سند بلاست چیست و چه تفاوتی با سند بلاست دارد؟
همه ما می‌دانیم مقاطع ساخته شده از فولاد بر اثر گذشت زمان و قرار گرفتن در محیط مرطوب دچار خوردگی و زنگ زدگی سطحی می‌شوند، حال ممکن است شما مقاطعی را خریداری کرده باشید که بعد از گذشت مدتی دچار این مشکل شده باشند، مسئله اصلی اینجاست که آیا امکان استفاده مجدد از این مقاطع وجود دارد و یا باید به آنها به چشم قراضه نگاه کنیم؟ به طور کلی هدف اصلی از فرایند پاکسازی، از بین بردن تمام آلودگی‌های سطحی برای آماده‌سازی جهت انجام فرآیندهای دیگری مثل: رنگ‌آمیزی، پوشش دهی سطحی، پردازش‌های مکانیکی و... است. از روش‌های مورد استفاده و کاربردی، «سند بلاستینگ» و «شات بلاستینگ» است. با استفاده از هریک از این دو روش میتوان این سطوح آسیب دیده را تا حد مورد قبولی به کیفیت مورد نظر رساند. در این مقاله سعی شده به توضیح این روش‌ها و تفاوتشان با یکدیگر پرداخته شود.
ساب بلاست چیست؟
به طور کلی ساب پاشی یا ساب بلاست که به تمیزکاری پوششی نیز معروف است عبارت است از پاشش ذرات ساینده تحت فشار روی سطح مقاطع فولادی که در انواع سطوح فلزی، چوبی و... نیز قابل اجراست. این فرآیند برای پاکسازی و آماده کردن سطوح فلزی، مواد، چوب، بتن و … قابل استفاده است. سرعت بالای مواد پاشنده به سطوح که از جریان پرفشار مواد ساینده نشات می‌گیرد باعث از بین رفتن آلودگی‌های سطوح و صاف شدن آنها می‌شود.
سند بلاست چیست؟
سند بلاست به فرآیند تمیزکاری و پرداخت سطوح از ذرات ساینده شن یا ماسه با استفاده از هوای فشرده، گفته می‌شود.اگرچه سندبلاست اغلب به عنوان یک اصطلاح کلی برای همه روش های انفجار ساینده استفاده می شود، اما با انفجار شات که در آن مواد ساینده توسط یک چرخ ریسنده به حرکت در می‌آید، متفاوت است. بنابراین سند بلاست زیرشاخه‌ای از ساب بلاست بوده که ذرات مورد استفاده در آن از جنس سیلیس یا همان شن و ماسه هستند. دلایل مختلفی برای سند بلاست وجود دارد که از جمله آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- از بین بردن زنگ زدگی سطحی
- از بین بردن پوشش رنگی
- زبر کردن سطوح جهت آماده سازی برای فرایند رنگ‌آمیزی
- مات کاری و تمیزکاری
- ایجاد اشکال مختلف روی سطوح
درست است که عملیات بلاستینگ ما را به یاد ذرات شن و ماسه میاندازد ولی در عمل ذرات مختلف دیگری به عنوان ماده ساینده جایگرین شن و ماسه شده‌اند. به طور مثال ذرات با جنس‌های فولادی، شیشه‌ای، آلومینیومی، سیلیسی و... که هریک اثر متفاوتی روی سطح مورد نظر دارند لذا تصمیم‌گیری درباره نوع ذرات مورد استفاده بسیار مهم بوده و تاثیر قابل توجهی در کیفیت نهایی دارد.
حال سوالی که میتوان مطرح کرد این است که دلیل جایگزینی این مواد مختلف با شن و ماسه چیست؟
اولین و مهمترین دلیل را میتوان مرتبط با خطرات تنفس این ماده در هنگام کار دانست که نهایتا باعث وارد شدن آسیب‌های جدی به دستگاه تنفسی از جمله سرطان ریه خواهد شد. علاوه بر این رطوبت موجود در این ماده باعث بروز مشکلاتی در پخش کردن ذرات توسط هوای کمپرس شده می‌شود. در نتیجه این مسائل مواد مختلف دیگری با پایه طبیعی و معدنی به جای شن و ماسه به کار گرفته می‌شوند.
سند بلاست را میتوان به دو صورت مختلف انجام داد. انتخاب این هریک ازین دو روش بستگی به جنس سطح آسیب دیده دارد. این دو روش عبارتند از:
- سند بلاست با استفاده از فشار آب: معمولا برای پاکسازی سطوح غیر فلزی مثل آجر و انواع کامپوزیت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- سند بلاست با استفاده از فشار هوا: برای سطوح فلزی معمولا بلاستینگ را توسط هوای فشرده شده انجام می‌دهند و بدین صورت احتمال بروز هرگونه خوردگی سطحی توسط رطوبت کاهش یابد.
شات بلاست
یکی از انواع روش‌های ساب بلاست شات بلاست بوده که در این روش ساچمه‌های فلزی به جای ذرات شن و ماسه با فشار به سطح پرتاب می‌شوند و به این ترتیب باعث پاکسازی و یا رنگزدایی می‌شوند. معمولا از شات بلاست برای پاکسازی و یا آماده سازی سطوح فلزی استفاده می‌شود.
شات بلاست نیز به ۲ صورت انجام می‌شود:
- شات بلاست با استفاده از هوازنی: در این روش مثل سند بلاست، ساچمه‌ها با استفاده از هوای فشرده به سطح پاشیده خواهد شد.
- شات بلاست توربینی: با استفاده از یک توربین دوار ساچمه‌ها به سطح پرتاب خواهند شد.
آیا تفاوتی بین سند بلاست و شات بلاست وجود دارد؟
از تفاوت بین این دو روش میتوان به جنس ذرات ساینده، ابزار و تجهیزات مورد نیاز و روش پرتاب ذرات اشاره کرد. علاوه بر این شاید این طور بتوان گفت که سندبلاست یک روش سریع و اقتصادی بوده و معمولا از آن برای ترمیم سطوح حساستر و یا پاکسازی سطحی استفاده می‌شود. درواقع با فشار پایین هوا و استفاده از ذرات نرمتر میتوان با ریسک پایین و بدون خسارات احتمالی به نتیجه دلخواه رسید. در مقابل شات بلاستینگ در مواردی به کار می‌رود که نیاز به ترمیم عمیق‌تری داشته باشیم. در نتیجه نیازمند زمان بیشتر و ابزار پیشرفت بهتری برای انجام دقیق آن هستیم.
شات بلاست بهتر است یا سند بلاست؟
در جواب این سوال باید گفت در واقع هیچ خوب و بدی در این مورد وجود ندارد. انتخاب مناسبترین روش به میزان آسیب وارد شده به سطح، میزان بودجه ی شما و جنس سطح آسیب دیده و همینطور ابعاد آن بستگی دارد. بنابراین اگر تصمیم دارید از بلاستینگ استفاده کنید بهتر است با یک متخصص مشاوره کنید.
