نشتی و خوردگی لوله های مسی و علل آن
لوله‌های مسی، به‌دلیل مقاومت بسیار بالا و ایستادگی در برابر خوردگی، به‌عنوان پای ثابت لوله‌کشی‌های خانگی شناخته می‌شوند. علی‌رغم مقاومت بالای عنصر و فلز مس در برابر آسیب‌های مختلف، باز هم پدیده نشتی و خوردگی لوله های مسی در لوله‌کشی ساختمان‌ها رایج است.
خوردگی لوله‌های مسی، می‌تواند در پِی اتفاقات مختلف صورت بگیرد. علاوه بر خرابی لوله‌کشی، رنگ آبی مس اکسیدشده روی سینک ظرفشویی یا وان حمام، می‌تواند نشانه‌ای از نشتی و خوردگی لوله‌های مسی و آلودگی آب باشد؛ اما دلایل دیگر اتفاقات این‌چنینی چیست و برای جلوگیری از بروز آن‌ها چه باید کرد؟
خوردگی در لوله‌های مسی ممکن است پس از یک‌دهه اتفاق بیفتد و این می‌تواند نشانگر پوسیده شدن ساختار این لوله‌ها بر اثر خوردگی باشد. ممکن است گمان کنید که مقوله خوردگی و زنگ آهن تنها در رابطه با لوله‌های آهنی و فولادی اتفاق می‌افتد، اما این یک تصور اشتباه است. علل نشتی و خوردگی لوله های مسی هرچه که باشد، باید در اولین‌فرصت، آن را تشخیص داد و برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت موجود، اقدامی اساسی در پیش گرفت.
یکی از مشخص‌ترین علائم خوردگی در لوله‌های مسی، تغییر رنگ و بوی آب آشامیدنی منازل مسکونی است که معمولاً به‌رنگ قرمز تبدیل می‌شوند و بوی متعفنی (شبیه به بوی گوگرد) هم دارند. البته در بسیاری از مناطق، نشتی و پوسیدگی لوله های مسی بدون بروز علائم مشخص در آب آشامیدنی اتفاق می‌افتد و از این رو نمی‌توان به همین علائم اکتفا کرد. با ما همراه باشید تا تمام دلایل این اتفاقات در لوله‌های مسی را مورد بررسی قرار بدهیم.
نشتی و خوردگی لوله های مسی را چگونه می‌توان تشخیص داد؟
همان‌طور که گفتیم، بررسی آب آشامیدنی آلوده می‌تواند یکی از روش‌های تشخیص نشتی لوله‌های مسی باشد. علاوه بر این روش برای تشخیص پوسیدگی لوله‌های مسی، می‌توان از روی خیس شدن سقف یا دیوار ساختمان، نفوذ رطوبت یا پیدایش لکه‌های نمناک در محل لوله‌کشی یا حتی افزایش ناگهانی قبض آب هم می‌توان متوجه این اتفاق شد.
در ابتدای این مطلب گفتیم که خوردگی و نشتی لوله های مسی ممکن است در طی 10 سال صورت بگیرد، اما تجربه نشان داده است که گاهی پیش می‌آید که لوله‌های مسی یک خانه می‌توانند در عرض 2 سال هم دچار نشتی و پوسیدگی شوند.هرچه کیفیت این محصول فولادی بیشتر باشد، قیمت لوله مسی نیز بالاتر خواهد بود و بهتر است از محصولات کارخانجات معتبر استفاده کرد تا کمتر دچار مشکل پوسیدگی زودهنگام لوله شد. البته قابل ذکر است که در حالت استاندارد، پروسه خوردگی و پوسیدگی لوله‌های مسی بعد از یک دوره ده‌ساله صورت می‌گیرد. در ادامه لازم است تا با علل اصلی نشتی و خوردگی لوله های مسی آشنا شویم تا بدانیم در واقعیت، چه عواملی می‌توانند به ازبین‌رفتن این نوع لوله‌ها منجر شوند.
بررسی علل خوردگی در لوله‌های مسی
لوله‌های مسی، ایده‌آل‌ترین بستر برای انتقال جریان آب محسوب می‌شوند و از این لحاظ، می‌توان روی ویژگی‌ها و قابلیت‌های ذاتی آن‌ها به‌صورت ویژه‌ای حساب کرد. ناگفته نماند که یکی از دلایل نشتی و خوردگی لوله های مسی، همین ارتباط مداوم و همیشگی با جریان آب است. اگر جریان آب متداول به‌اصطلاح اسیدی باشد، امکان پوسیدگی و خوردگی در جداره‌های لوله‌های مسی وجود خواهد داشت.
البته نکته مهم اینجاست که آب‌های بسیار قلیایی هم می‌توانند به لوله‌های مسی صدمه وارد کنند؛ به‌طورکلی، جریان آبی که از میزان PH متعادل برخوردار نباشد، می‌تواند به‌خوردگی لوله‌های مسی منجر شود. درحال‌حاضر، جریان آب شهری اکثر شهرهای ایران از PH با میزان 6.5 تا 8 برخوردار هستند و می‌توان این مقدار را به‌عنوان یک اندازه استاندارد ارزیابی کرد.
در ادامه این مطلب، قصد داریم تا چند علت دیگر که به خوردگی و پوسیدگی لوله‌های مسی منجر می‌شوند را مورد بررسی و واکاوی قرار بدهیم. موارد زیر، از این قبیل عوامل هستند:
- PH بسیار پایین آب (آب اسیدی کمتر از 7.0 PH)
- PH بسیار بالای آب (آب قلیایی بیشتر از 8.5 PH)
- مقادیر بسیار زیاد اکسیژن در جریان سیال
- سطوح بسیار بالای نمک‌های محلول در آب
- باکتری‌های عامل خوردگی، مثل باکتری‌های سولفات یا آهن
- علل الکتروشیمیایی، مثل اتصال به زمین نامناسب وسایل الکتریکی به لوله‌های مسی یا برخورد صاعقه از طریق سیم‌های اتصال به لوله‌کشی
- سرعت بالای جریان آب نسبت به ظرفیت لوله‌کشی می‌تواند باعث سایش هیدرولیکی و نشتی و خوردگی لوله های مسی بشود
- وجود ماسه، رسوب یا شن‌های موجود در جریان آب که می‌تواند سایش هیدرولیکی را ایجاد کند
- نصب نادرست لوله‌های مسی به دلیل عدم جداسازی صحیح
- استفاده از شار اسیدی بیش از اندازه در حین لحیم‌کاری لوله‌های مسی
برای جلوگیری از نشتی و خوردگی لوله های مسی چه باید کرد؟
برای بررسی نشتی و خوردگی لوله های مسی باید سیستم لوله‌کشی آب ساختمان را مورد بررسی دقیق و جزئی قرار داد. البته اگر سیم اتصال به زمین ساختمان در نزدیکی لوله‌کشی قرار گرفته، لازم است تا تمامی سیستم سیم‌کشی وسایل برقی و همچنین اتصال به‌زمین مورد بررسی قرار بگیرند. همچنین، با استفاده از موارد زیر می‌توان نشتی و پوسیدگی لوله‌های مسی را به‌صورت دقیق و تخصصی، رصد کرد:
- میزان PH آب، دمای جریان سیال و مواد جامد محلول در آب را مورد بررسی قرار بدهید
- در صورت شک داشتن به پوسیدگی، می‌توان بخشی کوتاه از لوله مسی را برش زد و نوع و شدت خوردگی را در جداره‌های لوله مشاهده کرد
- اگر آب دارای باکتری است و یا بویی شبیه به بوی گوگرد دارد، لازم است تا یک سیستم تصفیه آب از نوع کلر یا ازن نصب کنید تا آب شرب مصرفی، پیش از ورود به خانه، ضدعفونی بشود
- در حین لوله‌کشی ساختمان، نوع لحیم‌کاری در رابطه با اتصال لوله‌های مسی باید مورد بررسی بیشتری قرار بگیرد
راه‌های موثر در رفع نشتی و خوردگی لوله های مسی
روش‌های مختلفی برای رفع نشتی و پوسیدگی لوله‌های مسی وجود دارد. بعضی از این روش‌ها با استفاده از لحیم‌کاری صورت می‌گیرند و بعضی دیگر را هم می‌توان به‌صورت ساده‌تر انجام داد. توجه کنید که نوع تعمیر لوله مسی که دچار خوردگی شده است، بسته به‌میزان تخریب و پوسیدگی می‌تواند زمان‌بر و تخصصی‌تر شود. در ادامه، با چند روش مهم تعمیر لوله مسی آشنا خواهیم شد.
استفاده از خمیر اپوکسی
یکی از روش‌های خانگی برای تعمیر نشتی و خوردگی لوله های مسی، استفاده از خمیر اپوکسی است. در ابتدا لازم است تا محل دقیق نشتی یا پوسیدگی در لوله‌ها مشخص شود؛ در ادامه، محل پوسیدگی را باید کاملاً خشک نمود و با ورز دادن خمیر اپوکسی، مقدار مورد نیاز برای پوشاندن بخش آسیب‌دیده را آماده کرد. در نهایت، خمیر را روی محل پوسیدگی بچسبانید تا هیچ اثری از پوسیدگی وجود نداشته باشد.
تعویض لوله‌های مسی
روش دیگری که برای رفع نشتی و خوردگی لوله های مسی مورد استفاده قرار می‌گیرد، تعویض کامل لوله‌هاست. این روش، کمی تخصصی‌تر از روش قبلی است و باید از لحیم‌کاری و برش استفاده کرد؛ در ابتدا لازم است که کنتور یا فلکه آب بسته و سپس محل آسیب‌دیده به‌طورکامل، خشک شود.
با برش قسمت مشخص‌شده لوله مسی، تمام سطوح و جداره‌های لوله باید پاک شوند تا در ادامه، هیچ پوسیدگی جدیدی ایجاد نشود. با اتصال لوله مسی جدید به بخش بریده‌شده، نوبت به عملیات لحیم‌کاری می‌رسد. در این مرحله، لوله جدید که جایگزین بخش آسیب‌دیده شده است، باید به بدنه لوله‌کشی لحیم شود.
رفع نشتی و خوردگی لوله های مسی با سیم
اگر آسیب ایجادشده در لوله بسیار بزرگ باشد، احتمالاً نمی‌توان تنها با لحیم‌کاری، جلوی نشتی را گرفت. در این موقعیت، لازم است تا از یک سیم مسی برای پوشاندن قسمت آسیب‌دیده استفاده شود؛ در نهایت، با لحیم کردن سیم مسی پیچیده‌شده به دور محل آسیب‌دیده، لوله تعمیر خواهد شد.
سخن پایانی
برخلاف باور بسیاری از افراد، لوله‌های مسی هم ممکن است که دچار خوردگی و پوسیدگی بشوند. مسئله نشتی و خوردگی لوله های مسی، یکی از چالش‌های سیستم لوله‌کشی آب آشامیدنی خانه‌هاست؛ روش‌های بسیاری برای تشخیص نشتی لوله‌های مسی وجود و بررسی رنگ و بوی آب آشامیدنی، یکی از آن‌هاست.
نشتی و خوردگی لوله های مسی را می‌توان با استفاده از روش‌های مختلفی از جمله بررسی میزان PH جریان آب و برش سطحی در لوله مورد بررسی قرار داد. روش‌های متعددی هم برای رفع پوسیدگی و نشتی و همچنین تعمیر لوله‌های مسی وجود دارد که خمیر اپوکسی و لحیم‌کاری، از قبیل این روش‌ها محسوب می‌شوند. شما می توانید قیمت لوله مسی و سایر انواع لوله را در جداول آهن آنلاین مشاهده کنید. همچنین در صورت داشتن هر گونه نظر و پیشنهاد و اطلاعات بیشتر درباره انواع لوله مسی و پیشگیری از خوردگی آن، در قسمت کامنت ها با ما در ارتباط باشید.
