فلنج چیست
فلنج ابزار و حلقه هایی هستند که به صورت دایره ای شکل و مدور می باشند و دارای سوراخ هایی در اطرافشان هستند که برای اتصال استفاده می شود وهنگامی که وارد لوله می شوند یک سد ایجاد کرده و لوله را مسدود می کندو کاربرد اصلی آن نیز بستن لوله ها به یکدیگر و اتصال قطعات دیگر است واز کاربرد دیگر آن میتوان به تغییر مسیر و تغییر قطر لوله ها اشاره کرد. در ادامه به صورت کامل به بررسی و آشنایی با فلنج و نحوه اتصال آن می‌پردازیم.
فلنج چیست؟
فلنج (FLANGE) یک قطعه دایره‌ای شکل حاوی چندین سوراخ است که قطعات مختلف را به یکدیگر متصل می‌کند. این قطعه جهت وصل کردن لوله‌ها به یکدیگر یا اتصال لوله به قطعات دیگر مانند شیر و پمپ مورداستفاده قرار می‌گیرد. جهت پیوند قطعات با فلنج نیز میتوان از پیچ و مهره یا جوشکاری استفاده کرد. اتصالات فلنج در هر نوعی از ایمنی بالایی برخوردار هستند و برای فشارهای کم و زیاد کارایی دارند. فلنجها یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین اتصال‌دهنده‌‌های بازار هستند که در اینجا، قصد آشنایی با انواع و مشخصات آن را داریم در صورتیکه قصد دارید از آخرین قیمت فلنج مطلع شوید، به صفحه فوق مراجعه کنید.
مشخصات فلنج ها
مشخصات فلنج‌های استاندارد بر روی آن‌ها حک شده است؛ بنابراین، در زمان خرید فلنج باید به بدنه‌اش توجه کرد. به‌طورکلی، فلنجها با توجه به جنس، نحوه تولید و فشاری که می‌توانند تحمل کنند به چندین استاندارد ازجمله استاندارد ASME B16.5، استاندارد ISO و استاندارد API تقسیم میشوند. استاندارد ASME B16.5، فلنجها را به کلاس‌های 150-300-400-600-900-1500-2500 دسته‌بندی می‌کند. این کلاس‌ها بیانگر ماکزیمم فشار برحسب PSI هستند که در بیشتری دما می‌توانند تحمل کنند. همچنین، فشار تحمل فلنجها در استاندارد ISO با PN نشان داده می‌شود؛ این نماد، فشار اسمی BAR را بیان می‌کند. برای نمونه، PN50 به معنای فشار کارکرد فلنج تا BAR 30 است.
استاندارد API نیز دارای رده‌های API 6A، API 6BX و API 6B است. فلنج‌های تولیدشده طبق این استاندارد می‌توانند فشار زیادی را تحمل کنند و به کلاس‌های 2000-3000-5000-10000-15000 تقسیم میشوند. به‌طورکلی، کلاس فلنج بیانگر تحمل فشار آن است؛ هرچقدر کلاس آن بیشتر باشد، ضخامت کف بیشتر بوده و مقاومت بالاتری دارد. این اتصال‌دهنده ازنظر ابعاد و سایز نیز بسیار متنوع است. انواع فلنج در قطرهای داخلی و خارجی متفاوت را میتوان در بازار پیدا کرد. همچنین، جنس فلنجها اغلب از فولاد و آلیاژهای آن است. البته برخی از تولیدکنندگان برای تولید فلنج از چدن و متریال دیگر استفاده می‌کنند که چندان کارایی نداشته و مدل فولادی آن محبوبیت بیشتری دارد.
انواع فلنج
در قسمت زیر، با انواع فلنج موجود در بازار آشنا خواهید شد:
- فلنج با سطح ساده (Flat Face Flange)
این فلنج همان‌طور که از نامش پیداست، سطحی صاف و ساده دارد. جنس آن نیز معمولا از فولاد یا چدن است و برای موقعیت‌هایی با فشار کم مانند اتصالات شیرآلات و مواردی که نشتی فاقد اهمیت است، بکار گرفته می‌شود. زمان اتصال فلنج ساده نیز دو فلنج باید از نوع صاف یا Flat باشند. این محصول ارزان‌ترین فلنج عرضه‌شده در بازار است.
- فلنج با سطح برجسته (Raised Face Flange)
این فلنج دارای سطحی متشکل از شیار است. شیار یا لایه‌های سطح آن یک حالت برجسته در بدنه فلنج ایجاد کرده‌اند. تعداد و عمق شیارها نیز به کلاس فلنج بستگی دارد. میزان برجستگی در کلاس‌های 150 و 300 معادل mm 1.6 است که این مقدار در کلاس‌های بالاتر به mm 6.4 می‌رسد. به‌طورکلی، نحوه صحیح ساخت فلنج سطح برجسته در استاندارد mss-sp-6 تعریف شده است.
- فلنج نر و ماده (Male and Female Flange)
این فلنج به صورت جفتی تولید و عرضه می‌شود و آن را به حالت نر و ماده متصل می‌کنند. یکی از آن‌ها، سطح برآمده داشته و سطح دیگری، فرورفتگی دارد. ارتفاع قسمت برآمده حدود 6.4 میلی‌متر است و عمق فرورفتگی آن نیز تا 5 میلی‌متر برآورد می‌شود. همچنین، بیشترین استفاده از فلنج نر و ماده در صنعت پتروشیمی، نفت و گاز، آبرسانی و پایپینگ است.
- فلنج جوشی ساکت (Socket Weld Flange)
فلنج‌های جوشی ساکت یک محفظه جهت قرارگیری لوله دارند و آن‌ها را از داخل و خارج میتوان جوشکاری کرد. این مدل فلنج معمولا در سیستم‌های لوله‌کشی با فشار کاری بالا نصب میشوند. البته به دلیل فاصله انبساطی ایجادشده در آن کارایی لازم در سیستم‌های لوله‌کشی استنلس استیل را ندارد و در صورت نصب آن در چنین شرایطی، خوردگی ایجاد خواهد کرد.
- فلنج گلودار جوشی (Welding Neck Flange)
فلنج گلودار جوشی یا فلنج گردن جوشی مخلوطی شکل است و آن را به لوله یا اتصالات دیگر متصل می‌کنند. همچنین، برای اتصال آن به گردن لوله از عملیات جوشکاری استفاده می‌شود. به‌طورکلی، این نوع فلنج در شرایطی با فشار بالا و دمای زیر صفر کاربرد دارد.
- فلنج کور (Blind Flange)
فلنج کور دارای سوراخ یا منفذ نیست و جهت بستن یا کور کردن مسیر لوله و شیرآلات مورداستفاده قرار می‌گیرد. بنابراین، برای مسدود نمودن خطوط لوله‌ها از فلنج‌های کور استفاده می‌شود. این مدل فلنج ازلحاظ فشار داخلی و بارگذاری پیچ نیز تنش‌پذیرترین است.
- فلنج رزوه ای (Threaded Flange)
این فلنج که به آن فلنج دنده‌ای نیز گفته می‌شود در داخلش رزوه‌‌های مخروطی دارد. فلنج‌های رزوه‌ای در مواقعی که فشار و دما بالا است بکار می‌روند. برای اتصال آن‌ها، نیازی به عملیات جوشکاری نیست و معمولا به لوله‌هایی با رزوه خارجی وصل میشوند.
- فلنج اوریفیس (Orifice Flange)
فلنج اوریفیس یک مدل فلنج گردن‌دار است که جهت کاهش یا بستن فشار در سیستم بکار می‌رود. سوراخ‌های تعبیه‌شده بر روی آن نیز وظیفه اندازه‌گیری جریان سیال گاز یا مایع را برعهده دارند.
- فلنج روکار (Slip On Flange)
جوش داخلی فلنج روکار در مقایسه با سایر فلنجها بیشتر است و نصب بسیار ساده‌ای دارد. این فلنج را میتوان در هر فشاری نصب کرد و لازمه‌اش، بکارگیری در فشارهای 150 و 300 است.
- فلنج ته کوب (Stud End Flange)
فلنج ته کوب مناسب فشارهای پایین و غیرحساس است و در زمان استفاده از آن، یک فلنج کف رینگ نیز بکار گرفته می‌شود.
- فلنج لپ جوینت (Lap Joint Flange)
فلنج لپ جوینت از یک سمت قابلیت جوشکاری و از سمتی دیگر، بخشی آستین‌مانند مشابه مدل ته کوب دارد. همچنین، از مشخصات بارز آن میتوان به عدم ارتباط با سیال و چرخش دور محور اشاره کرد.
نحوه اتصال لوله ها با فلنج
اتصال لوله‌ها با فلنج به صورت ساده این‌گونه است که نخست یک فلنج به هر دو بخش لوله متصل می‌شود. درضمن، وسایل لوله‌کشی مانند پمپ با فلنج است. دو فلنج از بخش سطح بر روی یکدیگر تعبیه میشوند. سپس، آن‌ها را با کمک پیچ و مهره‌ها فشرده و متصل می‌کنند. نکته مهمی که درباره اتصال لوله‌ها با فلنج وجود دارد، موضوع آب‌بندی میان سطوح است که برای پیشگیری از نشتی آن‌ها، واشر آب‌بندی (گسکت) مورداستفاده قرار می‌گیرد. این شیوه یک نحوه اتصال کاملا ساده و رایج است؛ اما همان‌طور که اشاره شد، فلنجها انواع مختلفی دارند و هرکدام از آن‌ها با توجه به ویژگی‌هایشان به صورت خاصی در موقعیت مشخصی نصب میشوند.
