف و تیرها هستند. زلزله‌های اخیر در کشور سبب گردیده تا در ساخت سازه‌ها بیشتر به فکر پایداری ساختمان‌ها باشند و آسیب‌های اقتصادی و جانی وارد شده را تا حد امکان جبران کنند، اینجاست که به ضرورت استفاده از این روش در سازه پی خواهید برد. زیرا در صورت وقوع حوادث غیرطبیعی، در صورت سالم ماندن المان‌های اصلی و  آسیب رسیدن به المان‌های غیراصلی عملکرد سازه زیر سوال می‌رود و پایداری ساختمان با خطر مواجه خواهد شد.

بررسی انواع وال پست

 از نظر شکل ظاهری به دو صورت قائم و افقی در دیوارها مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیاده سازی این روش به صورت افقی باعث درگیری دیوار با اسکلت سازه خواهد گردید در نتیجه باعث استحکام دیوار می‌شود. وال پست‌های قائم در صورتی که دهانه بزرگ است مورد استفاده قرار می‌گیرند، که اینکار با جوش تیر طبقه پایین به جوش طبقه بالا در قسمت دهانه صورت می‌پذیرد. وال پست با نبشی کشی و اجرای آن کمی تفاوت دارد.

این روش به دو صورت عمودی و افقی قابلیت پیاده سازی را دارند با مصالح فولادی مختلف قابلیت اجرا دارند که به برخی از آنها در این قسمت اشاره خواهیم کرد.

• اجرا با انکر بولت و نبشی‌کشی
• اجرا با تسمه دور ستون
• مهار دیوار با کمک میلگرد در داخل کف و ستون‌های مجاور

اجرای وال پست به چه صورتی است؟

برای اجرای این روش معمولاً از پروفیل‌هایی مانند ناودانی، قوطی، نبشی و مصالح فولادی استفاده می‌کنند. در صورتی که وال پست از نبشی ساخته شود، یکپارچگی دیوار و انتقال بار وارد شده بر دیوار بهتر از وال پست ساخته شده با قوطی عمل می‌کند. البته در بسیاری از موارد از ناودانی برای ساخت وال پست استفاده می‌شود که برای مشاهده قیمت ناودانی و محاسبه اجرای این نوع از سازه‌ها توسط این پروفیل می‌توانید به صفحه مربوط به این محصول مراجعه کنید. در ادامه مراحل اجرای این روش را در سازه‌های بتنی، فلزی و سوله مورد بررسی قرار می‌دهیم.

اجرای وال پست در سازه بتنی

در اسکلت‌های بتنی، اگر از آجرهای فشاری به عنوان مصالح، در دیوار استفاده شود، امکان تخریب سازه افزایش پیدا می‌کند.

• برای پیاده‌سازی وال پست‌های بتنی ابتدا باید محل قرار گرفتن وال پست‌ها مشخص شود.
• سپس ورق‌های اتصال در سقف و کف نصب گردد.
• زمان اجرای دیوار باید توجه داشته باشید که فاصله نصب وال پست خالی باشد.
• بعد از پایان عملیات پیاده سازی دیوار، از ۴ میلگرد استفاده می‌کنند، سپس آنها را به ورق‌های تعبیه شده در سقف و کف جوش می‌دهند.
• در مرحله بعدی به منظور اتصال میلگردها به بست‌ها از سیم‌های آرماتوربندی استفاده می‌کنند، سپس قالب‌بندی دیوار صورت می‌گیرد.
• در نهایت، داخل قالب‌های ایجاد شده، بتن می‌ریزند و با باز کردن قالب‌ها، وال پست مناسبی که منطبق با ضخامت دیوار است ایجاد می‌شود.

اجرای وال پست در اسکلت فلزی

امروزه اکثراً از اسکلت‌های فلزی در ساخت ساختمان‌ها استفاده می‌کنند، به همین دلیل به کار بردن این روش، برای عملکرد صحیح سازه امری ضروری و مهم است. اجرای این روش در اسکلت فلزی مانند اجرای وال پست در سازه بتنی است، با این تفاوت که وال پست با جوشکاری به ستون و تیر متصل می‌گردد.

اجرای وال پست در سوله

استفاده از وال پست از جایگاه ویژه‌ای در سوله‌ها برخوردار است؛  عدم اجرای این روش در سوله بسیار خطرناک است. به کار بردن این روش در سازه علاوه بر یکپارچگی بین دیوارها و سازه،  باعث کوچک شدن دهانه‌ها می‌شود، در اینصورت تحمل بارهای جانبی وارده بر دیوار آسان‌تر خواهد گردید. سوله‌ها از وزن کمی برخوردار هستند به همین دلیل از مقاطع فولادی سنگین‌تری در پیاده سازی وال پست استفاده می‌کنند. توجه داشته باشید که این روش در  سازه‌ها معمولاً به عنوان ستونک در سازه‌ها عمل می‌کنند.

اگر قصد دارد با تفاوت وال پست و میلگرد بستر آشنا بشید، کافیست به لینک این مقاله در آهن آنلاین مراجعه کنید.

اجرای وال پست در دیوار هبلکس

دیوار هبلکس نوعی شیوه پیاده سازی دیوار می‌باشد. مصالح استفاده شده در این نوع از دیوار بتن متخلخل است، که ویژگی‌های منحصر بفردی دارد که از جمله می‌توان به وزن پایین، اجرای راحت و عایق‌بندی خوب حرارتی و صوتی اشاره کرد. با به کار گیری این روش از خرابی دیوارها در زمان حوادث طبیعی می‌توانیم خودداری کنیم و زیان‌های جانی و مالی وارد شده را به حداکثر برسانیم.

نحوه اجرای وال پست دیوارهای خارجی

اگر دیوار پیرامونی از نوع ۳D Panel باشد، به نظر می‌آید برای اجرای این روش به مهارت خاصی نیاز نداشته باشیم؛ زیرا حضور میلگردهای اطراف دیوار، خیال ما را از این بابت راحت نموده‌اند. حال اگر دیوار از نوع آجری (سفال و فشاری) باشد می‌توانیم از نبشی‌کشی استفاده کنیم. قبل از بتن‌ریزی درون ستون‌ها، پلیت‌هایی قرار دهید که برای جوش نبشی‌ها به ما کمک می‌کنند. اما اگر به هر دلیلی فراموش کنند که پلیت‌ها را در ستون‌ها قرار دهند، می‌بایست به‌گونه‌ای کارآمد اقدامات مناسبی جهت اتصال نبشی‌ها به ستون‌ها انجام شود.

یکی از این راه‌ها استفاده از تفنگ است (پلیت را روی ستون قرار می‌دهند، سپس با تفنگ‌های میخکوب آنها را به ستون متصل می‌کنند)، راه حل دیگر استفاده از تسمه در محیط ستون بتنی است.

سپس نبشی‌ها را باید به‌گونه‌ای قرار داد که مقطع دیوار درون نبشی‌ها قرار بگیرد. میلگردهای طولی را به میلگردهای عرضی جوش می‌دهند و میلگردهای طولی را به نبشی جوش می‌دهند. برای مشاهده جدول وزن نبشی در سایزهای مختلف می‌توانید به صفحه مربوطه مراجعه فرمایید.

چه اشتباهات رایجی در پیاده سازی وال پست وجود دارد؟

در پیاده سازی این روش همواره اشتباهاتی صورت می‌گیرد که بخش عظیمی از آن توسط پیمانکار صورت می‌گیرد و عمده‌ترین دلیل آن کاهش هزینه تمام شده پروژه است. برای مثال زمانی که قصد اجرای کلاف افقی را دارند، از میلگرد به جای نبشی استفاده می‌کنند یا از اجرای پشت به پشت نبشی‌های قائم و افقی جلوگیری می‌کنند. اگر قصد دارید از میلگرد برای پروژه خود استفاده کنید.

قوانین ملی ساختمان در رابطه با استفاده از وال پست در ساختمان

در مقرارت ملی ساختمان برای وال پست نیز قوانینی وضع شده است، که در اجرای وال پست باید به آنها توجه شود و به کار گرفته شود. در ادامه به برخی از این قوانین اشاره خواهیم کرد.

• در سازه‌ها در تمامی بازشوها باید از وال پست‌ها استفاده شود.
• حداکثر ارتفاع مجاز برای تیغه‌ها (جداگرها) و دیوارهای غیرسازه‌ای، ۵/۳ متر است و اگر این ارتفاع بیشتر از مقدار گفته شده باشد، برای مهار آن از وال پست استفاده می‌کنند.
• حداقل میزان عرض در نظر گرفته شده برای دیوارهای غیرسازه‌ای نباید از ۳۰/۱ متر کمتر باشد.
• لبه‌های قائم تیغه‌ها باید به یک دیوار عمود، یک تیغه دیگر یا وال پست اتصال داشته باشد و به هیچ عنوان نباید آزاد باشد.

قیمت پیاده سازی وال پست چقدر است؟

اجرای وال پست معمولاً با هزینه کم انجام می‌شود. با صرف قیمت پایین برای پیاده سازی وال پست، بهبود ایمنی سازه‌ها و کاهش زیان‌های مالی و جانی امکان‌پذیر خواهد بود. به همین دلیل در سال‌های اخیر شاهد توجه طراحان و مهندسین سازه به این روش بوده‌ایم. به طور کلی قیمت تمام شده پیاده‌سازی این روش به قیمت متریال‌های به کار رفته، مانند قیمت نبشی و پلیت‌های فولادی و قیمت اجرا بستگی دارد.

وال پست در فهرست بها

فهرست بها؛ در واقع قیمت تمام شده در هر پروژه است و آیتم جداگانه‌ای در فهرست بها برای وال پست در نظر گرفته نشده است. در واقع هزینه صرف شده برای اجرای این روش به هزینه اجرای کارهای فولادی پروژه‌ها افزوده می‌شود. گاهی ممکن است این روش با بتن پیاده سازی شود در این صورت هزینه وال پست به موارد مشابه مانند هزینه کارهای بتنی در فهرست بها اضافه می‌گردد.

استفاده از وال پست برای جلوگیری از ریزش ساختمان

همانطور که می‌دانید وال پست یا اصطلاحا وادار، سازه‌ایی افقی یا عمودی است که شباهت زیادی به تیر یا ستون ساختمان دارد، این سازه کاربری متفاوتی دارد و معمولا در جهت جلوگیری از واژگونی ساختمان و برای ایمن‌سازی استفاده می‌شود. در بخش‌های بالاتر به صورت کامل به بررسی و آشنایی با وال پست، نحوه اجرا، کاربرد و ضرورت‌ها در زمان استفاده پرداختیم.