گاردریل چیست و انواع آن

با افزایش روزافزون حجم ترافیک و تعداد وسایل نقلیه در جاده‌ها، ایمنی مسیرها به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها تبدیل شده است. یکی از مؤثرترین راهکارها برای کاهش خطر تصادف و حفاظت از رانندگان و مسیر، استفاده از گاردریل یا جان‌پناه جاده‌ای است. این محافظ‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند، اما نمونه‌های بتنی آن که به نیوجرسی معروف هستند نیز کاربرد گسترده‌ای دارند. طراحی و نصب گاردریل‌ها براساس شرایط محیطی، شدت پیش‌بینی برخوردها و محدودیت‌های بودجه انجام می‌شود. در ادامه، با انواع گاردریل از نظر کاربرد، میزان انعطاف‌پذیری و تفاوت اجزا آشنا می‌شویم تا بتوانید انتخابی ایمن و بهینه برای پروژه‌های راه‌سازی یا بهبود ایمنی جاده‌ها داشته باشید.

گاردریل (جان‌پناه) در درجه اول بر اساس جایگاه کاربرد، به سه گروه کناری، میانی و ضربه‌گیر تقسیم می‌شود. گاردریل میانی معمولا در وسط خیابان برای جداسازی خطوط رفت و برگشت است و جان‌پناه کناری در کنار خیابان و برای محافظت از تصادف و انحراف از راه اصلی قرار می‌گیرد.

گاردریل چیست؟

گاردریل (جان‌پناه) همان‌طور که گفته شد برای اهدافی مثل جلوگیری از سقوط وسیله نقلیه، شتاب گیری آن، جدا کردن لاین‌های بزرگراه‌ها یا خطوط عبور و مرور، جلوگیری از برخورد اشیا داخل خیابان با وسیله نقلیه، ممانعت از انحراف اتومبیل در جاده و... در خیابان نصب می‌شود و معمولا از سه جز سپری، پایه و فاصله‌انداز تشکیل می‌شود. جنس این محافظ فلزی عموما از ورق گالوانیزه گرم است اما در جنس بتنی که بیشتر به نیوجرسی معروف است نیز شناخته شده است و با توجه به جای استفاده، اهمیت خواص فیزیکی مثل میزان صلبیت، آب و هوا (مقاومت به خوردگی) و کاربرد در اشکال و جنس‌های ذکر شده، ارائه می‌شود که در ادامه با انواع این محافظ آشنا خواهیم شد.

انواع گاردریل

گاردریل در درجه اول بر اساس جایگاه کاربرد، به سه گروه کناری، میانی و ضربه‌گیر تقسیم می‌شود و مجددا گاردریل میانی که معمولا در وسط خیابان برای جداسازی خطوط رفت و برگشت است و جان‌پناه کناری که در کنار خیابان و برای محافظت از تصادف و انحراف از راه اصلی قرار می‌گیرد، به سه گروه بر اساس میزان انعطاف‌پذیری که باز هم به کاربرد برمی‌گردد، تقسیم می‌شوند. در تصویر اینفوگرافیک زیر که نمای کلی از انواع گاردریل نشان داده شده و مشاهده می‌شود که نوع میانی و کناری به سه گروه مثل هم انعطاف‌پذیر، نیمه صلب و صلب تقسیم می‌شوند که در مورد استفاده هر کدام جدالگانه توضیح داده خواهد شد.

انواع جان پناه کناری و استانداردهای فنی آن

جنس محافظ فلزی کناری استفاده شده در گاردریل، ورق گالوانیزه است که معمولا به آن گالوانیزه گرم گاردریل می‌گویند و برای جلوگیری از برخورد یک طرفه در خیابان نصب می‌شود، به هدف جلوگیری از انحراف وسیله نقلیه است، و با توجه به میزان خواص میکانیکی مدنظر که شامل مقاومت به ضربه و مقاومت فشاری است به سه گروه همانند تصویر اینفوگرافیک زیر تقسیم می‌شود:

• گاردریل انعطاف‌پذیر
• گاردریل نیمه صلب
• گاردریل صلب

البته قبلا هم اشاره شد که این تقسیم‌بندی برای جان‌پناه میانی نیز وجود دارد. در ادامه به بررسی انواع این سه حالت خواهیم پرداخت. لذا ورق های گالوانیزه به دلیل اینکه در برابر خوردگی، مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهند؛ در صنایع متعدد کاربردهای زیادی دارند. بنابراین اطلاع از قیمت ورق گالوانیزه برای این امر قابل اهمیت است.

گاردریل انعطاف‌پذیر کناری چیست؟

همان‌طور که از نامش پیداست نوع انعطاف‌پذیر گاردریل کناری به هنگام برخورد با جسم متحرک خاصیت ارتجاعی از خود نشان می‌دهد و معمولا سه نوع معروف به قرار زیر دارد که بیشتر از بقیه انواع محافظ فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• حفاظ سه کابلی

نوع حفاظ سه کابلی از سه کابل فولادی بر روی یک پایه ضعیف تشکیل می‌شود و قابلیت پوشش‌دهی به وسایل نقلیه ۰/۸ تا ۲ تن را دارد. حفاظ با پایۀ S شکل ۸/۵×۷۵ فلزی به طور کامل به وسیله نقلیه کاروان ۱۸۰۰ کیلوگرم جهت می‌دهد. چنانچه در قوس‌‌ها از این نوع حفاظ‌ها استفاده شود، طراحان بایستی قابلیت تغییر شکل جانبی بیشتری از حالت عادی را در نظر بگیرند. به عنوان مثال، حفاظ سه کابلی با پایه¬‌های S شکل ۸/۵×۷۵ فلزی و فواصل پایه‌‌های ۴/۹ متری برای شعاع قوس‌های ۱۳۵متری به بالا قابل استفاده است.

مزیت‌های حفاظ کابلی:

• هزینه اولیه پایین
• جهت دهی مؤثر به طیف نسبتا گسترده‌ای از وسایل
• نیروی کاهنده شتاب نسبتا پایین و تدریجی
• قابلیت عملکرد بالا در مناطق برف خیز یا ماسه ای به دلیل طراحی باز و عدم امکان تجمع برف یا ماسه روی آن

معایب قابل توجه این طرح:

• می‌توان به لزوم تعویض طول زیادی از حفاظ پس از برخورد
• فضای نسبتا زیاد مورد نیاز پشت این حفاظ به علت تغییر شکل آن
• کاربرد کم آن در قوس‌ها

برای برخوردهای با زوایای کم، خرابی معمولا به تعداد پایه‌های کمی محدود می‌شود که باید تعویض شوند. خرابی در کابل‌ها به ندرت اتفاق می‌افتد، مگر آن که تصادف بسیار شدید باشد. استفاده از مهارهای انتهایی برای این نوع حفاظ اجباری است، چرا که علاوه بر تامین ایمنی کافی به هنگام برخورد وسایل نقلیه با ابتدا و انتهای آن‌ها، مقاومت کافی برای اتصال کابل‌ها به زمین برای تحمل نیروهای کششی نیز فراهم می‌شود.

• گاردریل دو موج

گاردریل دو موج عملکردی کاملا مشابه سیستم کابلی دارد، اما تفاوت مهم آن، تغییر شکل جانبی بسیار کمتر آن نسبت به نوع کابلی است. بنابراین پشت حفاظ به کم‌ترین فضای خالی نیازمند است. این نوع حفاظ نیز توانایی پوشش دهی به وسایل نقلیه با وزن ۰/۸ تا ۱/۸ تن را داشته و در برخورد وسیله نقلیه ۱۸۰۰ کیلوگرمی با زاویۀ °۲۸ و سرعت ۹۵ کیلومتر بر ساعت میزان تغییر شکل جانبی معادل ۲/۲ متر را خواهد داشت. حد بالای سرویس دهی این حفاظ، وسیله نقلیه کاروان ۲۱۰۰ کیلوگرم ون با زاویه برخورد °۲۴ و سرعت ۹۵ کیلومتر بر ساعت است. این سیستم به ارتفاع نصب و نیز پستی و بلندی‌‌های زمین حساس می‌باشد، بنابراین در اجرا باید ارتفاع نصب به دقت رعایت شود.

• گاردریل سه موج

کاملاً مشابه حفاظ دو موجی W شکل است و تفاوت آن با نوع دو موجی در سپری آن است که می تواند طیف گسترده‌تری از وسایل نقلیه با ارتفاع‌های گوناگون را پوشش دهد. به علاوه نسبت به پستی و بلندی‌های زمین کم‌تر حساس است. به دلیل جلوگیری از پیچش سپر، این سیستم باید به تناوب از بالا و پایین به پایه‌ها قلاب شود.

گاردریل نیمه‌صلب کناری چیست؟

این گاردریل که میزان انعطافش نسبت به مورد قبلی کمتر است و در چهار نوع ارائه می‌شود که تفاوت آن‌ها در میزان استحکام و ظاهر است:

• سپر دو موج با پایه قوی: مقاومت کششی سپر و پایه خیلی در این نوع مهم است به خاطر همین بین دو جز آن لقمه قرار می‌گیرد تا از انحراف وسیله نقلیه در جاده جلوگیری بیشتری کند و شکل سپر آن دو موجی است.
• سپر سه موجی با پایه قوی: همانطور که از نامش پیداست مانند نوع قبلی پایه قوی دارد و سپری‌اش یک موج بیشتر دارد یا در واقع برای محافظت پهن‌تر است.
• سپر سه موجی اصلاح شده: در واقع حالت بهبود یافته سپر سه موجی است که به هنگام برخورد سپر آن کمتر صدمه دیده و پایه و لقمه آن در مواقع حوادث دچار تغییر شکل فجیع می‌گردد.
• سپر قوطی شکل: پایه‎ این نوع گاردریل نسبت به سه حالت قبلی ضعیف است و مقاومتش به سپر قوطی مانند برمی‌گردد.

گاردریل صلب کناری چیست؟

یکی از مطرح‌ترین استاندارترین نوع جان‌پناه صلب کناری، نیوجرسی است. همان‌طور که از نامش پیداست به هنگام برخورد با وسیله نقلیه تغییر شکل ندارد و ثابت می‌ماند اما در مواقع اتفاق شدید ممکن استف ممکن است بشکند و نکته قابل توجه برای عدم وقوع این اتفاق، نصب صحیح آن است که به سه حالت با پی یا فونداسیون یکنواخت، با پی سه متری و حتی بدون زیرساخت انجام می‌شود.

گاردریل اتوبان چیست؟

گاردریل اتوبان، از مهم‌ترین روش‌های ایمن سازی جاده محسوب می‌شود که به‌شکل حفاظ های فلزی در کنار جاده‌ها قرار دارند. از گاردریل اتوبان جهت جلوگیری از سقوط ماشین‌ها، ایمن سازی راه‌ها برای عبور وسایل نقلیه، سقوط ماشین‌ها به پرتگاه و همچنین دو طرف کردن جاده استفاده می‌شود.

جان پناه میانی چیست و انواع آن

جان‌پناه میانی معمولا در وسط بزرگراه برای مشخص کردن خطوط عبور و مرور و جلوگیری از ترافیک تعبیه می‌شوند و از دو طرف ممکن است دچار بر خورد شوند. این گاردریل‌ها همانند نوع کناری دارای سه نوع انعطاف‌پذیر، نیمه‌صلب و صلب هستند و در قالب چهار مدل مانند تصویر اینفوگرافیک تقسیم‌بندی نشان داده شده، شناخته شده‌اند.

نوع حفاظ دو موجی با پایه ضعیف که دقیقا مشابه سه کابلی توضیح داده شده است و تنها در ارتفاع اختلاف دارد. نرده دو موجی همان‌گونه که از نامش پیداست، سپری دو موجی دارد و نیمه‌صلب است پس به راحتی از بین نمی‌رود. سپری سه موجی هم مشابه قبلی و پهن‌تر است. نوع آخر محافظ بتنی یا نیوجرسی که خیلی مقرون به صرفه است و در محل نصب ساخته می‌شود یا به صورت پیش‌ساخته مورد استفاده قرار می‌گیرد.

جان پناه ضربه‌گیر جاده چیست؟

گاردریل ضربه‌گیر با انحراف وسیله نقلیه که به نوع ضربه‌گیر وزنی و یا با کاهش سرعت و گرفتن انرژی جنبشی آن که به ضربه‌گیر جذبی معروف است، جلوی برخورد را می‌گیرد و در انتخاب جنس و مدل آن به هزینه باید توجه شود، معمولا آن‌ها را به شکل بشکه پلاستیکی پر شده در محل تردد وسیله نقلیه می‌بینیم.

اهمیت استاندارد گاردریل برای افزایش ایمنی جاده‌ها

عوامل متعددی ازجمله شرایط محیطی، میزان انحراف جاده، طول جان‌پناه و فواصل نصب در طراحی گاردریل نقش دارند. با توجه به اینکه گاردریل‌ها برای افزایش ایمنی جاده‌ها نصب می‌شوند، انتخاب محصولی با کیفیت و مقاوم اهمیت ویژه‌ای دارد. استانداردها و خواص فولاد به کار رفته در گاردریل باید تضمین‌کننده مقاومت در برابر ضربه‌های ناشی از برخورد باشند؛ زیرا انتخاب نادرست می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. برای بررسی و انتخاب مناسب‌ترین گاردریل و همچنین اطلاع از قیمت میلگرد، تیرآهن و سایر مقاطع فولادی، می‌توانید به صفحات لیست قیمت آهن آنلاین مراجعه کرده و اطلاعات به‌روز و دقیق دریافت کنید.