مفتول چیست؟ کاربرد و مشخصات انواع مفتول
مفتول یکی از مقاطع فلزی پرکاربرد در صنایع مختلف است که نقش مهمی در اتصال، قالببندی و ساخت تجهیزات فلزی دارد. بسته به نوع جنس و ضخامت، مفتولها در صنایع ساختمانسازی، کشاورزی و تولید ابزارآلات فلزی بهکار میروند. از مفتول میتوان در ساخت توری حصاری، سیم خاردار، فنس، میخ، پرچ و توریهای صنعتی استفاده کرد. انعطافپذیری بالا، مقاومت مکانیکی مناسب و قابلیت پوششدهی با فلزات محافظ، از دلایلی است که این محصول را به یکی از پرمصرفترین اجزای زنجیره فولاد تبدیل کرده است. در این مقاله قصد داریم با انواع مفتول، کاربردها و مشخصات آنها آشنا شویم.
مفتول چیست؟
مفتول یا Wire نوعی مقطع فلزی نازک و کشیده است که از فرآیند کشش میلگرد در کارخانههای نورد تولید میشود. این محصول با داشتن سطحی صاف، انعطافپذیری بالا و استحکام مناسب، در صنایع مختلف ازجمله ساختمانسازی، سیمکشی، تولید توری، صنایع فنر و پیچومهره کاربردی گسترده دارد. یکی از مهمترین ویژگیهای مفتول، قابلیت پوششدهی آن با روشهای مختلفی مانند گالوانیزه گرم، مسی یا روکش PVC است که موجب افزایش مقاومت در برابر رطوبت، زنگزدگی و عوامل محیطی میشود. مفتولها بسته به جنس و ضخامت، در انواع مختلفی تولید میشوند و هرکدام باتوجهبه ویژگیهای فنی خود، در بخشهای صنعتی و عمرانی بهکار میروند.
انواع مفتول
در صنایع مختلف، مفتول بهعنوان یکی از پایهایترین و پرکاربردترین محصولات فلزی شناخته میشود که بسته به جنس، ضخامت و نوع فرآوری در مدلهای گوناگونی تولید میگردد. هر نوع مفتول ویژگیها، مقاومت مکانیکی و کاربرد خاص خود را دارد و انتخاب درست آن میتواند در کیفیت و دوام سازه یا محصول نهایی تأثیر قابلتوجهی بگذارد. در ادامه، انواع مفتول به همراه مشخصات فنی هرکدام معرفی شدهاند:
- مفتول فنر (Spring Wire)
مفتولهای فنر با داشتن 0.6 الی 0.9 درصد کربن در گروه فولادهای پرکربن قرار گرفتهاند. قطر آنها نیز از 2 الی 12.5 میلیمتر متغیر است. فولادهای فنر دارای خاصیت ارتجاعی و الاستیسیته هستند و مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند. این مدل مفتول برای تولید فنرهای کششی، فشاری، تخت و... گزینه مناسبی است.
- مفتول سیاه (Black Annealed Wire)
این مفتول که از آن با نام مفتول آنیلشده نیز یاد میکنند، مصارف مهمی در بستهبندی، آرماتوربندی، تولید مفتول گالوانیزه، شبکههای فولادی و... دارد. مفتولهای سیاه داخل کورههای آنیل با دمای 750 الی 900 درجه سانتیگراد قرار میگیرند تا به صورت کامل نرم شده و برای مصارف مختلف آماده شوند.
- مفتول مسوار (Copper Wire)
این مفتول با روکش مس پوشانده شده است؛ به همین دلیل، آن را مفتول مسوار مینامند. این لایه مسی حدود 0.7 الی 1 میکرون ضخامت دارد. همچنین، از عناصر بکاررفته در مفتولهای مسوار میتوان به کربن، گوگرد، فسفر، منگنز و سیلیسیوم اشاره کرد. قیمت مفتول مسوار بسته به ضخامت، کیفیت پوشش مسی و نحوه عرضه آن متغیر است. این مفتول مسی در قطر 0.5 الی 10 میلیمتر به شکل شاخهای، کلاف و قرقره با سطح مسطح ساخته و عرضه میشود.
- مفتول گالوانیزه (Galvanized Wire)
مفتول گالوانیزه نوعی سیم است که آن را در محفظهای حاوی فلز روی با شکل مذاب شناور میکنند. درنتیجه، یک پوشش از جنس فلز روی بر سطح مفتول قرار میگیرد که این کار منجر به افزایش مقاومتش میشود. بنابراین، مفتول گالوانیزه متشکل از روی و فولاد است و استقامت فوقالعادهای دارد. همچنین، مفتول گالوانیزه در دو مدل گالوانیزه سرد و گالوانیزه گرم تولید میشود که مدل گرم آن دارای فلز روی بیشتر و مقاومت بهتری است.
- مفتول استنلس استیل (Stainless Steel Sheet)
مفتول استنلس استیل با فولاد زنگ نزن تولید میشود؛ این فولاد حاوی ترکیباتی نظیر کربن، کروم، نیکل و آهن است. مفتول استنلس استیل در کشور ما تحت مدلهای مفتول استیل 201، مفتول استیل 304، مفتول استیل 316 و مفتول استیل 420 موجود است. برای شناسایی مفتولهای استنلس استیل اصل از مدلهای تقلبی آن میتوانید از آهنربا استفاده کنید.
کاربرد انواع مفتول
باتوجهبه تنوع بالای مفتولها از نظر جنس، ضخامت و نوع پوشش، هرکدام در بخش خاصی از صنعت نقش متفاوتی ایفا میکنند. این محصولات بسته به ویژگیهای فنی خود، در حوزههای عمرانی، صنعتی و کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرند. در قسمت زیر، کاربرد انواع مفتول به صورت جداگانه ذکر شده است:
کاربردهای مفتول فنر
- وسایل ریلی
- لوازم خانگی
- صنعت نظامی
- صندلی و مبلمان
- صنعت خودروسازی
- ماشینآلات کشاورزی
کاربردهای مفتول سیاه
- نجاری
- قالببندی
- عایقبندی
- آرماتوربندی
- بستهبندی کشاورزی
کاربردهای مفتول مسوار
- عایقبندی
- بستهبندی
- آرماتوربندی
- یخچالسازی
- کابینتسازی
- صنایع مختلف مانند ریلی، خانگی و...
کاربردهای مفتول گالوانیزه
- ساخت تجهیزات موردنیاز دندانپزشکی
- مورداستفاده در صنعت ساختمانسازی
- مورداستفاده در صنعت برق و کشاورزی
- مورداستفاده در ساخت انواع توری و حصار زنجیرهای
- ساخت محصولاتی مانند چوب لباسی، دستگیره سطل، منگنههای فلزی و...
کاربردهای استنلس استیل
- ساخت لوازم اجاق گاز، فر و مایکروفر
- ساخت قطعات لباسشویی و ظرفشویی
- ساخت قطعات و لوازم یخچال و فریزر
- مورداستفاده در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی
- ساخت لوازم خانگی مانند آب چکان آشپزخانه
- مورداستفاده در صنعت کاشی، سرامیک و سیمان
- مورداستفاده در صنعت دریایی و ساخت فنرهای لول
- ساخت قطعات و لوازم ماشینآلات صنعتی و تجهیزات حفاری
مشخصات انواع مفتول
جنس هادی در محصولات مفتولی از مس آنیلشده با درصد خلوص بالا است. خصوصیات هادی مورداستفاده باید طبق استاندارد ملی ایران 3084 و استاندارد جهانی IEC 60228 باشد. از سایر مشخصات مفتولها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- طول عمر بالا
- منطف و شکلپذیر بودن
- قطر 0.2 الی 9 میلیمتری
- سازگار بودن با محیطزیست
- دارای سطحی صاف، براق و صیقلی
- سازگار بودن با انواع وضعیت آب و هوایی
- تولید در سایزهای مختلف و بدون محدودیت
- مقاومت عالی در برابر خوردگی، زنگزدگی، محیطهای اسیدی و قلیایی
فرآیند تولید انواع مفتول
ابتدا سطح مقطع میله تو پر را با عملیات سنگزنی یا سایر عملیات شبیه به آن کاهش میدهند تا حدی که بتواند از سوراخ موردنظر عبور کند. سپس، ضخامت میله با فرآیند کشش به ضخامت سطح مقطع سوراخ میرسد. با تکرار عملیات فوق با سوراخهای کوچکتر میتوان میله را به مفتول یا همان سیم مفتول تبدیل کرد. همچنین، جهت کاهش اصطکاک میان سوراخ و میله میتوان از روغن استفاده کرد. معمولا سطح مقطع سوراخ را روغنکاری میکنند.
نکات خرید انواع مفتول
در زمان خرید انواع مفتول باید به نوع، ضخامت، سایز و سایر مشخصات فنی آن توجه داشته باشید. همانطور که اشاره شد، مفتولها در جنسها و سایزهای مختلفی تولید و عرضه میشوند که هرکدام از آنها موارد مصرف مشخصی دارند. به این ترتیب، خریداران مفتول باید با توجه به پروژه خود دست به انتخاب بزنند. نکته بعدی اینکه مفتول را باید از فروشندگان معتبر خریداری کرد. خرید انواع مفتول از تامینکنندگان حرفهای به معنای خرید محصول باکیفیت و قیمت مناسب است. جهت تهیه مفتول موردنظر خود هرگز به سراغ واسطهها و دلالهای بازار نروید.
