پرسکاری چیست؟ کاربرد و انواع پرسکاری
بسیاری از قطعات تجهیزات هوایی، پزشکی، الکترونیکی و... به صنعت پرسکاری وابسته هستند. پرس کاری فلزات در صنایع امروزی اهمیت زیادی دارد و به یک حرفه مجزا در علم مهندسی تبدیل شده است. تمام آلیاژهای فولاد، مس، آلومینیوم و... را با دستگاه پرسکاری فلزات میتوان به اشکال متنوعی تبدیل کرد. این فناوری به توسعه صنعت نیز کمک شایانی کرده است. با فناوری پرسکاری میتوان قطعات فلزی گوناگونی را طراحی کرد و محصولات متنوعی را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار داد. بنابراین، بسیاری از صنعتگران داخلی و خارجی از فرآیند پرسکاری استفاده می‌کنند. در ادامه با این فرآیند شکل‌دهی فلزات به صورت تخصصی آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.
پرسکاری چیست؟
پرسکاری روشی برای تغییر شکل فلزات از طریق اعمال فشار است. این فرآیند که در انگلیسی با اصطلاح pressing یا stamping شناخته می‌شود. این فرآیند می‌تواند به‌صورت دستی یا بااستفاده از دستگاه‌های تخصصی انجام شود. برای فلزات سخت و ضخیم، به‌کارگیری ماشین‌آلات پرس قدرتمند ضروری است تا عملیات شکل‌دهی با دقت و کیفیت بالا انجام شود. به عبارتی، فلزات در پروسه پرسکاری جهت شکل‌دهی بهتر تحت‌فشار قرار می‌گیرند.کاربرد پرسکاری نیز بسیار متنوع است و شاخه‌های مختلف صنعتی را شامل می‌شود. از مهم‌ترین کاربردهای آن میتوان به صنایع خودروسازی، نظامی، برق، مخابرات، پزشکی، هوا فضا، تجهیزات الکترونیکی، ساخت قطعات فلزی، فنرها و واشرهای مختلف و... اشاره کرد. به این ترتیب، شاهد استفاده گسترده از تکنیک پرس فلزات در صنایع مهم و حیاتی کشور هستیم.
انواع روش ها و دستگاه های پرسکاری
در قسمت زیر، روش‌های پرسکاری را شرح داده‌ایم و بعد از آن، به معرفی دستگاه‌های پرسکاری پرداخته‌ایم:
روش های پرسکاری
- پرس پنوماتیک: قدرت موردنیاز توسط هوای فشرده تامین می‌شود.
- پرس هیدرولیک: قدرت را با کمک فشار آب یا فشار روغن تامین می‌کنند.
- پرس دستی: قدرت لازم توسط دست یا پای نیروهای کاری اعمال می‌شود.
- پرس مکانیکی: با قدرت موتور به حرکت درمی‌آید و معمولا یک چرخ حرکتی و سازوکار جهت کم کردن سرعت دنده‌ای یک مرحله‌ای یا چند مرحله‌ای دارد.
دستگاه های پرسکاری
- دستگاه پرس سوراخ‌کن: فشاری را توسط die بر روی صفحه‌ای از فلز وارد می‌کند و سپس، آن را برش زده و شکل می‌دهد. فلز برش زده شده در یک سینی زیر دستگاه قرار می‌گیرد و نهایتا، بر روی آن فرآیند انجام می‌گیرد.
- دستگاه پرس غلطکی: چندین غلطک جهت شکل‌دهی به فلز دارد. ورق فلزی با قرار گرفتن میان غلطک‌ها به شکل‌دهی مواد کمک می‌کند. پروسه عبور فلز از میان غلطک‌ها نیز احتمال دارد مرتب تکرار شود تا فلز موردنظر به دست آید. معمولا این دستگاه برای قطعات شکننده مورداستفاده قرار می‌گیرد.
- دستگاه پرس ضربه‌ای: فشار وارده بر روی مواد گرم و سرد توسط این دستگاه بسیار آرام است. اصولا دستگاه‌های پرس ضربه‌ای سرد برای تولید قطعات کوچک استفاده می‌شوند و دستگاه‌های پرس ضربه‌ای گرم نیز جهت تولید قطعات سنگین قطار و هواپیما بکار گرفته می‌شوند.
فرآیند پرسکاری
همانطور که اشاره شد، فلزات در فرآیند پرسکاری تحت‌فشار گذاشته می‌شوند تا به اشکال مشخصی تبدیل شوند. در این راستا، ورق فلز با سطحی صاف و یکدست به داخل دستگاه پرس منتقل می‌شود و بعد از اعمال فشار معین بر روی آن به شکل یک قالب یا اشکال دیگر در می‌آید. بعد از اتمام عملیات پرسکاری و شکل‌گیری فلز نیز بهتر است پردازش‌های مختلفی بر روی آن انجام بگیرد. از عملیات پردازش مناسب برای فلزات میتوان به‌خم کردن در صورت نیاز، سایش سطح فلز، کوبیدن بخش‌های مختلف آن و شستن جهت پاک کردن آلودگی‌هایش اشاره کرد. به‌طورکلی، فرآیند پرسکاری و عملیات بعد از آن پیچیدگی خاصی ندارد؛ برای انجام این فرآیند تنها باید تجربه و مهارت لازم را داشت تا کیفیت محصول نهایی حفظ شود و حتی ارتقا یابد.
ابزار و تجهیزات پرسکاری
اول اینکه مواد اولیه باکیفیتی باید در ساخت ابزار و تجهیزات پرسکاری بکار رود؛ زیرا آن‌ها فشار زیادی را تحمل می‌کنند و باید توانایی تولید آسان محصولات فلزی کوچک و بزرگ را داشته باشند. معمولا تجهیزات پرسکاری را با مواد فلزی و آلیاژی می‌سازند تا مقاومت بالایی داشته باشند. قطعات پرس در دستگاه‌ها معمولا از جنس فولاد ضد زنگ، فولاد کربن‌دار، مس، آلیاژ آلومینیوم، برلیم، برنج و سوپرآلیاژها هستند. این مواد، مشخصات مکانیکی و فیزیکی فوق‌العاده‌ای دارند و با کمک آن‌ها می‌توانند بهترین ابزار و تجهیزات موردنیاز پرسکاری را تولید کرد. به‌طورکلی، فلزات با ماشین‌های پرس باکیفیت شکل می‌گیرند و سپس، آن‌ها را در اختیار تولیدکنندگان سایر صنایع قرار می‌دهند.
