مهمترین گریدهای ورق روغنی و ویژگیهای هرکدام
ازجمله محصولاتی که ازطریق فرآیند نورد سرد تولید میشوند، ورقهای روغنی هستند. در این فرآیند ورقها با ضخامت بالا از طریق نورد به ضخامتهای پایینتر تبدیل میشوند و بدین ترتیب کیفیت ظاهری این محصولات بسیار عالی بوده و در مواردی که ورق جزیی از ظاهر جسم است، از آن استفاده میشود. این محصولات به واسطه مقاومت و استحکام فشاری بالا مصارف ساختمانی بسیاری دارند؛ به همین دلیل صنعتگران برای بررسی کامل قیمت ورق روغنی، نیازمند شناخت آنها از نظر روش تولید، عناصر بهکار رفته، ابعاد و شکل ظاهری هستند تا بتوانند برای کاربرد موردنظر خود بهینهترین تصمیم را بگیرند.
در این مقاله سعی شده تا انواع گریدهای ورق روغنی و ویژگیهای هر یک شرح داده شود. نامهای در جدول زیر براساس استاندارد DIN آلمان، ترکیبی از عدد که به معنای حداقل استحکام کششی ورق و نشانه ST، مختصر شده Stahl (فولاد به زبان آلمانی) است.
ورق روغنی نوعی محصولات فولادی است که با روش نورد سرد تولید و برای استفاده به بازار عرضه میشود. این محصول مقاومت و استحکام فشاری بالایی داشته و کاربردهای بسیاری در صنایع مختلف دارد. با شناخت انواع مختلف ورق روغنی، ویژگیها و کاربردهای هرکدام، همچنین درصد عناصر به کار رفته در آنها بهتر میتوان در مورد خرید تصمیم گرفت.
مشخصات ورق روغنی ST12، ویژگیها و کاربردهای آن
در میان ورقهای فولادی پرکاربرد، محصولی وجود دارد که به دلیل ترکیب متعادل خواص فنی و دامنه وسیع کاربرد، جایگاه ویژهای در صنایع مختلف پیدا کرده است. بسیاری از فعالان صنعتی هنگام بررسی مشخصات این محصول با این پرسش مواجه میشوند که ورق ST12 چیست و چه ویژگیهایی آن را متمایز میکند. نگاهی به ترکیب شیمیایی این ورق نشان میدهد که درصد مشخصی از کربن، مقادیر کنترلشدهای از منگنز، فسفر، سیلیسیم و سولفور، در کنار آلومینیوم و آهن، ساختار آن را شکل میدهند. این ترکیب هدفمند باعث شده ورق ST12 از نظر خواص مکانیکی نیز عملکرد قابلتوجهی داشته باشد؛ بهطوری که تنش تسلیم مناسب، سختی راکول مطلوب و استحکام کششی قابل قبول، آن را به گزینهای ایدهآل برای کاربردهای صنعتی نیازمند به دوام و استحکام تبدیل کرده است.
با توجه به خواص مکانیکی سه گرید معرفی شده در جدول، نقطه تسلیم، بازه استحکام کششی (270_410 مگاپاسکال) و درصد کشیدگی مقدار بیشتری دارد. بنابراین، این مسئله باعث شده تا در کاربردهایی که به استحکام بالاتری نسبت به سایر ورقهای روغنی نیاز است، مورد توجه قرار بگیرد و میتوان ادعا کرد که پرمصرفتر از بقیه است.
یکی از علل این خواص در این استاندارد از ورق روغنی را میتوان درصد عناصر استفاده شده برای آلیاژ فولاد آن دانست که همانطور که از شکل پایین مشخص است، در مقایسه با گریدهای دیگر حداکثر مقدار کربن و منگنز استفاده شده بیشتر است و از آنجایی که کربن استحکام فولاد را بالا میبرد، پس استحکام نشان داده شده دور از انتظار نیست. از طرف دیگر عملیاتهایی مانند پرداخت، برش، جوشکاری و... موجب رها شدن تنش از محصولات حاصل از نورد سرد میشود که این موجب شده تا این محصول نسبت به گریدهای دیگر، کار سخت شده و استحکام کششی بهتری نشان بدهد.
برخی از ویژگیهای دیگر ST12شامل موارد زیر است:
- سطح صاف و روغنی
- سطح پرداخت شده و با تحمل بالاتر نسبت به محصولات نورد گرم
کاربردهای ST12:
- صنعت ساختمان سازی و عمران
- پلسازی
- کانتینر سازی
- کشتی سازی
- اتومبیل سازی
- پوسته کوره
- بشقاب مخازن تحت فشار
- قطعات الکتریکی
و ...
ورق روغنی ST13 و مصارف آن در صنایع مختلف
این گرید به ورق نیمهکششی یا نیمه کشسانی معروف است؛ با توجه به جدول استحکام کششی (۲۷۰_۳۷۰ مگاپاسکال) و نقطه تسلیم پایینتری نسبت به ST12 دارد که مهمترین علت آن را میتوان تفاوت در ترکیب عناصر به کار رفته به طوری که درصد کربن و منگنز در آن پایینتر از ST12 است و میدانیم که کربن موجب افزایش استحکام میشود، دانست.
برخی از ویژگیهای دیگر ST13 شامل موارد زیر است:
- سطح صاف و روغنی
- سطح پرداخت شده و با تحمل بالاتر نسبت به محصولات نورد گرم
- خاصیت جوشکاری
کاربردهای ST13:
- سازههای صنعتی و ساختمانی مستلزم به پرسکاری باعمق کم
- صنعت خودروسازی برای ساخت قطعات آن مانند قطعه گلگیر
- در ساخت لوام خانگی و اداری
ورق روغنی ST14 و کاربردهای این محصول
در میان گریدهای مختلف ورق روغنی، محصولی وجود دارد که به دلیل قابلیت شکلپذیری بسیار بالا، در دسته ورقهای فوقکشش قرار میگیرد. به همین دلیل، بسیاری از کاربران و فعالان صنعتی این پرسش را مطرح میکنند که ورق ST14 چیست و چه تفاوتی با گریدهای پایینتر دارد.
این گرید از ورق روغنی به واسطه مقاومت کششی کمتر در بازه حدود ۲۷۰ تا ۳۵۰ مگاپاسکال، ساختاری نرمتر نسبت به گریدهای ST12 و ST13 دارد؛ موضوعی که باعث افزایش چشمگیر قابلیت کشش و فرمدهی آن میشود. ترکیب شیمیایی کنترلشده و درصد مناسب عناصر آلیاژی، نقش مهمی در ایجاد این ساختار نرم و انعطافپذیر ایفا میکند.
به همین دلیل، ورق ST14 گزینهای ایدهآل برای کاربردهایی است که نیاز به شکلدهی عمیق، خمکاری پیچیده و کشش بالا دارند و معمولاً در صنایعی مانند خودروسازی، لوازم خانگی و قطعات صنعتی با فرمهای خاص مورد استفاده قرار میگیرد.
برخی از ویژگیهای دیگر ST14 شامل موارد زیر است:
- سطح صاف و روغنی
- سطح پرداخت شده و با تحمل بالاتر نسبت به محصولات نورد گرم
- قابلیت جوشکاری
کاربردهای ST14:
- سازههای صنعتی و ساختمانی مستلزم به پرسکاری باعمق زیاد
- خودروسازی (بیشترین کاربرد نسبت به دو مورد قبل) مثلا برای تولید فیلتر خودرو
- صنایع ساخت لوازم خانگی مثل لباسشویی
مشخصات ورق روغنی ST16، ویژگیها و کاربردهای آن
ورق روغنی ST16 از دیگر انواع ورق های فولادی نورد سرد است که از خواص مکانیکی و خاصیت شکلپذیری بسیار بالایی برخوردار است. برخورداری از چنین ویژگیهایی سبب شده است تا ورق روغنی ST16 در صنایع مختلف، کاربردی گسترده داشته باشد.
برخی از ویژگیهای دیگر ST16 شامل موارد زیر است:
- دقت ابعادی
- کیفیت سطحی
- استحکام کششی بالا
کاربردهای ST16:
- صنعت الکترونیک به منظور ساخت قطعات داخلی دستگاههای الکتریکی
- صنعت ساختمانی برای ساخت در و پنجره
- برای ساخت ماشین لباسشویی و اجاق گاز در صنایع خانگی
در کنار این چهار گرید معروف و پر مصرف، استانداردهای دیگر با خواص متفاوت نیز وجود دارد که بسته به کاربرد مورد نظر میتوانند مورد استفاده قرار بگیرند؛ به عنوان مثال برای خاصیت لعابپذیری گرید EK2 استفاده میشود و برای ضدسایش بودن QSTE، که هرکدام عناصر و تولید خاص خود را دارند.
انتخاب ST12، ST13 و ST14 بر اساس ویژگیها و کاربردها
در این مقاله سعی شد تا در مورد گریدهای مطرح ST12، ST13 و ST14 در دسته ورقهای روغنی اطلاعات کافی در اختیار فعالان و خریداران این حوزه قرار بگیرد، زیرا قیمت ورق روغنی برای هر کدام از این گریدها متفاوت است و افراد میتوانند با استفاده از این اطلاعات، به طور مثال با توجه به اینکه اندازه استحکام کششی مدنظرشان که در ورقهای روغنی ST12 و ST13 و ST14 به ترتیب کاهش مییابد، تصمیم بگیرند که برای کاربردی که میخواهند کدام مناسبتر است. البته علاوه بر خواص مکانیکی ورقها پارامترهای دیگر برای بررسی ورقهای روغنی مثل ضخامت و حتی مقایسه آنها با ورقهای سیاه و گالوانیزه که روش تولید متفاوتی دارند نیز وجود دارد. در مقاله زیر میتوان بیشتر در مورد ورق روغنی اطلاعات کسب نمود.
